365-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің ҚР ҚК азаматтарды қорғау және оларға заң көмегін көрсету жөніндегі адвокаттар мен өзге де адамдардың заңды қызметіне кедергі жасау

     Егер бұл әрекеттер азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтарына немесе заңды мүдделеріне не қоғамның немесе мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделеріне елеулі зиян келтірсе, адвокаттар мен өзге де адамдардың қылмыстық процесте азаматтарды қорғау жөніндегі заңды қызметіне, сол сияқты азаматтар мен ұйымдарға заң көмегін көрсетуге не мұндай қызметтің дербестігі мен тәуелсіздігінің өзге де бұзылуына кедергі жасау, —    

 бес жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға немесе сотталған адамның бес айға дейінгі кезеңдегі жалақысы немесе өзге де табысы мөлшерінде не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.

     ҚР ҚК-нің түсіндірме мақаласы Қазақстан Республикасының Қылмыстық Заңында алғаш рет пайда болды. Мұндай қылмыстың қоғамдық қауіптілігі мемлекет кепілдік берген және Қазақстан Республикасының Конституциясымен бекітілген кез келген адамның өз құқықтарын, бостандықтарын сотта қорғауға және білікті заң көмегін алуға құқығын іске асыру бұзылады.    

 1997 жылғы 11 желтоқсандағы "Адвокаттық қызмет туралы" ҚР Заңының 2-бабына сәйкес адвокатураны ұйымдастыру және оның қызметі мынадай қағидаттарға негізделеді:    

 1. өз қызметін жүзеге асыру кезінде адвокаттардың тәуелсіздігі;      

2. заңдарда тыйым салынбаған әдістермен және құралдармен адвокаттық қызметті жүзеге асыру;    

  3. заң актілерінде тікелей көрсетілген жағдайларды қоспағанда, прокуратура, соттар, анықтау және алдын ала тергеу органдары, басқа да мемлекеттік органдар, өзге де ұйымдар мен лауазымды адамдар тарапынан адвокаттардың қызметіне араласуға жол берілмейді;    

  4. кәсіби мінез-құлық нормаларын сақтау және адвокаттық құпияны сақтау.

     Бұл қылмыстың объектісі азаматтарды қорғауды жүзеге асыратын, сондай-ақ азаматтарға немесе ұйымдарға, мекемелер мен кәсіпорындарға заңгерлік көмек көрсететін органдардың, мекемелердің қалыпты қызметі болып табылады.   

  Объективті жағы бойынша бұл қылмыс мынадай әрекеттермен жасалуы мүмкін: 1) адвокаттың және өзге де адамдардың қылмыстық процесте азаматтарды қорғау, сол сияқты азаматтар мен ұйымдарға заң көмегін көрсету жөніндегі заңды қызметіне кедергі жасау; 2) мұндай қызметтің дербестігі мен тәуелсіздігін өзге де бұзу.

    Кедергі-бұл қылмыстық процесте қорғауды жүзеге асыратын, сондай-ақ қылмыстық істер бойынша өзге де заң көмегін көрсететін адвокаттың және қылмыстық іс жүргізу заңнамасында көзделген басқа да адамдардың қызметіне қарсы іс-қимыл, түрлі кедергілер көрсету.   

  Тәуелсіздік пен тәуелсіздіктің өзге де бұзылуы адвокатураның, Халыққа немесе ұйымдарға заңгерлік көмек көрсететін мекемелердің қызметіне кез келген араласу, қылмыстық іс жүргізу заңнамасында көзделген қорғаушының құқықтарына қысым жасау жолымен орын алуы мүмкін.   

  Осы қылмыстың бар екенін мойындау үшін қылмыстық процесте адвокаттар мен азаматтарды қорғау жөніндегі өзге де адамдардың заңды қызметіне кедергі жасау қажет. Аталған адамдардың заңсыз қызметіне кедергі жасау қылмыстық іс-әрекет деп танылмайды. Сондай-ақ, бұл қылмыстың құрамын азаматтық процесте, әкімшілік істер бойынша, еңбек даулары бойынша аталған адамдардың заңды қызметіне кедергі келтірмейді.

    Қылмыс азаматтардың, ұйымдардың, қоғамның немесе мемлекеттің құқықтарына немесе заңды мүдделеріне елеулі зиян келтірілген кезден бастап аяқталған болып есептеледі. Адамды қылмыстық жауапкершілікке заңсыз тарту, заңсыз соттау, қылмыстық іс бойынша әділетсіз қаулы шығару сияқты салдардың туындауы елеулі зиян деп танылуы мүмкін.   

  Бұл қылмыстың субъективті жағы тікелей ниетпен көрінеді. Кінәлі адам адвокаттар мен өзге де адамдардың қылмыстық процесте азаматтарды қорғау, азаматтар мен ұйымдарға заңгерлік көмек көрсету жөніндегі заңды қызметіне кедергі келтіретінін немесе мұндай қызметтің дербестігі мен тәуелсіздігінің өзге де бұзылуына жол беретінін түсінеді және мұны істегісі келеді.  

   Бұл қылмыстың тақырыбы 16 жасқа толған есі дұрыс адам болуы мүмкін.

Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері, заң ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Ұлттық Жаратылыстану ғылымдары академиясының академигі И. Ш. БОРЧАШВИЛИДІҢ Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексіне 2007 жылғы түсініктемесі                  

Актінің өзгертілген күні: 02.08.2007 актінің қабылданған күні: 02.08.2007 қабылданған орны: жоқ актіні қабылдаған Орган: 180000000000 әрекет аймағы: 100000000000 норма шығарушы орган берген НҚА тіркеу нөмірі: 167 акт мәртебесі: new құқықтық қатынастар саласы: 028000000000 акт нысаны: COMM Заң күші: 1900 акт тілі: rus

 Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы