"Еңбекшiлердi жұмыс орындарындағы ауаның ластануы, шу мен тербелiс салдарынан болатын кәсiби қауiптерден қорғау туралы" Халықаралық еңбек ұйымының (ХЕҰ) 1977 жылғы N 148 Конвенциясын бекiту туралы
Қазақстан Республикасының Заңы 1996 жылғы 26 маусымдағы N 10-I
Президент
Қазақстан Республикасының
қосымша
Жұмыс орындарындағы ауаның, шудың және дірілдің ластануынан туындайтын кәсіптік қауіптен жұмысшыларды қорғау туралы Конвенция
Женевада Халықаралық Еңбек Бюросының Әкімшілік Кеңесі шақырған және 1977 жылы 1 маусымда өзінің алпыс үшінші сессиясына жиналған Халықаралық Еңбек Ұйымының Бас конференциясы,
тиісті халықаралық конвенциялар мен ұсынымдардың ережелерін атап өтіп, атап айтқанда: 1953 жылғы еңбекшілердің денсаулығын сақтау туралы ұсынымдар; 1959 жылғы кәсіпорындағы Денсаулық сақтау қызметтері туралы ұсынымдар; 1960 жылғы радиациядан қорғау туралы конвенциялар мен ұсынымдар; 1963 жылғы машиналарды қорғаныс құралдарымен жабдықтау туралы конвенциялар мен ұсынымдар; 1964 жылғы өндірістік жарақаттану жағдайларындағы жәрдемақылар туралы конвенциялар; 1964 жылғы және сауда мен мекемелердегі гигиена туралы 1964 жылғы ұсыныстар; бензол туралы 1971 жылғы конвенциялар мен ұсыныстар; Кәсіптік қатерлі ісік туралы 1974 жылғы конвенциялар мен ұсыныстар,
өндірістік орта туралы бірқатар ұсыныстарды қабылдау туралы қаулы: ауаның ластануы, Шу және діріл, бұл сессияның күн тәртібіндегі төртінші тармақ,
осы ұсыныстарға халықаралық конвенция нысанын беруді ұйғарып, 1977 жылғы өндірістік орта туралы конвенция (ауаның ластануы, Шу және діріл)деп аталуы мүмкін мың тоғыз жүз жетпіс жетінші жылдың маусым айының осы жиырмасыншы күнін мынадай Конвенцияны қабылдайды:
Қолдану аясы және анықтамалары
1-бап
1. Осы Конвенция экономикалық қызметтің барлық салаларына қолданылады.
2. Осы Конвенцияны ратификациялайтын ұйым мүшесі кәсіпкерлер мен жұмысшылардың мүдделі өкілді ұйымдарымен консультациялардан кейін, олар бар болған жағдайда, осы Конвенцияны қолдану аясынан экономикалық қызметтің жекелеген салаларын алып тастай алады, оларға қатысты оны қолдану Елеулі сипаттағы ерекше проблемалар туғызады.
3. Осы Конвенцияны ратификациялайтын ұйымның әрбір мүшесі Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының 22-бабына сәйкес ұсынылатын Конвенцияны қолдану туралы бірінші баяндамада осындай алып тастаудың себептерін көрсете отырып, осы баптың 2-тармағына сәйкес алып тасталуы мүмкін салаларды аударады, ал кейінгі баяндамаларда өзінің заңнамасының жай-күйі және халықаралық еңбек ұйымына қатысты өз практикасы туралы хабарлайды алынып тасталған салалар туралы, сондай-ақ конвенцияның қолданысқа енгізілгені немесе оны өткізу осындай салаларға қатысты болжанатыны туралы.
2-бап
1. Ұйымның әрбір мүшесі кәсіпкерлер мен жұмысшылардың өкілді ұйымдарымен консультациядан кейін, олар бар болған жағдайда, осы Конвенцияда көзделген міндеттемелерді жеке-жеке қабылдай алады:
а} ауаның ластануы;
b) Шу;
c) діріл.
2. Бір немесе одан да көп тәуекел санаттарына қатысты осы Конвенцияның міндеттемелерін өзіне қабылдамайтын ұйым мүшесі бұл туралы өзінің ратификациялау туралы құжатында хабарлайды және ХЕҰ Жарғысының 22-бабына сәйкес ұсынылатын осы Конвенцияның қолданылуы туралы бірінші баяндамада негіздейді; ол өзінің заңнамасының жай-күйі және ХЕҰ-ға қатысты өз практикасы туралы кейінгі баяндамаларында алынып тасталған санатқа немесе тәуекел санаттарына қатысты, сондай-ақ конвенцияның қолданысқа қаншалықты дәрежеде жүргізілетіні немесе оны жүргізу әрбір осындай тәуекел санатына қатысты болжанатыны туралы.
