Заңсыз әскерилендірілген құрылым

Қазақстанда заңсыз әскерилендірілген құралым үшін қылмыстық жауапкершілік ҚР Қылмыстық кодексінің 267-бабында көзделген, ол осындай құралымдарды ұйымдастырғаны, олардың қызметіне қатысқаны және қаржыландырғаны үшін жаза белгілейді.

ҚР ҚК 267-бабының негізгі ережелері:

1.        Заңсыз әскерилендірілген құралымды ұйымдастыру, сондай-ақ мұндай құралымға басшылық жасау мүлкі тәркіленіп немесе онсыз 2 жылдан 7 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

2.        Заңсыз әскерилендірілген құрамаға қатысу да қылмыс болып табылады және 7 жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасына кесіледі.

3.        Заңсыз әскерилендіруді қаржыландыру немесе басқа материалдық қолдау (мысалы, қару-жарақпен немесе жабдықпен қамтамасыз ету) да қылмыстық жауапкершілікке тартылады. Бұл әрекет үшін мүлкі тәркіленіп немесе тәркіленбей 2 жылдан 7 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыру көзделген.

4.        Егер заңсыз әскерилендірілген жасақ террористік актілер сияқты ауыр қылмыстарға қатысқан болса, онда жауапкершілік қылмыстың біліктілігіне байланысты қатаңдатылуы мүмкін.

Ауырлататын жағдайлар:

Мұндай құрылымның құрамына қарулы қақтығыстарға немесе қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстарға қатысу (мысалы, терроризм).

Егер іс-әрекеттер ұлттық қауіпсіздікке немесе мемлекеттің тұрақтылығына қауіп төндірсе.

Сондай-ақ, Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің 3-бабының 18-тармағы "заңсыз әскерилендірілген құралымды" әскерилендірілген ұйымдық құрылымы бар және жауынгерлік қабілеттілік пен қатаң тәртіп белгілері бар, ҚР заңнамасында көзделмеген бірлестік ретінде айқындайды. Бұл формация үш немесе одан да көп адамнан тұратын отрядтарды, жасақтарды немесе басқа топтарды қамтуы мүмкін және дара басшылықтың болуымен сипатталады.

"Заңсыз әскерилендірілген құралым" ұғымына түсініктеме:

1. Әскерилендірілген типтегі Ұйымдық құрылым топта иерархия, бұйрықтарға нақты бағыну бар екенін және белгілі бір жауынгерлік тапсырмаларды орындауға дайын екенін білдіреді.  

2. Дара басшылық құрылымды бір адам немесе негізгі шешімдер қабылдайтын және топ ішінде жоғары билікке ие шағын топ басқаратынын білдіреді.

3. Жауынгерлік қабілеттілік қару-жарақтың болуын, топ мүшелерінің жауынгерлік операцияларды немесе зорлық-зомбылыққа байланысты басқа әрекеттерді орындауға дайындығын көрсетеді.

4. Қатаң тәртіп әскери құрылымға тән бұйрықтар мен оларды бұзғаны үшін жазаны қатаң сақтауды білдіреді.

Құқықтық негіз және басқа заңдармен байланыс:

- ҚР Қылмыстық кодексінің 267-бабы ("заңсыз әскерилендірілген құралымды ұйымдастыру") осындай құралымдарды құрғаны және оларға басшылық жасағаны, сондай-ақ олардың қызметіне қатысқаны үшін қылмыстық жауаптылықты тікелей белгілейді. Жаза мерзімі қылмыстың ауырлығына байланысты өзгеруі мүмкін.

- ҚР "Ұлттық қауіпсіздік туралы" Заңы және "әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы" Заңы заңды әскерилендірілген құрылымдар мен мемлекетті қорғауға байланысты қызметті айқындайды. Осы заңдарда көзделмеген кез келген құрылымдар заңсыз болып табылады.

ҚР Жоғарғы Сотының нормативтік қаулыларының мысалдары:

1. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 1995 жылғы 21 шілдедегі N 4 нормативтік қаулысы.

 "Атыс қаруын, оқ-дәрілерді, қару-жарақ пен жарылғыш заттарды ұрлау, оларды заңсыз сатып алу, алып жүру, сақтау, жасау немесе өткізу және атыс қаруын ұқыпсыз сақтау туралы істер бойынша сот практикасы туралы"

2. Қазақстан Республикасының Ұлттық ұланы туралы Қазақстан Республикасының Заңы.

заңсыз әскерилендірілген құралымдарды құруға немесе оларға қатысуға байланысты істер бойынша құқық қолдану практикасын түсіндіреді. Онда осындай топтардың белгілерін анықтау критерийлері, сондай-ақ олардың мүшелерінің жауапкершілігі көрсетіледі.

2. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2017 жылғы 8 желтоқсандағы № 11 нормативтік қаулысы. "Террористік және экстремистік қылмыстар туралы заңнаманы қолдану бойынша сот практикасының кейбір мәселелері туралы". Заңсыз әскерилендірілген Күштердің құрылуы экстремистік және террористік әрекеттермен қабаттасуы мүмкін болғандықтан, бұл жарлық осы топтарға қатысты қылмыстарды саралауда да қолданылуы мүмкін.

           Осылайша, заңсыз әскерилендірілген күштерді құру және оларға қатысу-бұл үлкен бас бостандығынан айыру мерзімдерін, сондай-ақ мүлікті тәркілеу сияқты қосымша шараларды қамтитын ауыр қылмыс.

  Назар аударыңыз!

«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.

Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085. 

Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы  Заң компаниясы