Қылмыстық заңнамадағы қылмыстық ұйымның анықтамасы

Қылмыстық ұйым-қатысушылары ұйымдық, функционалдық және/немесе сыни белгілері бойынша оқшауланған топтармен (құрылымдық бөлімшелермен) бөлінген, ауыр немесе аса ауыр зардаптар жасау мақсатында құрылған адамдардың тұрақты ұйымдасқан тобы.

Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің 3-бабының 25-тармағы қатысушылары ұйымдық, функционалдық және/немесе аумақтық оқшауланған топтар (құрылымдық бөлімшелер) бойынша бөлінген ұйымдасқан топ ретінде қылмыстық ұйымды айқындайды. Бұл анықтама қылмыстық топты ұйымдастырудың жоғары деңгейін, құрылымның болуын және қатысушылар арасындағы рөлдердің бөлінуін көрсетеді.

Қылмыстық ұйымның негізгі сипаттамалары:

1. Ұйымдық құрылым — қылмыстық ұйымның қатысушылары белгілі бір иерархияға және міндеттердің функционалды бөлінуіне ие болуы мүмкін топтарға немесе бөлімшелерге біріктіріледі. Бұл қылмыстық әрекеттің әртүрлі кезеңдеріне жауап беретін топтар болуы мүмкін, мысалы, жоспарлау, орындау, логистика және т. б.

2. Функционалды бөлу-қылмыстық ұйым топтың әр түрлі мүшелері ұйымдастырушылар, орындаушылар, қаржыгерлер, делдалдар және т.б. сияқты әр түрлі рөлдерді орындайды деп болжайды.

3. Аумақтық оқшаулау-қылмыстық ұйым әртүрлі аумақтарда, соның ішінде халықаралық деңгейде жұмыс істей алады. Бұл әсіресе бірнеше елдерде жұмыс істейтін трансұлттық қылмыстық ұйымдарға қатысты.

Басқа нормалармен арақатынас:

1. ҚР ҚК 262 — бабы (ұйымдасқан топты, қылмыстық ұйымды құру және оған басшылық ету, сол сияқты оған қатысу) - қылмыстық қоғамдастықты (қылмыстық ұйымды) құру, оған басшылық ету және оның қызметіне қатысу үшін жауапкершілікті белгілейді. Қылмыстық қоғамдастық ауыр және аса ауыр қылмыстар жасауға қабілетті жоғары ұйымдасқан құрылымды қамтиды.

2. ҚР ҚК 31-бабы (топ жасаған қылмыстық құқық бұзушылықтар үшін қылмыстық жауапкершілік) — ұйымдасқан топты және оның орнықтылық, рөлдерді жоспарлау және бөлу сияқты негізгі белгілерін жалпы айқындауды береді.

3. Халықаралық құжаттар:

   - БҰҰ-ның Трансұлттық ұйымдасқан қылмысқа қарсы конвенциясы (Палермо конвенциясы) - Қазақстан ратификациялаған бұл халықаралық құжат трансұлттық ұйымдасқан қылмыстық топтармен күресу үшін анықтамалар мен стандарттар береді. Қылмыстық ұйымдар халықаралық деңгейде әрекет ете алады және адам саудасы, есірткінің заңсыз айналымы, қару контрабандасы және т. б. сияқты қылмыс түрлеріне тартылуы мүмкін.

4. "Терроризмге қарсы іс — қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңы-егер қылмыстық ұйым террористік қызметпен айналысатын болса, қолданылуы мүмкін.

5. "Экстремизмге қарсы іс — қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңы-Қылмыстық ұйымдық құрылымы болуы мүмкін экстремистік ұйымдардың іс-әрекеттерін реттейді.

 Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Қаулылары:

1. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2001 жылғы 21 маусымдағы N2 нормативтік қаулысы. "Соттардың бандитизм және басқа да қылмыстық құқық бұзушылықтар үшін жауапкершілік туралы заңнаманы қолданудың кейбір мәселелері туралы" — ұйымдасқан топтар мен қылмыстық ұйымдардың белгілеріне, соның ішінде тұрақтылыққа, иерархияға және іс-әрекетті үйлестіруге қатысты маңызды түсініктемелер береді. Қаулыда ұйымдасқан топтар жасаған қылмыстарды саралау кезінде соттар ескеруі тиіс критерийлер көрсетіледі.

2. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2003 жылғы 11 шілдедегі N8 нормативтік қаулысы. "Жымқыру істері бойынша сот практикасы туралы" — қылмыстық құрылымдарды ұйымдастыруға егжей-тегжейлі түсініктемелер береді және" тұрақты қарулы топ " (Банда) ұғымын түсіндіреді, ол қылмыстық ұйым ұғымымен де қиылысуы мүмкін.

Қорытынды:

ҚР ҚК шеңберіндегі қылмыстық ұйым құрылымдық ұйымдастырудың және рөлдердің функционалдық бөлінуінің жоғары дәрежесімен сипатталатын қылмыстық бірлестіктің ең күрделі нысандарының бірі болып табылады. Оның қатысушылары мен ұйымдастырушылары үшін қатаң санкциялар қарастырылған, бұл мұндай қылмыстық құрылымдардың қоғамдық қауіптілігін көрсетеді.

 Назар аударыңыз!

«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.

Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085. 

Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы  Заң компаниясы