Салық органы Әкімшілік рәсімдер қағидаттарын бұзды.
№6001-22-00-6ап/2506, №6001-22-00-6ап/2506 (2) 25.05.2023 ж.
Талапкер: Ч. Е.
Жауапкер: "Мемлекеттік кірістер департаментінің Мемлекеттік кірістер Басқармасы" РММ (бұдан әрі-Басқарма)
Даудың мәні: заңсыз деп тану және 17.03.2022 жылғы хабарламаның күшін жою туралы
Жауапкердің кассациялық шағымы бойынша қайта қарау
ФАБУЛА:
Басқарма талапкерден алған декларациялардың негізінде 2015 жылғы 1 қаңтар мен 31 желтоқсан аралығындағы кезең үшін бюджетке төленетін салықтар мен төлемдердің сомасын есептеді және есептеді.
17.03.2022 жылы басқарма салық берешегін өтеу туралы хабарлама шығарды, оған сәйкес талапкер салықтың мынадай түрлері және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша 1 043 890, 33 теңге, өсімпұл 803 503,21 теңге мөлшерінде салық берешегінің жалпы сомасын өтемеген:
101102 төлем көзіне салық салынбайтын кірістерден ЖТС 206 405 теңге мөлшерінде, өсімпұл - 151 744,92;
103101 әлеуметтік салық - 171 312,69 теңге, өсімпұл-126 263,49 теңге;
Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген тауарларға, орындалған жұмыстарға және көрсетілген қызметтерге 105101 ҚҚС-666 172,64 теңге, өсімпұл - 525 494,80 теңге.
Сот актілері:
1-ші инстанция: талапты қанағаттандырудан бас тартылды.
Апелляция: шешім жойылды, жаңа шешім қабылданды. 17.03.2022 жылғы ЖК Ш.Е. қатысты салық берешегін өтеу туралы хабарламаны заңсыз деп тану және оның күшін жою туралы қаулы шығарылды.
Бір мезгілде "Мемлекеттік кірістер департаменті" РММ атына тиісті шаралар қабылдау және бұдан әрі мұндай фактілерге жол бермеу үшін заңның анықталған бұзушылықтары туралы жеке ұйғарым шығарылды.
Кассация: қаулы күшінде қалды.
Қорытындылар: бірінші сатыдағы сот талап қоюды қанағаттандырудан бас тарта отырып, дара кәсіпкердің салық міндеттемесі дара кәсіпкер Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен қызметін тоқтатқаннан кейін тоқтатылады деген қорытындыға келді.
Кәсіпкердің қызметі тоқтатылған жоқ, осыған байланысты салық міндеттемесін субъект сөзсіз орындауға тиіс.
Апелляциялық сатыдағы сот бірінші сатыдағы соттың қорытындыларымен келіспеді, бұл Басқарма сотқа әкімшілік актіні шығарудың заңдылығына дәлел келтірмегенін көрсетті.
"Туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 2-бабының 1-тармағына сәйкес
2003 жылғы 7 қаңтардағы № 370-11 (бұдан әрі-Заң), Қазақстан Республикасының электрондық құжат және электрондық цифрлық қолтаңба туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.
Салық кодексінің 114-бабына сәйкес салық органы салық төлеушіге (салық агентіне) қағаз жеткізгіште немесе электрондық тәсілмен жіберген салық міндеттемесін соңғысының орындау қажеттілігі, сондай-ақ бақылау салық органдарына жүктелген әлеуметтік төлемдерді есептеу мен уақтылы төлеудің толықтығы туралы Хабарлама Хабарлама деп танылады. Хабарламалардың нысандарын уәкілетті орган бекітеді.
Салық органдарының хабарламалары әкімшілік актілер болып табылады, өйткені олар міндетті тұлғалар үшін құқықтық салдарлар туғызады, мемлекеттің нақты (түзетілген) салық міндеттемелері бойынша салық төлеушілерге (салық агенттеріне) қойылатын талаптарын қамтиды (олардың құқық нормаларын және нақты мән-жайларды қолдануын негізге ала отырып), нақты міндеттерді белгілейді және Салық кодексінде көзделген тәртіппен және мерзімдерде міндетті түрде орындалуға жатады.
АӨК-нің 78-бабында, егер әкімшілік акт Қазақстан Республикасының заңдарында көзделмесе, жазбаша (қағаз және (немесе) электрондық) нысанда қабылданады деп көзделеді.
Заңның 1 - бабында электрондық құжат-ақпарат электрондық - цифрлық нысанда ұсынылған және электрондық цифрлық қолтаңба арқылы куәландырылған құжат (12-тармақша); электрондық цифрлық қолтаңба-электрондық құжаттың дұрыстығын, оның тиесілігін және мазмұнының өзгермейтіндігін растайтын электрондық цифрлық қолтаңба құралдарымен жасалған электрондық цифрлық нышандар жиынтығы (16-тармақша)).