3. Ратификациялау кезінде тәуекелдің барлық санаттарына қатысты осы Конвенцияда көзделген міндеттемелерді қабылдамаған ұйымның әрбір мүшесі кейіннен мән-жайлар бұған мүмкіндік береді деп есептеген кезде Халықаралық Еңбек Бюросының Бас директорына оның бұрын шығарылған бір немесе бірнеше санаттарға қатысты осы Конвенцияда көзделген міндеттемелерді қабылдайтындығы туралы хабарлайды.
3-бап
Осы Конвенция мақсатында:
а) "ауаның ластануы" ұғымы ауаның физикалық жағдайына қарамастан, денсаулыққа зиянды немесе басқа жағынан қауіпті заттармен кез келген ластануын қамтиды;
b) " Шу " ұғымы есту қабілетінің жоғалуына немесе денсаулыққа зиянды немесе басқа жолмен қауіпті болуы мүмкін кез келген дыбысты қамтиды;
с) "діріл" ұғымы адам ағзасына қатты заттар арқылы берілетін және денсаулыққа зиянды немесе басқа жағынан қауіпті кез келген дірілді қамтиды.
II бөлім. Жалпы ережелер
4-бап
1. Ұлттық заңнама ауаның ластануынан, жұмыс орындарындағы шу мен дірілден туындайтын кәсіби тәуекелдердің алдын алуға және шектеуге, сондай-ақ осы тәуекелдерден қорғауға бағытталған шаралар қабылдануы керек деп ұйғарады.
2. Мұндай белгіленген шараларды практикалық қолдануға қатысты ережелер техникалық нормалар, практикалық ережелер жиынтығы немесе басқа тиісті әдістер арқылы қабылдануы мүмкін.
5-бап
1. Осы Конвенцияның ережелерін қолдана отырып, құзыретті орган кәсіпкерлер мен жұмысшылардың неғұрлым өкілді мүдделі ұйымдарымен кеңесу кезінде әрекет етеді.
2. Кәсіпкерлер мен еңбекшілердің өкілдері 4-бапқа сәйкес белгіленген шараларды практикалық қолдануға қатысты ережелерді әзірлеуге тартылады.
3. Осы Конвенцияға сәйкес белгіленген шараларды қолдануға қатысты кәсіпкерлер мен еңбекшілер арасында барлық деңгейлерде барынша тығыз ынтымақтастық көзделеді.
4. Кәсіпорын кәсіпкерлері мен еңбекшілерінің өкілдеріне, егер инспекторлардың пікірінше, құзыретті билік органының жалпы сипаттағы нұсқаулықтары аясында бұл олардың бақылау тиімділігіне нұқсан келтірмесе, олар осы Конвенцияға сәйкес белгіленген шаралардың қолданылуын бақылауды жүзеге асырған кезде инспекторлармен бірге жүруге мүмкіндік беріледі.
6-бап
1. Кәсіпкерлер белгіленген шараларды қолдануға жауапты.
2. Егер бірнеше кәсіпкер бір уақытта бір жұмыс орнында қызметті жүзеге асыратын болса, олар әр кәсіпкердің өз жұмысшыларының денсаулығы мен қауіпсіздігі үшін жауапкершілігіне нұқсан келтірмей, белгіленген шараларды қолдану мақсатында ынтымақтасуға міндетті. Тиісті жағдайларда құзыретті орган осындай ынтымақтастықты жүзеге асырудың жалпы рәсімдерін белгілейді.
7-бап
1. Еңбекшілер ауаның ластануынан, жұмыс орындарындағы шу мен дірілден туындайтын кәсіби тәуекелдердің алдын алуға және шектеуге, сондай-ақ олардан қорғауға бағытталған қауіпсіздік ережелерін сақтауға міндетті.
2. Жұмысшылар немесе олардың өкілдері жұмыс орындарында ауаның ластануынан, Шу мен дірілден туындайтын кәсіптік тәуекелдерден қорғауды қамтамасыз ету үшін ұсыныстар беруге, ақпарат алуға және кәсіптік даярлықтан өтуге және тиісті органдарға жүгінуге құқылы.
III бөлім. Алдын алу және қорғау шаралары
8-бап
1. Құзыретті билік жұмыс орындарындағы ауаның ластануының, шудың және дірілдің зиянды әсерінің қаупін анықтауға мүмкіндік беретін санаттарды белгілейді және қажет болған жағдайда осы критерийлер негізінде әсер етудің рұқсат етілген деңгейлерін көрсетеді.
