Мақалаға түсініктеме 365-бап. Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу кодексі сотталушысының ұстанымын анықтау
Төрағалық етуші сотталушыдан айыптау оған түсінікті ме, жоқ па, соны сұрастырады, оған айыптаудың мәнін түсіндіреді және осы Кодексте көзделген жағдайларда сотқа өзінің айыптауға деген көзқарасын хабарлағысы келетін-келмейтінін анықтайды, прокурормен іс жүргізу келісімін немесе медиация тәртібімен жәбірленушімен татуласуға қол жеткізу туралы келісім жасағысы келетінін анықтайды.
Сотталушыға оның сотқа дейінгі іс жүргізу барысында жасалған кінәні мойындаумен немесе жоққа шығарумен байланысты связанстігі, өзінің кінәсін мойындайды ма, жоқ па деген сұраққа жауап беруге міндетті обязстігі және сотталушының жауап беруден бас тартуы оған зиян келтіру үшін түсіндірілмейтіндігі түсіндірілуге тиіс. Сотталушыға өзінің кінәсін мойындау және шын жүректен өкіну оның жауапкершілігі мен жазасын жеңілдететін жағдай екендігі түсіндіріледі. Сотталушы өз жауабын уәждеуге құқылы. Сотталушының үнсіздігі оның кінәсін мойындамау ретінде түсіндіріледі.
Төрағалық етуші сотталушыдан өзіне қойылған азаматтық талапты (толық, ішінара) мойындайтынын сұрайды. Егер сотталушы бұл сұраққа жауап берсе, ол оны ынталандыруға құқылы. Сотталушының үнсіздігі олардың азаматтық талапты мойындамауы ретінде түсіндіріледі.
Тараптар сотталушыға оның ұстанымын нақтылауға бағытталған, оның ішінде прокурормен процестік келісім жасасу туралы мәселе бойынша сұрақтар қоюға құқылы.
Прокурор айыптауды баяндағаннан, басқа құжаттарды жария еткеннен кейін төрағалық етуші әрбір сотталушыдан айыптау оған түсінікті ме, оның нақты жағы мен заңды біліктілігі анық па, жоқ па, соны сұрастырады. Егер сотталушы айыптау оған түсініксіз деп мәлімдесе, онда төрағалық етуші оған қандай қылмыс жасады деп айыпталатынын, қандай қылмыстық заң қолданылғанын, айыптау актісіне сәйкес айыптау не негізделгенін түсіндіреді. Сотталушы себебін түсіндірместен айыптауға өз көзқарасын білдіруден бас тартуға құқылы.
Егер сотталушы кінәсін ішінара мойындаған жағдайда, төрағалық етуші айыпталушының кінәсін қай бөлігінде мойындайтынын, ал қайсысында кінәсін мойындамайтынын нақтылауға міндетті.
Егер сотталушы өз жауабын ынталандырғысы келсе, оған осындай мүмкіндік берілуі керек. Сотталушының жауабының уәждемесі айыптау бойынша айғақтар беруге айналмауға тиіс. Төрағалық етушінің нақтылайтын мәселелері айыптаудың мәні бойынша сотталушыдан жауап алуға ауыспауға тиіс. Сотталушының үнсіздігін оның кінәсін мойындауы немесе сот отырысының тәртібін бұзу ретінде қарастыруға болмайды және қандай да бір жағымсыз салдарға әкеп соқтырмайды.
Сол сияқты, сотталушы өзіне берілген азаматтық талапты (толық немесе ішінара) мойындайтынын анықтайды. Жауап мотивациялануы мүмкін, ал үнсіздік азаматтық талапты мойындамау ретінде қарастырылады.
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу кодексіне түсініктемесі
Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
