--Еңбек-қауiпсiздiгi-мен-гигиенасы-және-өндiрiстiк-орта-туралы.jpg)
Халықаралық еңбек ұйымының (ХЕҰ) "Еңбек қауiпсiздiгi мен гигиенасы және өндiрiстiк орта туралы" 1981 жылғы N 155 Конвенциясын бекiту туралы
Қазақстан Республикасының Заңы 1996 жылғы 13 маусымдағы N 7-I
Халықаралық еңбек ұйымының (ХЕҰ) "Еңбек қауiпсiздiгi мен гигиенасы және өндiрiстiк орта туралы" 1981 жылғы N 155 Конвенциясы бекiтiлсiн.
Қазақстан Республикасының
Президентi
қосымша
№ 155 Конвенция
еңбек қауіпсіздігі және гигиенасы туралы және
өндірістік орта*
(мәтін бейресми)
Женевада Халықаралық Еңбек Бюросының Әкімшілік Кеңесі шақырған және 1981 жылы 3 маусымда 67-ші сессияға жиналған Халықаралық Еңбек Ұйымының Бас Конференциясы, сессияның күн тәртібінің алты тармағы болып табылатын еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау және өндірістік орта бойынша бірқатар ұсыныстарды қабылдау туралы қаулы шығарды, осы ұсыныстарға халықаралық конвенция нысанын беру туралы шешім қабылдады, 1981 жылы 22 маусымда қабылдайды еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау туралы 1981 жылғы Конвенция деп аталатын келесі Конвенция.
Қолдану аясы және анықтамалары
1-бап
1. Осы Конвенция экономикалық қызметтің барлық салаларына қолданылады.
2. Осы Конвенцияны ратификациялайтын ұйым мүшесі мүмкіндігінше ертерек кәсіпкерлер мен еңбекшілердің мүдделі өкілді ұйымдарымен консультация бойынша оған қатысты ерекше проблемалар туындайтын теңіз кеме қатынасы немесе балық аулау сияқты экономикалық қызметтің жекелеген салаларын оның қолданылу аясынан ішінара немесе толық алып тастай алады.
3. Осы Конвенцияны ратификациялайтын ұйымның әрбір мүшесі Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының 22-бабына сәйкес ұсынылатын оны қолдану туралы өзінің алғашқы баяндамасында осындай алып тастаудың себептерін баяндай отырып және алып тасталған салаларда еңбекшілерді жеткілікті қорғауды қамтамасыз ету бойынша қабылданған шараларды көрсете отырып, осы баптың 2-тармағына сәйкес алып тасталуы мүмкін еңбекшілердің жекелеген санаттарын аударады. және келесі баяндамаларда қолдану аясының кез келген кеңеюі туралы хабарлайды.
2-бап
1. Осы Конвенция оның ережелері қолданылатын Экономикалық қызмет салаларында жұмыс істейтін барлық еңбекшілерге қолданылады.
2. Осы Конвенцияны ратификациялайтын ұйым мүшесі мүмкіндігінше ертерек кәсіпкерлер мен еңбекшілердің мүдделі өкілді ұйымдарымен консультация бойынша оған қатысты ерекше қиындықтар туындайтын еңбекшілердің жекелеген санаттарын оны қолдану аясынан ішінара немесе толық алып тастай алады.
3. Осы Конвенцияны ратификациялайтын ұйымның әрбір мүшесі Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының 22-бабына сәйкес ұсынылатын оны қолдану туралы өзінің алғашқы баяндамасында осындай алып тастау себептерін баяндай отырып, осы баптың 2-тармағына сәйкес алып тасталуы мүмкін еңбекшілердің жекелеген санаттарын аударады және өзінің кейінгі баяндамаларында қолдану аясының кез келген кеңеюі туралы хабарлайды.
3-бап
Осы Конвенцияның мақсаттары үшін:
а) "Экономикалық қызмет салалары" термині еңбекшілер жалдау бойынша жұмыс істейтін барлық салаларды, оның ішінде мемлекеттік қызметті қамтиды;
b) "еңбекшілер" термині жалдау бойынша жұмыс істейтіндердің барлығына, оның ішінде мемлекеттік секторда жұмыс істейтіндерге де қолданылады;
с) "жұмыс орны" термині жұмысшылардың жұмысына байланысты болуы қажет немесе оларды ұстануы қажет және кәсіпкердің тікелей немесе жанама бақылауында болатын барлық орындарды білдіреді;
d) "ережелер" термині құзыретті орган немесе органдар заңның күшін берген барлық ережелерді қамтиды;
e) еңбекке қатысты" денсаулық " термині аурудың немесе аурудың жоқтығын ғана білдірмейді; ол сондай-ақ еңбек қауіпсіздігі мен гигиенасына тікелей қатысы бар денсаулыққа әсер ететін физикалық және психикалық элементтерді қамтиды.