2. Осындай критерийлерді әзірлеу және әсер етудің рұқсат етілген деңгейлерін белгілеу кезінде құзыретті билік органы кәсіпкерлер мен еңбекшілердің неғұрлым өкілді мүдделі ұйымдары тағайындаған техникалық құзыретті тұлғалардың пікірін назарға алады.
3. Бұл критерийлер мен әсер етудің рұқсат етілген деңгейлері жұмыс орнында бірнеше зиянды факторлардың бір мезгілде әсер етуі нәтижесінде кәсіби тәуекелдің кез келген ұлғаюын ескере отырып, қазіргі заманғы ұлттық және халықаралық білім мен деректер тұрғысынан үнемі белгіленеді, толықтырылады және қайта қаралады.
9-бап
Мүмкіндігінше, жұмыс орындарында ауаның ластануы, Шу мен дірілден туындаған кез келген қауіп жойылады:
а) жобалау немесе құрылыс барысында жаңа қондырғыларға немесе процестерге қолданылатын немесе қолданыстағы қондырғыларға немесе процестерге қосылатын техникалық шаралардың көмегімен; немесе егер бұл мүмкін болмаса,
b) қосымша ұйымдастыру шараларының көмегімен жүзеге асырылады.
10-бап
Егер 9-бапқа сәйкес қабылданатын шаралар жұмыс орындарындағы ауаның ластануын, Шу мен дірілді 8-бапта көрсетілген деңгейге дейін төмендетпесе, кәсіпкер еңбекшілерді тиісті жеке қорғану құралдарымен қамтамасыз етеді және оларды тиісті жағдайда ұстайды. Кәсіпкер осы бапқа сәйкес ұсынылатын жеке қорғаныс құралдарынсыз жұмысшыдан жұмысты орындауды талап етпейді.
11-бап
1. Жұмыс орындарында ауаның ластануынан, шудан немесе дірілден туындаған кәсіби тәуекелге ұшыраған немесе ұшырауы мүмкін жұмысшылардың денсаулық жағдайы құзыретті орган айқындайтын шарттарда және жағдайларда тиісті уақыт аралықтарында бақыланады. Мұндай бақылау құзыретті орган анықтағандай, жұмысқа тағайындалғанға дейін алдын ала медициналық тексеруді және мерзімді тексерулерді қамтиды.
2. Мүдделі еңбекшілер осы баптың 1-тармағында көзделген бақылауға байланысты ешқандай шығыстар көтермейді.
3. Егер жұмысшының ауаның ластануы, шу немесе діріл әсер ететін жұмыс орнында болуы медициналық тұрғыдан қарсы болса, ұлттық тәжірибе мен шарттарға сәйкес мүдделі жұмысшыны басқа қолайлы жұмыс орнына ауыстыру немесе әлеуметтік сақтандыру шаралары немесе кез келген басқа шаралар арқылы табысын сақтау үшін барлық шаралар қабылдануы керек.
4. Осы Конвенцияны жүзеге асыру үшін қабылданатын шаралар әлеуметтік қамсыздандыру туралы немесе әлеуметтік сақтандыру туралы заңнаманың негізінде берілетін еңбекшілердің құқықтарына теріс әсер етпеуге тиіс.
12-бап
Құзыретті билік органына жұмыс орындарындағы ауаның, шудың және дірілдің ластануы салдарынан жұмысшыларды кәсіптік тәуекелдерге ұшырататын құзыретті билік органы айқындайтын процестердің, заттардың, тетіктер мен жабдықтардың қолданылуы туралы хабарланады және қажет болған жағдайда құзыретті билік органы оларды белгіленген шарттарда қолдануға рұқсат бере немесе тыйым сала алады.
13-бап
Барлық мүдделі тұлғалар:
а) ауаның, шудың және дірілдің ластануы салдарынан жұмыс орындарында ықтимал кәсіптік тәуекел туралы жеткілікті және тиісті ақпарат алады;
B) осы тәуекелдердің алдын алу және шектеу құралдарына, сондай-ақ осы тәуекелдерден қорғауға қатысты жеткілікті және тиісті нұсқаулар алады.
14-бап
Ұлттық жағдайлар мен ресурстарды ескере отырып, жұмыс орындарында ауаның ластануы, Шу мен дірілден туындайтын тәуекелдердің алдын алу және шектеу саласында зерттеулер жүргізуге жәрдемдесу үшін шаралар қабылданады.
IY бөлімі. Қолдану шаралары
15-бап
Құзыретті орган айқындайтын тәртіпке және мән-жайларға сәйкес кәсіпкер құзыретті тұлғаны тағайындауы немесе жұмыс орындарындағы ауаның ластануының, Шу мен дірілдің алдын алу мен шектеуге қатысты мәселелерді шешу үшін кәсіпорыннан тыс Құзыретті қызметтің немесе бірнеше кәсіпорынға ортақ қызметтің көмегін пайдалануы тиіс.
