Уәкілетті органның лауазымды адамдарын келісімшартты өзгерту туралы шешім қабылдауға мәжбүрлеу туралы

№6001-23-00-6и/10 17.08.2023 ж.

Талапкер: "И РТ"ЖШС

Жауапкер:"Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі" ММ

Даудың мәні: уәкілетті органның лауазымды адамдарын келісімшартты өзгерту туралы шешім қабылдауға мәжбүрлеу туралы.

Талапкердің кассациялық шағымы бойынша қайта қарау.

ФАБУЛА: серіктестік қызметінің негізгі түрі жер қойнауын пайдалану және минералды шикізатты қайта өңдеу болып табылады. Бұдан басқа, Серіктестік 2017 жылғы 24 қаңтардағы аудандағы кен орнында құрамында алтыны бар кендерді барлау жөніндегі келісімшарт (бұдан әрі – келісімшарт) негізінде жер қойнауын пайдалану құқығының иегері болып табылады.

Келісімшарттың 2-бөлімінің 3-тармағына сәйкес барлау келісімшарты 5 жылға, яғни 2022 жылдың 24 қаңтарына дейін жасалды. Барлау жұмыстарының нәтижелері бойынша серіктестік " кен орнындағы құрамында алтыны бар кендердің алдын ала геологиялық-экономикалық есебі. Қазақстан Республикасының Пайдалы қазбалар қоры жөніндегі мемлекеттік комиссиясының 2019 жылғы 21 тамыздағы №2079-19-П (бұдан әрі – МҚК) хаттамасымен тотыққан серіктестіктің бағалау есебі кен орнында 1505,7 мың тонна кен, 1070,1 кг алтын мөлшерінде құрамында алтыны бар кендер қорларын растаумен келісілді.

МҚК хаттамасының 3.4-тармағымен жер қойнауын пайдаланушыға екі жыл мерзімге 200 мың тонна көлемінде тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру шеңберінде құрамында алтыны бар кендердің технологиялық қасиеттерін зерделеуді жалғастыру ұсынылды. Бұдан әрі, Министрліктің 2021 жылғы 9 желтоқсандағы жер қойнауын пайдалану мәселелері жөніндегі сараптама комиссиясы (№31 хаттама) жер қойнауын пайдаланушының өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына міндетті аударымдар бойынша қаржылық міндеттемелерін орындау шартымен келісімшарттың қолданылу мерзімін екі жылға ұзарту туралы оң шешім шығарды.

Мәселен, серіктестіктің 2021 жылғы 25 қазандағы, 30 қарашадағы өтініштері негізінде жер қойнауын пайдалану мәселелері жөніндегі сараптамалық комиссия отырысының 2021 жылғы 9 желтоқсандағы хаттамасына сәйкес құзыретті органға келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу бойынша келіссөздер жүргізуді бастау туралы ұсыныс енгізілді.

Сонымен қатар, жер қойнауын пайдалану мәселелері жөніндегі сараптама комиссиясының 2022 жылғы 2 тамыздағы ұсынымдары негізінде (№27 хаттама) 2021 жылғы 9 желтоқсандағы бұрын қабылданған оң шешімнің күшін жою туралы шешім қабылданды. Сараптама комиссиясының көрсетілген шешіміне талапкер сот тәртібімен дау айтпады.

Жауапкер 2022 жылғы 1 қыркүйектегі хабарламамен талапкерге 2017 жылғы 24 қаңтардағы №5036-ТПИ келісімшартының қолданылу мерзімінің аяқталғаны туралы хабарлады, сондай-ақ 2021 жылғы 9 желтоқсандағы бұрын қабылданған оң шешімнің күшін жою туралы хабарлады. Келісімшарттың 8-тармағында келісімшарттың қолданылу мерзімі өзгерген кезде келісімшартқа тиісті өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілетіні айқындалған.

Соттар Тараптардың оның қолданылу мерзімін ұзарту туралы келісімшартқа өзгерістер немесе толықтырулар енгізбегенін анықтады.

Келісімшарттың 21-бөлімінің 73-тармағына сәйкес, егер тараптар оны ұзарту туралы келісімге қол жеткізбесе, келісімшарт оның қолданылу мерзімі өткеннен кейін тоқтатылады.

Келісімшарттың 2-бөлімінің 3-тармағына сәйкес барлау келісімшарты 5 жыл мерзімге жасалды, сондықтан ол 2022 жылдың 24 қаңтарында жарамдылық мерзімінің аяқталуына байланысты тоқтатылды. Оның қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін жауапкердің бастамасы бойынша мерзімнің тоқтатылуы белгіленбеген.

              Сот актілері:

1-ші инстанция: талапты қанағаттандырудан бас тартылды.

Апелляция: сот шешімі күшінде қалды.

Кассация: сот актілері өзгертілді.

