Мүлікті меншік құқығында иелену, пайдалану және оған билік ету фактісін белгілеу туралы

И. сотқа мүлікті меншік құқығында иелену, пайдалану және билік ету фактісін анықтау туралы өтінішпен жүгінді, атап айтқанда: Г.А., Т. к. (бұрынғы К.), 7а үй, 121 бөлме. Бұл бөлме оның меншігі емес, бірақ ол коммуналдық қызметтерді төлеу бойынша техникалық қызмет көрсету ауыртпалығын көтереді. Жоғарыда аталған бөлмені 2000 жылдың 24 сәуірінде тұрғын үй департаменті г. а. оның жұбайы Д.. Бұл бөлме 15 жыл бойы өзінің жылжымайтын мүлігі ретінде заңды, адал иелік етеді, осыған байланысты ол жоғарыда аталған тұрғын үйге меншік құқығын алуға құқылы деп санайды.

Сот отырысында өтініш беруші И. арызды қолдады, соттан мүлікке иелік ету, Пайдалану және билік ету фактісін анықтауды сұрады, атап айтқанда: Г.А., Т. к., 7а үй, 121 бөлме.

Сондай-ақ "Г. А. тұрғын үй басқармасы" ММ мүдделі тұлғаның мүддесін білдіретін қала әкімдігінің өкілі А. М. сот отырысында мәлімделген талаптармен келіспеді, талап қоюды қанағаттандырудан бас тартуды сұрады, өйткені аталған бөлмені иелену, пайдалану және билік ету құқығы мемлекеттік мүлік және жекешелендіру аумақтық комитетінің қаулысы негізінде "а. қаласының тұрғын үй басқармасы" ММ-ге тиесілі г. а. 1999 жылғы 11 қарашадағы № 174.

Мүдделі тұлға ретінде тартылған "Әділет департаменті г.А." ММ өкілі сот отырысына келмеді, дегенмен сот отырысының күні мен уақыты туралы тиісті түрде хабарланды, сотқа келмеу себептері туралы хабарламады, істі оның қатысуынсыз қарауды немесе кейінге қалдыруды сұрамады.

Мұндай жағдайларда сот мүдделі тұлғаның келмеу себебін Қазақстан Республикасы Азаматтық іс жүргізу кодексінің (бұдан әрі – АІЖК) 196-бабының алтыншы бөлігіне сәйкес құрметтемеушілік деп танып, істі ол болмаған кезде қарау қажет деп санайды.

Іс материалдарын зерттеп, келген адамдардың түсіндірмелерін тыңдағаннан кейін сот келесіге келеді.

АІЖК-нің 305-бабы екінші бөлігінің бірінші бөлігіне, 6) тармақшасына сәйкес сот азаматтардың немесе заңды тұлғалардың жеке не мүліктік құқықтарының туындауы, өзгеруі немесе тоқтатылуы тәуелді фактілерді белгілейді.

Егер өтініш берушіде мүліктің тиесілігі туралы құқық белгілейтін құжат болса, бірақ ол жоғалса және көрсетілген факт соттан тыс тәртіппен белгіленбесе, сот жылжымайтын мүлік объектілерін иеленуді, пайдалануды және (немесе) оларға билік етуді растайтын құжаттардың болу фактілерін анықтау туралы істерді қарайды.

АІЖК-нің 306-бабына сәйкес сот заңды маңызы бар фактілерді өтініш берушінің осы фактілерді куәландыратын тиісті құжаттарды өзге тәртіппен алуы мүмкін болмаған кезде не жоғалған құжаттарды қалпына келтіру мүмкін болмаған кезде ғана белгілейді.

Сот А.қаласының тұрғын үй департаментінің 2000 жылғы 24 сәуірдегі № 100 Д. жолдамасына сәйкес г. а., к. к., 7а үй, 121 бөлме мекенжайындағы жатақханада тұруға рұқсат берілгенін анықтады.

Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру Департаменті а. қаласының аумақтық мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитетінің 1999 жылғы 11 қарашадағы № 174 қаулысына сәйкес АЭА Әкімшілік кеңесінің тұрғын үй департаментіне г.А. мемлекеттік тұрғын үй қорының жатақханаларын иелену, пайдалану, басқару және оларға билік ету құқықтары берілді. Берілген жатақханалар тізбесіне г.а., к. к., 7а үй мекенжайында орналасқан жатақхана да енгізілген.

АІЖК-нің 76-бабының екінші бөлігіне сәйкес бұрын қаралған азаматтық іс бойынша заңды күшіне енген сот шешімімен немесе қаулысымен белгіленген мән-жайлар сот үшін міндетті болып табылады. Мұндай мән-жайлар сол адамдар қатысатын басқа да азаматтық істерді қарау кезінде қайтадан дәлелденбейді.

Г. А. Сарыарқа аудандық сотының 2015 жылғы 29 сәуірдегі г. а. әкімдігіне меншік құқығын сатып алу ескіру бойынша тану туралы талап қоюы бойынша шешімінен а. қаласының мемлекеттік мүлік және жекешелендіру аумақтық комитетінің 2008 жылғы 18 сәуірдегі № 04-05/376 жауабына сәйкес А. қаласының мемлекеттік мүлік және жекешелендіру аумақтық комитеті теңгерім ұстаушы болып табылмайтындығы шығады к көшесіндегі № 7 үйлер.

№ 2100/125209 тіркеу ісіне сәйкес г.а., к. к., 7а үй мекенжайындағы жылжымайтын мүлік объектісіне меншік құқығы ешкімге тіркелмеген.

"Заңды маңызы бар фактілерді анықтау туралы істер бойынша сот практикасы туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2002 жылғы 28 маусымдағы № 13 нормативтік қаулысының 8-тармағына сәйкес мүлікті меншік, шаруашылық жүргізу, жедел басқару құқықтарында иелену, пайдалану және (немесе) оған билік ету фактілері (АІЖК-нің 291-бабы екінші бөлігінің 5) тармақшасы) сот өтініш берушіде мүліктің тиесілігі туралы құқық белгілейтін құжат болған, бірақ ол жоғалған және көрсетілген факт соттан тыс тәртіппен белгіленбеген жағдайда ғана белгілейді. Бұл ретте сот мұндай істерді қарау кезінде мүліктің меншік құқығын емес, өтініш берушіге тиесілігін растайтын құжаттардың болу фактісін ғана белгілейді.

АІЖК – нің 68-бабына сәйкес әрбір дәлелдеме салыстырмалылықты, жол берілуін, дұрыстығын, ал жинақталған барлық дәлелдемелер жиынтығында-азаматтық істі шешу үшін жеткіліктілігін ескере отырып бағалауға жатады.

АІЖК-нің 72-бабына сәйкес әрбір Тарап өзінің талаптары мен қарсылықтарының негізі ретінде сілтеме жасайтын мән-жайларды дәлелдеуге, қорғау құралдарын пайдалануға, фактілерді бекітуге, даулауға, судья белгілеген мерзімдерде дәлелдемелер мен дәлелдемелерге қарсы қарсылықтар келтіруге тиіс, олар процестің адал жүргізілуіне сәйкес келеді және іс жүргізуге жәрдемдесуге бағытталған.

Сонымен бірге, өтініш беруші сотқа оның мүліктің тиесілігі туралы құқық белгілейтін құжаты бар екендігі туралы ешқандай дәлел келтірмеген және ол жоғалған, сондықтан өтініш беруші И. мүлікті иеленудің, пайдаланудың және оған билік етудің заңды фактісін анықтау туралы өтінішті қанағаттандыру үшін негіздер жоқ..

АІЖК - нің 223-226-баптарын басшылыққа ала отырып, сот

Шешім шығарды:

И. И. тұрғын үйді иелену, пайдалану фактісін анықтау туралы өтінішті қанағаттандырудан бас тарту керек.

Назар аударыңыз!

«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкендігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды.

Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.

Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.

            Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы  Заң компаниясы