16-бап
Ұйымның Әрбір Мүшесі:
a) осы Конвенцияның ережелерін қолданысқа енгізу үшін тиісті жазалау шараларын қоса алғанда, ұлттық практика мен шарттарға сәйкес заңнамалық немесе кез келген басқа әдіспен қажетті шараларды қабылдайды;
b) тиісті инспекциялық қызметтерге осы Конвенция ережелерінің қолданылуын бақылауды тапсырады немесе тиісті инспекцияның жүргізіліп жатқанын тексереді.
Қорытынды ережелер
17-бап
Осы Конвенцияны ратификациялау туралы ресми құжаттар тіркеу үшін Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорына жіберіледі.
18-бап
1. Осы Конвенция ратификациялау туралы құжаттарын Бас Директор тіркеген Халықаралық Еңбек Ұйымының Мүшелерін ғана байланыстырады.
2. Ол Бас Директор Ұйымның екі мүшесін ратификациялау туралы құжаттарды тіркегеннен кейін он екі айдан кейін күшіне енеді.
3. Кейіннен осы Конвенция Ұйымның әрбір Мүшесіне қатысты оның ратификациялау туралы құжаты тіркелген күннен кейін он екі айдан кейін күшіне енеді.
19-бап
1. Осы Конвенцияны ратификациялаған Ұйымның кез келген Мүшесі ол алғаш күшіне енген сәттен бастап он жылдық кезең өткеннен кейін оны тұтастай немесе осы Конвенцияның 2-бабында көрсетілген тәуекелдердің бір немесе одан да көп санаттарына қатысты Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорына жіберілген және ол тіркеген күшін жою туралы акт арқылы күшін жоя алады. Күшін жою туралы акт тіркелгеннен кейін бір жылдан кейін күшіне енеді.
2. Осы Конвенцияны ратификациялаған ұйымның әрбір мүшесі, алдыңғы тармақта аталған онжылдық кезең аяқталғаннан кейін бір жыл мерзімде осы бапта көзделген өзінің күшін жою құқығын пайдаланбайтын, келесі он жылдық кезеңге байланысты болады және кейіннен осы бапта белгіленген тәртіппен әрбір онжылдық кезең өткеннен кейін осы Конвенцияны күшін жоя алады.
20-бап
1. Халықаралық Еңбек Бюросының Бас директоры Халықаралық Еңбек Ұйымының барлық мүшелеріне ратификациялау туралы барлық құжаттарды және Ұйым Мүшелерінен алған күшін жою туралы актілерді тіркеу туралы хабарлайды.
2. Ұйым Мүшелеріне өзі алған ратификациялау туралы екінші құжатты тіркеу туралы хабарлай отырып, Бас Директор олардың назарын осы Конвенция күшіне енген күнге аударады.
21-бап
Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директоры Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының 102-бабына сәйкес тіркеу үшін Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысына алдыңғы баптардың ережелеріне сәйкес тіркелген ратификациялау туралы барлық құжаттар мен күшін жою туралы актілерге қатысты толық мәліметтерді жібереді.
22-бап
Халықаралық Еңбек Бюросының Әкімшілік Кеңесі мұны қажет деп санаған сайын, ол Бас Конференцияға осы Конвенцияның қолданылуы туралы баяндама ұсынады және Конференцияның күн тәртібіне оны толық немесе ішінара қайта қарау туралы мәселені енгізу керек пе, жоқ па, соны шешеді.
23-бап
1. Егер Конференция осы Конвенцияны толық немесе ішінара қайта қарайтын жаңа конвенцияны қабылдаған жағдайда және егер жаңа Конвенцияда керісінше көзделмесе, онда:
a) ұйымның қандай да бір мүшесінің жаңа, қайта қарайтын конвенцияны ратификациялауы, жаңа, қайта қарайтын конвенция күшіне енген жағдайда, осы Конвенцияның 19-бабының ережелеріне қарамастан, автоматты түрде күшін жоюға әкеп соғады;
b) жаңа, қайта қарайтын Конвенция күшіне енген күннен бастап осы Конвенция оны Ұйым Мүшелері ратификациялау үшін жабық.
2. Осы Конвенция оны ратификациялаған, бірақ жаңа, қайта қарайтын конвенцияны ратификацияламаған ұйым мүшелеріне қатысты нысаны мен мазмұны бойынша кез келген жағдайда күшінде қалады.
24-бап
Осы Конвенцияның ағылшын және француз мәтіндерінің күші бірдей.
* * *
Қазақстан Республикасының Президенті
© 2012. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" ШЖҚ РМК
Қазақстан Республикасының Президенті
© 2012. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты» ШЖҚ РМК
Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