II бөлім. Ұлттық саясат принциптері
4-бап
1. Ұйымның әрбір мүшесі Ұлттық жағдайлар мен практикаға сәйкес және кәсіпкерлер мен еңбекшілердің неғұрлым өкілді ұйымдарымен консультация бойынша еңбек қауіпсіздігі, еңбек гигиенасы және өндірістік орта саласындағы келісілген ұлттық саясатты әзірлейді, жүзеге асырады және кезең-кезеңімен қайта қарайды.
2. Мұндай саясаттың мақсаты-жұмыс барысында немесе онымен байланысты туындайтын жазатайым оқиғалар мен денсаулыққа зиян келтірудің алдын алу, оның қаншалықты негізделген және іс жүзінде мүмкін болатындығын, өндірістік ортаға тән қауіптердің себептерін азайту.
5-бап
Осы Конвенцияның 4-бабында көзделген саясатты жүргізу кезінде олар еңбек қауіпсіздігі мен гигиенасы мен өндірістік ортаға әсер ететін дәрежеде мынадай негізгі қызмет салалары назарға алынады:
а) еңбектің материалдық элементтерін (жұмыс орындарын, өндірістік ортаны, құралдарды, механизмдер мен жабдықтарды, химиялық, физикалық және биологиялық заттар мен агенттерді, еңбек процестерін) әзірлеу, сынау, таңдау, ауыстыру, монтаждау, орналастыру, пайдалану және қызмет көрсету;
b) еңбектің материалдық элементтері мен жұмысты орындайтын немесе бақылайтын адамдар арасындағы байланыс, сондай-ақ механизмдердің, Жабдықтардың, жұмыс уақытының, еңбекті ұйымдастырудың және еңбек процестерінің жұмысшылардың физикалық және психикалық қасиеттеріне бейімделуі;
с) кәсіптік даярлау, оның ішінде еңбек қауіпсіздігі мен гигиенасының тиісті деңгейін қамтамасыз етумен қандай да бір сапада айналысатын адамдарды қажетті кейінгі даярлау, біліктілігі және ынталандыру;
d) жұмыс тобы мен кәсіпорын деңгейінде және ұлттық деңгейге дейінгі кез келген басқа тиісті деңгейде байланыс және ынтымақтастық;
e) осы Конвенцияның 4-бабында көрсетілген саясатқа сәйкес олар тиісті түрде қабылдаған іс-әрекеттерінің нәтижесінде еңбекшілер мен олардың өкілдерін тәртіптік шаралардан қорғау.
6-бап
Осы Конвенцияның 4-бабында көзделген саясатты әзірлеу кезінде мемлекеттік органдардың, кәсіпкерлердің, еңбекшілердің және басқа да адамдардың еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы тиісті функциялары мен міндеттері көрсетіледі, бұл ретте мұндай міндеттердің қосалқы сипаты да, ұлттық жағдайлар мен практика да ескеріледі.
7-бап
Тиісті мерзімдерде негізгі проблемаларды айқындау, оларды шешудің тиімді әдістерін және шаралар қабылдау кезектілігін анықтау, сондай - ақ нәтижелерді бағалау мақсатында еңбек қауіпсіздігі және еңбек гигиенасы және өндірістік орта саласындағы ереже - толық немесе тек жекелеген аспектілер қайта қаралады.
III бөлім. Ұлттық деңгейдегі іс-шаралар
8-бап
Ұйымның әрбір мүшесі заңнама не қағидалар жолымен немесе ұлттық шарттар мен практикаға сәйкес келетін кез келген басқа тәсілмен және кәсіпкерлер мен еңбекшілердің мүдделі өкілді ұйымдарымен консультация бойынша осы Конвенцияның 4-бабының ережелерін жүзеге асыру үшін қажетті шараларды қабылдайды.
9-бап
1. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау және өндірістік орта жөніндегі заңдар мен ережелерді іске асыру тиісті және тиісті инспекция жүйесімен қамтамасыз етіледі.
