Меншік құқығын бұзу арқылы бөтеннің мүлкін жымқыру

Қылмыстық құқықтағы жымқыру осы мүліктің меншік иесіне немесе өзге де иесіне зиян келтіретін бөтеннің мүлкін пайдакүнемдік мақсатпен алып қоюға немесе айналдыруға бағытталған құқыққа қайшы әрекеттер ретінде айқындалады.

Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің 3-бабының 17-тармағы "ұрлауды" мүліктің меншік иесіне немесе өзге де иесіне залал келтіретін кінәлі немесе басқа да адамдардың пайдасына бөтен мүлікті құқыққа қайшы және өтеусіз алып қою немесе айналысқа салу ретінде айқындайды.

Түсініктеме және түсініктеме:

- Әрекеттердің заңсыздығы олардың заңды негізсіз немесе осы мүлікке иелік ету құқығынсыз жасалатынын білдіреді.

- Өтеусіздік мүліктің меншік иесінің келісімінсіз және тиісті өтемақысыз алынатынын көрсетеді.

- Өзімшілдік мақсаты-кінәлінің өзі үшін де, басқа адамдар үшін де жеке байыту мотиві.

- Зиян келтіру дегеніміз, кінәлінің әрекеті меншік иесін мүліктен айырады, оған материалдық зиян келтіреді.

ҚР ҚК сәйкес жымқыру түрлері:

1. Ұрлық (ҚР ҚК 188 — бабы) - мүлікті жасырын ұрлау.

2. Тонау (ҚР ҚК 191-бабы) - ашық ұрлық.

3. Қарақшылық (ҚР ҚК 192 — бабы) - зорлық-зомбылық қолдану арқылы мүлікті ұрлау мақсатындағы шабуыл.

4. Сеніп тапсырылған бөтен мүлікті иемдену немесе ысырап ету (ҚР ҚК 189 — бабы) - кінәліге сеніп тапсырылған мүліктің заңсыз айналымы.

5. Алаяқтық (ҚР ҚК 190 — бабы) - алдау немесе сенімді теріс пайдалану жолымен ұрлау.

6. Ұсақ жымқыру (187 - бап) - ұсақ жымқыру, яғни елеусіз мөлшерде жасалған бөтеннің мүлкін ұрлау, алаяқтық, иемдену немесе жымқыру.

Басқа кодекстермен және заңдармен байланыс:

- ҚР Азаматтық кодексі (мысалы, АК 188-бабы)

- ҚР Азаматтық кодексі 951-бап. Моральдық зиянды өтеу

- ҚР Азаматтық кодексі 917-бап. Зиян келтіргені үшін жауапкершіліктің жалпы негіздері

      меншік және меншік иесінің құқықтарын қорғау мәселелерін реттейді. Ұрлық меншік құқығын бұзады, бұл қылмыстық жауапкершіліктен басқа азаматтық-құқықтық салдарға әкеледі.

- "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" ҚР Заңы, әсіресе, мемлекеттік мүлікті немесе қаражатты иемденуге қатысты болса, ұрлықпен де байланысты.

ҚР Жоғарғы Сотының нормативтік қаулылары:

1. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2003 жылғы 11 шілдедегі N8 нормативтік қаулысы. "Жымқыру істері бойынша сот практикасы туралы" жымқыру біліктілігі мәселелерін түсіндіреді, соттар айыпталушылардың жымқыру (ұрлық, тонау, қарақшылық және т.б.) түрлі нысандарындағы әрекеттерін бағалауға қалай жақындау керектігін айқындайды.

2. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2015 жылғы 27 қарашадағы № 8 нормативтік қаулысы. "Кейбір сыбайлас жемқорлық қылмыстарды қарау тәжірибесі туралы". Ұрлық мемлекеттің немесе қоғамдық ұйымдардың мүлкіне қатысты болуы мүмкін болғандықтан, бұл қаулы мұндай қылмыстардың біліктілігі мен жазасын түсіндіреді.

Ұрлық-бұл мүлікке қарсы ең көп таралған қылмыстардың бірі және оның нысандары жасалу тәсілі мен жағдайларына байланысты әр түрлі болады.

Назар аударыңыз!

«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.

Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085. 

Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы  Заң компаниясы