"Салықтық және кедендік әкімшілендірудің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің 2018 жылғы 28 ақпандағы №146 бұйрығымен салық берешегі туралы хабарламаның нысаны (1 - қосымша) (бұдан әрі-бұйрық) бекітілді.
Бұйрықтың 1-қосымшасында мемлекеттік кірістер органының барлық қажетті деректемелері, тіркеу нөмірі, шығарылған күні, салық төлеуші туралы мәліметтер, басшының тегі мен аты-жөні, Салық кодексінің ережелеріне сілтемелер көзделеді, өз кезегінде хабарлама жолданады және салық төлеушінің кабинетіне және электрондық үкімет порталына автоматтандырылған режимде жеткізіледі және олардың қалыптасуының дұрыстығын растайды, бұл ретте Салық кодексінің жүйені жіберу кезінде басқарудың ЭЦҚ қажет.
Электрондық құжат айналымы жүйесін (бұдан әрі - ЭҚЖ) пайдалану тәртібі Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 703 қаулысымен бекітілген мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдарда электрондық құжат айналымы жүйелерін құжаттау, құжаттаманы басқару және пайдалану қағидаларында (бұдан әрі - қағидалар) белгіленген.
Қағидалардың 74-тармағына сәйкес қол қойылған құжаттар тіркеледі және адресатқа (адресаттарға) оларға қол қою (бекіту) немесе келесі жұмыс күнінен кешіктірілмей, жеделхаттар мен телефаксалар дереу жіберіледі. ЭҚЖ-да электрондық құжатқа ЭЦҚ қол қойылған кезде құжаттың тіркеу нөмірі мен күнін автоматты түрде беруге жол беріледі.
Қағидалардың 76-тармағында электрондық құжатты жіберер алдында оның ресімделуінің дұрыстығы (электрондық құжаттың міндетті деректемелерінің болуы) тексеріледі, оның ішінде электрондық цифрлық қолтаңбаны тексеру, электрондық цифрлық қолтаңбаның оң нәтижесін тексеру және тіркеу куәліктері рәсімі жүргізіледі.Электрондық құжат мазмұнының Қағаз құжаттың түпнұсқасына сәйкестігі үшін жіберуші мемлекеттік орган (ұйым) жауапты болады.
Заңның 7-бабының 1-тармағында осы Заңның талаптарына сәйкес келетін және оған қол қоюға өкілеттігі бар адамның электрондық цифрлық қолтаңбасы арқылы куәландырылған электрондық құжат қағаз жеткізгіштегі қол қойылған құжатқа тең болатындығы көзделген.
Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларда мемлекеттік қызмет көрсету үшін құжаттың электрондық көшірмесі ұсынылады (Заңның 7-бабының 4-1-тармағы).
Осылайша, ЭЦҚ-мен куәландырылған электрондық құжат та, түпнұсқа құжаттың түрі мен ақпаратын (деректерін) электрондық-цифрлық нысанда жаңғыртатын құжаттың электрондық көшірмесі де пайдаланылуы мүмкін.
Демек, құжаттың көшірмесін электрондық-цифрлық нысанда ұсынған кезде ұйымның мөрі мен лауазымды адамның қолы қойылған құжаттың түпнұсқасының қағаз жеткізгіште болуы талап етіледі.
Хабарламада электрондық цифрлық қолтаңба жоқ, сондай-ақ жауапкердің көшірмесі талапкерге жіберілген күні қағаз жеткізгіште хабарламаның түпнұсқа данасы болмайды.
АӨК - нің 6-бабының 4-бөлігіне сәйкес Әкімшілік рәсімдер мен әкімшілік сот ісін жүргізу қағидаттарын оның сипаты мен маңыздылығына қарай бұзу әкімшілік актілерді, әкімшілік әрекеттерді (әрекетсіздікті) заңсыз деп тануға, сондай-ақ шығарылған сот актілерінің күшін жоюға әкеп соғады.
АӨК-нің 7-бабында заңдылық қағидаты баяндалған, оның 1-бөлігіне сәйкес әкімшілік орган, лауазымды адам өз құзыреті шегінде және Қазақстан Республикасының Конституциясына, осы Кодекске және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес әкімшілік рәсімдерді жүзеге асырады.
АӨК-нің 13-бабының 3-бөлігіне сәйкес әкімшілік органның, лауазымды адамның кінәсінен қабылданған заңсыз әкімшілік акт, сондай-ақ Әкімшілік органның, лауазымды адамның кінәсінен жасалған заңсыз әкімшілік әрекет (әрекетсіздік) әкімшілік рәсімге қатысушы үшін ауыр зардаптарға әкеп соқтырмайды.
Электрондық және қағаз тасымалдағышта қолы болмаған кезде даулы хабарлама талапкер үшін теріс құқықтық салдарға әкеп соқтырмайды.
Назар аударыңыз!
«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.
Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.
Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