2. Іске асыруды бақылау жүйесі заңдар мен ережелер бұзылған жағдайда тиісті санкциялар қабылдауды көздейді.
10-бап
Кәсіпкерлер мен жұмысшыларға заңды міндеттемелерді орындауға көмектесу үшін оларға кеңес беру шаралары қабылдануда.
11-бап
Осы Конвенцияның 4-бабында көзделген саясатты іске асыру үшін құзыретті орган немесе органдар мынадай функциялардың біртіндеп орындалуын қамтамасыз етеді:
а) қауіптің сипаты мен дәрежесі осыны талап етсе, кәсіпорындарды жобалауды, салуды және жоспарлауды, оларды пайдалануға беруді, оларды айтарлықтай қайта жабдықтауды және мақсатын өзгертуді, сондай-ақ жұмыс барысында пайдаланылатын техникалық жабдықтың қауіпсіздігін және құзыретті органдар белгілеген рәсімдерді қолдануды айқындау;
b) құзыретті органның немесе органдардың рұқсатына немесе бақылауына байланысты байланысқа тыйым салынуы, шектелуі немесе қойылуы қажет өндірістік процестерді, заттар мен агенттерді айқындау; бірнеше заттармен немесе агенттермен бір мезгілде жанасу нәтижесінде туындайтын денсаулық үшін қауіптер назарға алынады;
с) кәсіпкерлердің, қажет болған кезде сақтандыру мекемелерінің және басқа да тікелей мүдделі органдардың немесе адамдардың өндірістегі жазатайым оқиғалар және кәсіптік аурулар туралы хабарлау рәсімдерін белгілеуі және қолдануы, сондай-ақ өндірістегі жазатайым оқиғалар және кәсіптік аурулар туралы жыл сайынғы статистикалық деректерді ұсынуы;
d) өндірістегі жазатайым оқиғалар, кәсіптік аурулар немесе жұмыс барысында немесе оған байланысты туындайтын денсаулыққа кез келген зақым ауыр жағдай туралы куәландыратын кезде тергеп-тексеру жүргізу;
e) осы Конвенцияның 4-бабында көрсетілген саясатқа сәйкес қабылданған шаралар туралы, өндірістегі жазатайым оқиғалар, кәсіптік аурулар және жұмыс барысында немесе оған байланысты туындайтын денсаулықтың барлық басқа да зақымданулары туралы ақпаратты жыл сайын жариялау;
f) ұлттық жағдайлар мен мүмкіндіктерді ескере отырып, жұмысшылардың денсаулығына қауіп төндіретін химиялық, физикалық немесе биологиялық агенттерді зерттеу жүйелерін қолдану және кеңейту.
12-бап
Ұлттық заңнамаға және практикаға сәйкес кәсіптік пайдалануға арналған тетіктерді, жабдықтарды немесе заттарды әзірлеумен, дайындаумен, әкелумен, жеткізумен немесе берумен айналысатын адамдардың қамтамасыз етілуін қамтамасыз ету мақсатында шаралар қабылданады:
а) механизмдер, жабдықтар немесе заттар оларды дұрыс пайдаланатын адамдардың қауіпсіздігі мен денсаулығына қауіп төндірмейтініне қаншалықты негізделген және іс жүзінде мүмкін екендігіне көз жеткізді;
b) механизмдер мен жабдықтарды дұрыс орнату және пайдалану, сондай-ақ заттарды дұрыс қолдану, механизмдер мен жабдықтарды пайдаланумен байланысты қауіптер және химиялық заттардың, физикалық немесе биологиялық агенттердің немесе өнімдердің зиянды қасиеттері туралы ақпарат берді, сондай-ақ белгілі қауіптерден қалай аулақ болу керектігі туралы нұсқау берді;
с) осы баптың А) және b) тармақтарының ережелерін орындау үшін қажетті ғылыми-техникалық білімнің дамуын зерделеу және зерттеу немесе кез келген басқа тәсілмен жүргізді.
13-бап
Жұмысты тастап кеткен, оның өміріне немесе денсаулығына тікелей және елеулі қауіп төндіреді деп санауға жеткілікті негіздері бар жұмысшыға ұлттық жағдайлар мен тәжірибеге сәйкес қамтамасыз етіледі.негізсіз салдардан қорғау.
