Сот актілерін жаңа мән-жайлар бойынша қайта қарау

Азаматтық процестік кодекстің 455-бабының үшінші бөлігінің 1), 2), 3) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша сот актілерін жаңа мән-жайлар бойынша қайта қарауға болады. Жаңа мән-жайлар деп сот актісі заңды күшіне енгеннен кейін пайда болған мән-жайлар танылады.

Азаматтық процестік кодекстің 455-бабының үшінші бөлігінің 1) тармақшасына сәйкес, жаңа мән-жай деп сот актісін жою туралы заңды күшіне енген сот қаулысы танылады. Бұл сот актісі қаралып отырған азаматтық іс бойынша дәлелдемесіз қабылданған мән-жайларды анықтаған сот актісінің күшін жоюға негізделеді. Мұндай жағдайлар Азаматтық процестік кодекстің 76-бабының екінші, үшінші, төртінші және бесінші бөліктерінде қарастырылған.

455-баптың үшінші бөлігінің 2) тармақшасына сәйкес, жаңа мән-жай ретінде заңды күшіне енген сот шешімі танылады, онда даулы мәмілені жарамсыз деп тану және оның жарамсыздығының салдарын қолдану туралы, сондай-ақ маңызсыз мәміленің жарамсыздығының салдарын қолдану туралы шешім қабылданған.

455-баптың үшінші бөлігінің 3) тармақшасына сәйкес, жаңа мән-жай ретінде Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесінің заңдар мен өзге де нормативтік құқықтық актілерді конституцияға сай емес деп тану туралы түпкілікті шешімі танылады, егер осы актілер негізінде сот актісі шығарылған болса.

Заңды күшіне енген сот актілерін жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша қайта қарау туралы өтініш (бұдан әрі – қайта қарау туралы өтініш) тек іске қатысқан тараптар мен өзге де тұлғалар немесе прокурор тарапынан берілуі мүмкін.

Қайта қарау туралы өтініш беру құқығы іске қатысқан тұлғалардың процестік құқық мирасқорларына да беріледі (Азаматтық процестік кодекстің 53-бабы негізінде).

Азаматтық іс №6001-23-00-3г/44, 16 қаңтар 2023 жыл

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының азаматтық істер жөніндегі сот алқасының судьясы К.Р.А. жауапкер А.Л.П.-ның Алматы облыстық сотының азаматтық істер жөніндегі сот алқасының 2022 жылғы 30 қарашадағы ұйғарымын қайта қарау туралы өтінішін алдын ала қарап, төмендегілерді анықтады.

Бұл ұйғарым Алматы облыстық сотының 2022 жылғы 6 сәуірдегі азаматтық істер жөніндегі сот алқасының қаулысы бойынша жаңадан ашылған мән-жайлар негізінде қайта қарау туралы өтінішті қарау нәтижесінде шығарылған. Іс талап қоюшы – Талғар ауданы Талғар қаласы әкімінің аппараты мемлекеттік мекемесінің жауапкер А.Л.П.-ға, үшінші тұлғалар – Алматы облысы бойынша "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясының Талғар ауданы бойынша жер кадастры және жылжымайтын мүлік бөліміне және С.И.Г.-ға қарсы жалпыға ортақ пайдаланылатын жолды босату міндетін жүктеу туралы талап арызына байланысты қаралды.

Талғар аудандық сотының 2021 жылғы 10 желтоқсандағы шешімімен талап арыз қанағаттандырусыз қалдырылған.

Алайда, Алматы облыстық сотының азаматтық істер жөніндегі сот алқасы 2022 жылғы 6 сәуірдегі қаулысымен бірінші сатыдағы соттың шешімін жойып, жаңа шешім қабылдаған. Бұл шешімге сәйкес, А.Л.П.-ға жалпыға ортақ пайдаланылатын 0,0042 га жер учаскесін босату міндеті жүктелген.

А.Л.П. жаңадан ашылған мән-жайлар негізінде апелляциялық қаулының күшін жоюды сұрап, сотқа өтініш берген. Өтінішінде ол "Талғар ауданы сәулет және қала құрылысы бөлімі" мемлекеттік мекемесі мен "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясының жауаптарына сілтеме жасайды. Бұл жауаптарда жер учаскесінің топографиялық түсірілімін жүргізуге арналған құралдардың уәкілетті органда болмағаны көрсетілген. Сондықтан мемлекеттік актіде көрсетілген жер учаскесінің шекараларын анықтау "Сәулет Талғар ауданы" ЖШС-нің сәулетшісімен жүзеге асырылған.

Сонымен қатар, жерге орналастыру-кадастрлық жұмыстардың жүргізілмегенін, электрондық жер кадастрында қате ақпарат болғанын, бастапқыда басқа құрал қолданылғанын, кейін жоғары дәлдіктегі құрал көмегімен қате түзетілгенін көрсетіп, бұл мән-жайларды жаңадан ашылған мән-жайлар ретінде бағалауды сұрады.

Алайда, Алматы облыстық сотының азаматтық істер жөніндегі сот алқасы 2022 жылғы 30 қарашадағы ұйғарымымен бұл өтінішті қанағаттандырудан бас тартты.

Соттың ұстанымы:

Азаматтық процестік кодекстің 438-бабының 5-бөлігіне сәйкес, заңды күшіне енген сот актілерін кассациялық тәртіппен қайта қарау үшін негізгі талап – материалдық немесе процестік құқық нормаларының елеулі түрде бұзылуы және бұл бұзушылық заңсыз сот актісінің қабылдануына әкелуі тиіс.

Алайда, қаралып отырған азаматтық іс бойынша мұндай бұзушылықтар орын алмаған.

455-бапта сот актілерін жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша қайта қараудың нақты негіздері көрсетілген.

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2017 жылғы 8 желтоқсандағы №12 нормативтік қаулысының 7-тармағына сәйкес, жаңадан ашылған мән-жайларға сот актілерін немесе мемлекеттік орган актілерін заңда белгіленген тәртіппен жою жағдайлары жатады, егер олар қаралып отырған іс бойынша сот актісін қабылдау үшін негіз болған болса.

Апелляциялық саты өтінішті негізсіз деп тану туралы дұрыс шешім қабылдаған, өйткені жер учаскесіне жүргізілген топографиялық түсірілім құралдарының дәлдігінде анықталған қателіктер жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар болып табылмайды.

Осылайша, жауапкер көрсеткен мән-жайлар жаңадан ашылған мән-жайлар ретінде қарауға жатпайды, сондықтан сот актісін қайта қарауға негіз жоқ.

Қорытынды:

Апелляциялық сот жаңадан ашылған мән-жайлар негізінде сот актісін қайта қараудан бас тарту туралы заңды және негізделген шешім қабылдады.

Осыған байланысты, шағымданушының уәждері сот актісінің заңдылығы мен негізділігіне күмән келтірмейді, ал оны жою үшін заңмен белгіленген негіздер жоқ.

Назар аударыңыз! 

«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын. 

Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.   

Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы  Заң компаниясы