Бір жер учаскесіне меншік құқығы туралы Жер даулары бойынша заңгер
Жер учаскелерінің шекаралары қабаттасуының туындауы бұрын жер пайдаланушыларға берілген учаскелердің мемлекеттік жер кадастры ақпараттық жүйесінің (бұдан әрі – МЖК ААЖ) дерекқорына енгізілмеуі нәтижесінде туындайды, бұл ретте меншік құқығы аумақтық әділет органдарында тіркелген. 2006 жылға дейін берілген жер учаскелерінің көпшілігінің координаттары МЖК ААЖ дерекқорында тіркеуші органда меншік құқығының тіркелуіне қарамастан жоқ. Әзірлеушілер жерге орналастыру жобаларын ресімдеген және жер кадастры департаментінің МЖК ААЖ бөлімінде учаскенің орналасқан жері тұрғысынан салыстырып тексеруден өткен кезде МЖК ААЖ бөлімі жер учаскесін бос деп көрсетеді, өйткені деректер базасында жер учаскесінің координаттары жоқ. Осыған байланысты бір жер учаскесіне құқық белгілейтін құжаттардың екінші пакеті ресімделеді. Екі меншік иесінің де құқықтары аумақтық әділет органдарында тіркелген жағдайлар бар. Бұл ретте құқықтың бір иесінде 2000 жылдары тіркелген, бұрыштық бұрылыс нүктелерінің координаттары жоқ, ал екінші құқықта 2010-2017 жылдары пайда болған және бұрылыс нүктелері МЖК ААЖ дерекқорына енгізілген. Әдетте, жер учаскесінің иелері арасында туындаған жанжал сот тәртібімен шешіледі. Сонымен, талапкер х. Ақтөбе қаласы әкімдігінің 2015 жылғы 28 қыркүйектегі № 3699 қаулысын және сатып алу-сату шартын жарамсыз деп тану, Ақтөбе қаласы әкімдігінің 2015 жылғы 17 тамыздағы № 3230 қаулысымен оның меншігіне бау-бақша шаруашылығын жүргізу үшін № 267 жер учаскесі берілгенін дәлелдей отырып, "Жер кадастры ҰҒО" департаментінен моральдық зиянды өндіріп алу туралы талап арызбен сотқа жүгінді. Болашақта оған даулы учаске даулы қаулы негізінде жауапкер Н. - ға іс жүзінде бір мезгілде берілгені белгілі болды.
Бір жер учаскесіне меншік құқығы туралы Жер даулары бойынша заңгер
Жауапкерлер Н., К. Ақтөбе қаласының әкімдігіне, х. Ақтөбе қаласы әкімінің 2015 жылғы 17 тамыздағы № 3230 қаулысын жарамсыз деп тану туралы қарсы талап арызбен жүгінді, бұл учаске бұрын Ақтөбе қаласының 1993 жылғы 6 желтоқсандағы № 364 шешімі негізінде Н. - ға берілгенін, оларға жыл сайын жер салығы төленетінін, Н. даулы учаскеге құқықтардан бас тартуды мәлімдеген жоқ, даулы учаске иесіз деп танылған жоқ. Осы дауды шешу кезінде соттар "жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы" Заңның 7 - бабы 6-тармағының ережелерін басшылыққа алды, оған сәйкес бір жылжымайтын мүлік объектісіне бірнеше құқықтар (ауыртпалықтар) арасындағы басымдықтарды белгілеу кезінде мынадай талаптарды негізге алу қажет – - құқықтық кадастрда тіркелген жылжымайтын мүлікке құқықтар (құқықтар ауыртпалығы), мемлекеттік тіркеуге жататындар тіркелмегендерден басым болады; - жылжымайтын мүлікке бұрын пайда болған құқықтардың (құқықтардың ауыртпалығы) басымдығы азаматтық заңнамаға сәйкес құқық пайда болған Күн бойынша белгіленеді. Заң күші бар және даулы қатынастар кезеңінде қолданыста болған "жер туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 22 желтоқсандағы Жарлығының 122-бабының 1-тармағына сәйкес осы Жарлық күшіне енгенге дейін жеке қосалқы шаруашылық, бау-бақша шаруашылығы, тұрғын үй құрылысы және оған қызмет көрсету үшін жер учаскелері өмір бойы мұрагерлік ету құқығымен берілген Қазақстан Республикасының азаматтары осы Жарлық күшіне енген күннен бастап жер учаскелерінің меншік иелері болады. Заң күші бар және даулы қатынастар кезеңінде қолданылған "жылжымайтын мүлікке құқықтарды және онымен мәмілелерді мемлекеттік тіркеу туралы" ҚР Президентінің 1995 жылғы 25 желтоқсандағы № 2727 Жарлығының 32-бабына сәйкес, осы Жарлық күшіне енгенге дейін туындайтын құқықтар, егер олар қолданыстағы заңдарға сәйкес келсе, жарамды деп танылады олар пайда болған кезде. Жылжымайтын мүлікке бұрыннан бар құқықтар басқа тұлғаға ауысқан, тиісті құқықтар өзгерген немесе тоқтатылған кезде олар осы Жарлыққа сәйкес жалпы негіздерде тіркелуге жатады. Н. даулы жер учаскесі 1993 жылы, ал х. тек 2015 жылы берілгені анықталды, яғни Н. бастапқы иесінің құқығы даулы жер учаскесіне кейінгі иесінің құқығынан басым болады. Осылайша, осы іс бойынша жерге орналастыру жұмыстарын тиісінше жүргізбеу нәтижесінде сол учаске әртүрлі тұлғаларға берілгені анықталды. Тәжірибе көрсеткендей, бір сайтты қамтамасыз етудің мұндай фактілері жалғыз емес. Жер учаскелерін салудың себебі "жер кадастры ҒӨО" департаменті ("Азаматтарға арналған үкіметтің мемлекеттік корпорациясы" коммерциялық емес АҚ филиалының Жер кадастры және жылжымайтын мүлікті техникалық тексеру департаменті болып қайта құрылған), сондай-ақ жерге орналастыру жұмыстарын бәсекелестік ортаға беруге байланысты басқа да жеке және заңды тұлғалар жүзеге асыратын жерге орналастыру жұмыстарын тиісінше жүргізбеу болып табылады. Осыған байланысты Ақтөбе облыстық соты жер учаскелерінің шекаралары мен жер дауларының пайда болуын болдырмау үшін жер учаскесімен мәміле жасамас бұрын алдымен жергілікті жердегі жер учаскесінің шекараларын нақтылау (жеке қызметке бөлу) қажет деп санайды. Қызметтің бұл түрін мемлекеттік монополияға және Мемлекеттік корпорацияның құзыретіне жатқызу ұсынылады. Мұндай ұсыныс назар аударуға тұрарлық, өйткені ол жердің тиімсіз бөлінуіне жол бермейді. Осылайша, Жер кодексінің 150-бабына тиісті өзгерістер енгізілген кезде жерге орналастыру жұмыстары мемлекеттің монополиясына жатқызылатын болады, бұл жұмыс сапасын арттырумен қатар, келісу рәсімінен өтуді оңайлатумен қатар, қызметтің осы саласында тәуекелдердің төмендеуіне әкеледі. Атырау баяндаған ұстаным
Назар аударыңыз!
«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.
Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.
Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