2017 жылғы 24 қаңтардағы №5036-ТПИ келісімшартын өзгерту туралы шешім қабылдаудан бас тарту бөлігінде күшін жою және осы бөлімде жер қойнауын пайдалану мәселелері жөніндегі министрлік жанындағы Сараптама комиссиясының 2021 жылғы 9 желтоқсандағы ұсынымдарын ескере отырып, келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі келіссөздерді бастау туралы Министрліктің жұмыс тобына міндет жүктеу туралы жаңа шешім шығарылды (№31 хаттама).

              Қорытындылар:

              Талапты қанағаттандырудан бас тарта отырып, жергілікті соттар бұл жағдайда келісімшарттың қолданылу мерзімін ұзартуға негіз жоқ және жауапкердің келісімшартты бұзу туралы хабарламаны жіберуге негіз жоқ деген қорытындыға келді.

 "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 37-бабының 5-тармағында өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган өтініш берушімен келісімшартқа толықтыру жасасады және өтініш берушіге оның қол қойылған данасын жібереді немесе толықтырудың қорытындысынан бас тартады деп көзделген.

Кодекстің 278-бабының 12-тармағында тараптардың келісімі бойынша осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттарға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында немесе келісімшарттарда көзделген жағдайларда өзгерістер енгізілуі мүмкін екендігі айқындалған. Құзыретті орган бес жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде келіп түскен өтінішті осы Кодекстің 45-бабына сәйкес құрылатын жер қойнауын пайдалану мәселелері жөніндегі сараптама комиссиясының қарауына шығарады.

Сараптама комиссиясы жер қойнауын пайдаланушылардың келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу мәселелері бойынша өтініштерін қарау кезінде ұсынымдар әзірлеу мақсатында құзыретті органның (келісімшарттың тарабы болып табылатын мемлекеттік органның) жанындағы консультативтік-кеңесші орган болып табылады.

Сараптама комиссиясы өтініш келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күнінен аспайтын мерзімде қарайды және өз ұсынымдарын құзыретті органға (келісімшарттың тарабы болып табылатын мемлекеттік органға) жібереді. Сараптама комиссиясының ұсынымдары негізінде құзыретті орган сараптама комиссиясының ұсынымдары келіп түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде өтінішті қарап, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізуден бас тарту туралы немесе сараптама комиссиясының ұсынымдарын ескере отырып, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі келіссөздерді бастау туралы шешім шығарады.

 Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі келіссөздерді құзыретті органның (келісімшарттың тарабы болып табылатын мемлекеттік органның) жұмыс тобы жүргізеді. Келіссөздер жер қойнауын пайдаланушы жұмыс тобының қарауына толықтыру жобасын және өзге де қажетті құжаттарды құзыретті органға (келісімшарттың тарабы болып табылатын мемлекеттік органға) ұсынған күннен бастап екі ай ішінде жүргізіледі.

Тараптардың келісімі бойынша бұл мерзім ұзартылуы мүмкін. Келіссөздердің нәтижелері хаттамамен ресімделеді.

Жұмыс тобы мақұлдаған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулардың жобасына келісімшарттың тарапы болып табылатын құзыретті адам қол қояды). орган (Мемлекеттік орган, егер жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтыру жобасы жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың негізгі қаржы-экономикалық көрсеткіштерін қозғаса, құзыретті органның (келісімшарттың тарабы болып табылатын мемлекеттік органның) жұмыс тобының шешімі бойынша аталған жоба қол қойылғанға дейін экономикалық сараптамаға жіберіледі.

Экономикалық сараптама жүргізу тәртібін мемлекеттік жоспарлау саласындағы уәкілетті орган айқындайды. Сонымен қатар, іс материалдарынан жауапкер 2021 жылдың желтоқсанында келіссөздерді бастау туралы шешім қабылдағаннан кейін, 2022 жылдың тамызында бұл шешімнен бас тартты. Бұл сараптама комиссиясының екі ұсынысының және сәйкесінше Министрліктің шешімдерінің болуын білдіреді.

Бұдан шығатыны, оны ұзарту мүмкіндігін ескере отырып, екі айлық келіссөздер жүргізу бойынша басталған рәсім қисынды аяқталуға жеткізілмеді, өйткені Сараптамалық комиссияның бірінші ұсынысы негізінде Министрліктің жұмыс тобы келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы мәселені талқылау сатысына енді.

Кодекстің 278-бабының ережелері бұрын қабылданған шешімнің күшін жою жөніндегі нормаларды қамтымайды. Осылайша жауапкер Кодексте көзделген рәсімді бұзды. Демек, келісімшартты ұзарту туралы келісімге қол жеткізбеу туралы жағдайлар, атап айтқанда жұмыс тобының теріс шешімі жоқ.

Жоғарыда айтылғандардың мәнмәтінінде, сондай-ақ әділдік пен парасаттылық өлшемшарттарын ескере отырып, сот алқасы талап ішінара қанағаттандырылуға, ал тараптар жер қойнауын пайдалану министрлігінің 2021 жылғы 9 желтоқсандағы №31 сараптама комиссиясының ұсынымдарын ескере отырып, келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі келіссөздердің басталу кезеңіне келтірілуге тиіс деп санайды.

Назар аударыңыз!

«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.

Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.

 

Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы  Заң компаниясы