Сот төрелік шешімді мәні бойынша қайта қарауға құқылы емес
Бұл қағидат ЮНСИТРАЛ үлгілік Заңында бекітілген.2019 жылғы 21 қаңтардағы Заңмен Заңның 52-бабы мынадай мазмұндағы
3-тармақпен толықтырылды: «Тӛрелік шешімнің күшін жою туралы ӛтінішхатты, атқару парағын беруден бас тартуды қараған кезде сот тӛреліктің шешімін мәні бойынша қайта қарауға құқылы емес.» .
Мұндай толықтыру ӛте орынды, ӛйткені тӛрелік шешім Заңның 52-бабының 1, 2-тармақтарында кӛзделген шектеулі негіздер бойынша ғана жойылуы мүмкін.Сот тӛрелік шешімнің күшін жою үшін негіздердің бар-жоғын зерттеген кезде сот тӛрелік шешімді мәні бойынша қайта қарауға құқылы емес, тӛреліктің материалдық құқық нормаларын дұрыс қолданғанын, дәлелдеменің нысанасы анықталып, дәлелдемелердің дұрыс бағаланғанын шешуге құқылы емес. Тӛрелік шешімнің күші Заңның 52-бабының 1, 2-тармақтарында кӛзделген негіздер бойынша ғана жойылуы мүмкін, ӛйткені тӛрелік тәуелсіз, сондықтан соттардың тӛрелік жұмысына араласуына жол берілмейді, бұған қоса тӛрелік сот жүйесіне кірмейді.
Сот практикасында тӛрелік шешімдерді мәні бойынша қайта қарау жалғасуда, бұл кассациялық сатыдағы сот құқық нормаларын бұзу ретінде қарастырады және сот актілерінің күшін жоюға әкеп соғады.Сонымен қатар, мұндай мысалдар бірлі-жарым болып бара жатқанын атап ӛткен жӛн.
Осылайша, Жоғарғы Соттың азаматтық істер жӛніндегі сот алқасының 2020 жылғы 14 қаңтардағы қаулысымен Алматы қалалық сотының азаматтық істер жӛніндегі сот алқасының 2019 жылғы 11 қыркүйектегі ұйғарымының күші жойылды.
Іс бойынша апелляциялық сатыдағы сот Алматы қаласының мамандандырылған ауданаралық экономикалық сотының 2019 жылғы 14 тамыздағы ұйғарымының күшін жойғаны анықталды. Онда тӛрелік шешімнің күшін жоюдан бас тартылған.
Апелляциялық саты күшін жою туралы дәлелдердің бірі ретінде тӛреліктің азаматтық құқық нормаларын дұрыс түсіндірмегенін, бұл орындалған жұмыстардың актілерін жарамсыз деп тануға негіз болғанын кӛрсетті.
Кассациялық сатыдағы сот сот актісінің күшін жойып, апелляциялық сатыдағы сот ӛкілеттіктер шегінен шығып, дәлелдерге негізсіз баға берді, бұл заңның тікелей кӛрсетілуіне байланысты жасауға құқылы емес деген қорытындыға келді.
Апелляциялық сатыдағы сот ӛзгеріссіз қалдырған Батыс Қазақстан облысы Орал қаласының 2020 жылғы 21 сәуірдегі №2 сотының ұйғарымымен «Деньги населению» ЖШС-ның Ш.А. Ӛтегеноваға берешекіт ӛндіріп алу туралы қойған талабы бойынша Батыс Қазақстан облысы бойынша халықаралық тӛреліктің 2020 жылғы 26 наурыздағы тӛрлік шешімінің күші жойылған.
Сот актілері бойынша сот тӛрелік шешімнің күшін жойған, ӛйткені 2017 жылғы 28 ақпандағы қарыз шарты бойынша Ш.А. Ӛтегенова ӛз еркімен 486 600 теңге тӛлеген. Сонымен қатар нотариустың 2018 жылғы 26 қарашадағы атқару жазбасының негізінде Ш.А. Ӛтегенованың жалақысынан ұстап қалу арқылы 217 448 теңге мӛлшеріндегі сома ӛндірілген.
Осыған байланысты сот тӛрелік шешім заңсыз деген қорытындыға келді, ӛйткені Ш.А. Ӛтегенованың қарызы жоқ.
Тӛрелік шешім мәні бойынша қайта қаралуға жатпайды, сондықтан соттың тараптардың дәлелдерін талдауға және істің мән-жайын зерттеуге және осы негіздер бойынша тӛрелік шешімнің күшін жоюға құқығы болмады.Сондықтан мұндай жағдайларда тӛрелік шешімнің күшін жою туралы ӛтінішхатты қанағаттандырудан бас тартатын соттар дұрыс әрекет етеді.
Назар аударыңыз!
«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, Бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкендігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық кеңесті, құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.
Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.