14-бап
Ұлттық шарттар мен практикаға сәйкес еңбек қауіпсіздігі және өндірістік орта мәселелерін барлық деңгейдегі білім беру және кәсіптік даярлау бағдарламаларына, оның ішінде жоғары техникалық, медициналық және кәсіптік білім беру бағдарламаларына, кәсіптік даярлық саласындағы барлық еңбекшілердің қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін енгізуге жәрдемдесу үшін шаралар қабылданады.
15-бап
1. 4-бапта көрсетілген саясаттың және оны жүргізу жөніндегі шаралардың келісілуін қамтамасыз ету мақсатында ұйымның әрбір мүшесі кәсіпкерлер мен еңбекшілердің неғұрлым өкілді ұйымдарымен мүмкіндігінше ертерек консультациялар бойынша, сондай-ақ қажет болған жағдайда басқа органдармен түрлі органдар мен жүзеге асыруға уәкілетті ұйымдар арасында қажетті үйлестіруді қамтамасыз ету жөніндегі ұлттық шарттар мен практикаға сәйкес шараларды қабылдайды осы Конвенцияның II және III бөлімдерінің ережелері.
2. Бұл шаралар, егер жағдайлар талап етсе және Ұлттық жағдайлар мен тәжірибелер рұқсат етсе, орталық орган құруды қамтиды.
IY бөлімі. Кәсіпорын деңгейіндегі іс-шаралар
16-бап
1. Кәсіпкерлер олардың бақылауындағы жұмыс орындары, механизмдер, жабдықтар мен процестер қауіпсіз және денсаулыққа қауіп төндірмеуі үшін мұның қаншалықты негізді және іс жүзінде мүмкін екенін қамтамасыз етуі керек.
2. Кәсіпкерлер тиісті қорғаныс шаралары қабылданған кезде олардың бақылауындағы химиялық, биологиялық және физикалық заттар мен агенттердің денсаулығы үшін қауіпсіз болуын қамтамасыз етуі керек.
3. Кәсіпкерлер, қажет болған жағдайда, жазатайым оқиғалардың немесе денсаулыққа зиянды зардаптардың туындауын болдырмау үшін тиісті қорғаныс киімдері мен құралдарын ұсынуы керек.
17-бап
Екі немесе одан да көп кәсіпорын бір уақытта бір жұмыс орнында қызметін жүзеге асыратын жағдайларда, олар осы Конвенцияның ережелерін қолдану ісінде ынтымақтасады.
18-бап
Кәсіпкерлер қажет болған кезде авариялық жағдайлар мен өндірістегі жазатайым оқиғалар туындаған кезде шаралар, оның ішінде алғашқы көмек көрсету жөнінде тиісті шаралар қабылдауы тиіс.
19-бап
Кәсіпорын деңгейінде оған сәйкес шаралар қабылданады:
а) жұмысшылар жұмысты орындау барысында кәсіпкермен өзіне жүктелген міндеттерді орындау ісінде ынтымақтасады;
b) кәсіпорындағы жұмысшылардың өкілдері кәсіпкермен еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласында ынтымақтасады;
с) кәсіпорындағы еңбекшілердің өкілдері кәсіпкер қабылдаған олардың қауіпсіздігі мен денсаулығын қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі шаралар туралы тиісті ақпарат алады және коммерциялық құпия жария етілмеген жағдайда осындай ақпарат бойынша өздерінің өкілді ұйымдарымен консультация ала алады;
d) кәсіпорындағы жұмысшылар мен олардың өкілдері еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласында тиісті дайындықтан өтеді;
е) кәсіпорындағы еңбекшілерге немесе олардың өкілдеріне немесе олардың өкілді ұйымдарына ұлттық заңнамаға және практикаға сәйкес олардың жұмысына байланысты еңбек қауіпсіздігі мен гигиенасының барлық аспектілерін қарауға өкілеттік беріледі, ал кәсіпкерлер оларға осы аспектілер бойынша кеңес береді; осы мақсат үшін өзара келісім бойынша кәсіпорынға штаттан тыс техникалық кеңесшілер шақырылуы мүмкін;
f) жұмысшы өзінің тікелей бастығына оның өміріне немесе денсаулығына тікелей және елеулі қауіп төндіреді деп сенуге жеткілікті негіз бар кез келген жағдай туралы дереу хабарлайды; кәсіпкер қажет болған жағдайда оны жою шараларын қабылдағанға дейін, ол жұмысшылардан жұмысты қайта бастауды талап ете алмайды, онда өмірге немесе денсаулыққа қауіп төніп тұр.
20-бап
Кәсіпкерлер мен еңбекшілердің және/немесе олардың өкілдерінің кәсіпорындағы ынтымақтастығы осы Конвенцияның 16-19-баптарының ережелерін орындау үшін қолданылатын ұйымдастырушылық және басқа шаралардың негізгі элементі болып табылады.
21-бап
Еңбек қауіпсіздігі және еңбек гигиенасы жөніндегі шараларға байланысты жұмысшылар ешқандай шығын көтермейді.
Қорытынды ережелер
22-бап
Осы Конвенция қандай да бір қолданыстағы халықаралық конвенцияларды немесе еңбек жөніндегі ұсынымдарды қайта қарамайды.
23-бап
Осы Конвенцияны ратификациялау туралы ресми грамоталар тіркеу үшін халықаралық еңбек бюросының Бас Директорына жіберіледі.
24-бап
1. Осы Конвенцияның ратификациялық грамоталарын Бас Директор тіркеген Халықаралық еңбек ұйымының мүшелері үшін ғана міндетті күші болады.
2. Ол Ұйымның екі мүшесінің ратификациялау грамоталарын Бас Директор тіркеген күннен кейін он екі айдан кейін күшіне енеді.
3. Кейіннен осы Конвенция Ұйымның әрбір мүшесі үшін оның ратификациялау грамотасы тіркелген күннен кейін он екі айдан кейін күшіне енеді.
25-бап
1. Осы Конвенцияны ратификациялаған ұйымның әрбір мүшесі оның алғашқы күшіне енген күнінен бастап он жыл өткен соң оны Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорына жіберілген және ол тіркеген күшін жою туралы өтінішпен күшін жоя алады. Күшін жою туралы өтініш тіркелген күннен кейін бір жылдан кейін күшіне енеді.
2. Осы Конвенцияны ратификациялаған және алдыңғы тармақта көрсетілген он жыл өткеннен кейін бір жыл мерзімде осы бапта көзделген күшін жою құқығын пайдаланбаған ұйымның әрбір мүшесі үшін. Конвенция алдағы он жылда күшінде қалады және кейіннен ол осы бапта көзделген тәртіппен әрбір онжылдық өткеннен кейін оның күшін жоя алады.
26-бап
1. Халықаралық Еңбек Бюросының Бас директоры Халықаралық еңбек ұйымының барлық мүшелеріне ұйым мүшелері жіберген барлық ратификациялау грамоталары мен күшін жою туралы өтініштерді тіркеу туралы хабарлайды.
2. Ұйым мүшелеріне алған екінші ратификациялау грамотасының тіркелгені туралы хабарлай отырып, Бас директор олардың назарын осы Конвенция күшіне енген күнге аударады.
27-бап
Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директоры Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының 102-бабына сәйкес тіркеу үшін Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына алдыңғы баптардың ережелеріне сәйкес тіркелген барлық ратификациялау грамоталары мен күшін жою туралы өтініштер туралы толық мәлімет жібереді.
28-бап
Халықаралық Еңбек Бюросының Әкімшілік кеңесі қажет деп есептеген жағдайларда, ол Бас Конференцияға осы Конвенцияның қолданылуы туралы баяндама ұсынады және Конференцияның күн тәртібіне оны толық немесе ішінара қайта қарау туралы мәселені енгізудің орындылығын қарайды.
29-бап
1. Егер Конференция осы Конвенцияны толық немесе ішінара қайта қарайтын жаңа конвенцияны қабылдаған жағдайда және егер жаңа Конвенцияда өзгеше көзделмесе, онда:
а) ұйымның қандай да бір мүшесінің жаңа, қайта қарайтын конвенцияны ратификациялауы, жаңа, қайта қарайтын Конвенция күшіне енген жағдайда, осы Конвенцияның 25-бабының ережелеріне қарамастан, автоматты түрде күшін жоюға әкеп соғады;
b)жаңа, қайта қарайтын Конвенция күшіне енген күннен бастап осы Конвенция ұйым мүшелерінің ратификациялауы үшін жабық.
2. Осы Конвенция кез келген жағдайда оны ратификациялаған, бірақ қайта қарайтын конвенцияны ратификацияламаған ұйым мүшелері үшін нысаны мен мазмұны бойынша күшінде қалады.
30-бап
Осы Конвенцияның ағылшын және француз мәтіндерінің күші бірдей.
Қазақстан Республикасының Президенті
© 2012. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты» ШЖҚ РМК
Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
