13-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексінің гуманизм қағидаты  

     Құқық бұзушылық жасаған адамға қолданылатын әкімшілік жазаның мақсаты физикалық азап шегу немесе адамның қадір-қасиетін қорлау бола алмайды.

     Гуманизм принципі мақаланың диспозициясында баяндалған, ол келесі заңды ұғымдармен сипатталады: әкімшілік жаза, физикалық азап шегу және адамның қадір-қасиетін қорлау.

     Әкімшілік жаза ұғымы берілген ӘҚБтК 40-бабы. Әкімшілік жаза-әкімшілік құқық бұзушылық жасағаны үшін заңмен уәкілеттік берілген судья, органдар (лауазымды адамдар) қолданатын мемлекеттік мәжбүрлеу шарасы және Кодексте көзделген осындай құқық бұзушылық жасаған адамның құқықтары мен бостандықтарынан айыруға немесе шектеуге жасалады. Осы баптың 3-бөлігі гуманизм принципінің элементін қайталайды және заңды тұлға үшін осы принципті қарастырады. Әкімшілік жазаның мақсаты Әкімшілік құқық бұзушылық жасаған адамға жеке азап келтіру немесе оның адамдық қадір-қасиетін қорлау, сондай-ақ заңды тұлғаның іскерлік беделіне зиян келтіру емес.

     Әкімшілік жаза сонымен қатар әкімшілік жауапкершілікке тартылған адамның да, басқалардың да құқық бұзушылықтың алдын алу функциясын орындайды.

     Құқықтық әдебиеттерде көрсетілген көптеген анықтамаларға сүйене отырып, физикалық азап шегу - бұл адамның физикалық ауырсынумен байланысты сезімдеріне зиян келтіру және олар денсаулыққа зиян келтірген кезде пайда болады. Азаматтық кодекстің 951-бабы негізінде физикалық азап моральдық зиянның ажырамас бөлігі ретінде қарастырылады. Моральдық зиян-бұл жеке мүліктік емес игіліктер мен жеке тұлғалардың құқықтарын бұзу, кемсіту немесе айыру, оның ішінде моральдық немесе физикалық азап шегу (қорлау, тітіркену, депрессия, ашу, ұят, үмітсіздік, физикалық ауырсыну, кемшілік, ыңғайсыздық және т. б.) оған қарсы жасалған әрекеттің нәтижесінде жәбірленуші бастан кешіреді (зардап шегеді, бастан кешіреді)  құқық бұзушылық, ал ол осындай құқық бұзушылық нәтижесінде қайтыс болған жағдайда - оның жақын туыстары, жұбайы (зайыбы).

     Адамның қадір – қасиетін қорлау-әкімшілік (73-бап) және қылмыстық құқық бұзушылықтардың (105, 130, 131-баптар) саралаушы белгісі болып табылады.

     Мысалы, Асанов Ж.К. және Корнейчук С. В., осы біліктілік белгісіне түсініктеме бере отырып, психологиялық сипаттағы әрекет болып табылатын адамның қадір-қасиетін қорлаудың анықтамасын негіздеді. Мұны қорлау-жалған құқық бұзушылықтар, әлсіз интеллект, нашар психикалық даму үшін айыптау, физикалық кемшілік үшін сөгіс, өсек-аяңды, оның ішінде жақын туыстары мен жәбірленушіні өзіне жағымсыз сөздермен (мысалы, жануарлардың, өсімдіктердің және т. б. сөздерімен) қорлау. ), отбасы мүшелерінің жанынан тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбанының жақын дәрменсіздігі, басқа отбасы мүшелерінің бойкот жариялауын елемеу және шақыру және т .б. туралы пікір білдіру..

     Гуманизм латын тілінен аударғанда "адам", "адам"дегенді білдіреді. Бұл, ең алдымен, адамды жеке тұлға, жеке тұлға ретінде тану, оның еркін даму құқықтары, адамның игілігін қоғамдық қатынастарды бағалау критерийі ретінде бекіту. Гуманизм адамның жеке тұлға (жеке тұлға) ретіндегі құндылығын мойындауды, оның қадір-қасиетін құрметтеуді, оның игілігіне қоғамдық дамудың мақсаты ретінде ұмтылуды білдіретін қоғамның моральдық ұстанымын көрсетеді. Гуманизм қағидаты адам басымдығы жарияланатын Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысының негіздерінен туындайды. Ст айтқандай. 1 конституция, "оның ең жоғары құндылықтары-адам, оның өмірі, құқықтары мен бостандықтары". Бұл гуманизм принципінің көріністерінің бірін нормативті бекітуден басқа ештеңе емес.

     Демократиялық саяси режим, халықтық биліктен басқа, адам мен азаматқа тиесілі құқықтар мен бостандықтардың кең жүйесін, оларды жүзеге асырудың кепілдіктерін қамтиды. Халықаралық құқықтың жалпыға бірдей танылған қағидаттары мен нормаларына сәйкес, Конституция құқықтар мен бостандықтардың санын көбейтіп қана қоймай, сонымен қатар осы құқықтардың басымдықтарына белгілі бір қайта бағдарлау жүргізіп, олардың жеке басына тікелей байланысты. Маңызды конституциялық ереже-адамнан бөлінбейтін құқықтар мен бостандықтарды бекіту және олардың әрқайсысына туғаннан тиесілі болу. Жынысына, нәсіліне, ұлтына, шығу тегіне және басқа жағдайларға қарамастан адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарының теңдігін жариялау арқылы (12-бап) Конституция олардың орындалуын бақылауға кепілдік береді. Адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асыру басқа адамдардың құқықтары мен бостандықтарын бұзбауы керек деген Конституциямен бекітілген және жалпыға бірдей сипаттағы қағида маңызды.

     Адамды, оның құқықтары мен бостандықтарын ең жоғары құндылық деп тануда (Конституцияның 1-бабы) Қазақстанның конституциялық құрылысының гуманистік қағидаты көрсетілген. Осылайша, гуманизм мемлекеттің, оның экономикалық, құқықтық жүйелерінің, идеологиясының маңызды сапалық белгісі, барлық билік органдары мен жергілікті өзін-өзі басқарудың, кәсіпорындар мен мекемелердің қызметінің негізгі қағидаты, әрбір жеке тұлғаның мінез-құлқын және оның азаматтық қоғаммен қарым-қатынасын анықтайтын жетекші идея ретінде жарияланады.

     "Жоғары құндылық" ұғымы көбінесе заңды емес, моральдық болып табылады. Алайда, Конституцияда бекітіле отырып, ол құқықтық нормаға, яғни барлығына міндетті мінез-құлық ережесіне айналады. Бірақ бұл дәстүрлі құқықтық норма емес, керісінше норма-принцип. Кез-келген мәселені шешкен кезде жеке адамға, оның құқықтары мен бостандықтарына басымдық беруді талап ететін қағида, тіпті "орындылық" деп аталатын мінез-құлықтың басқа нұсқасын ұсынса да. Осыған байланысты әкімшілік құқық бұзушылық жасаған адамға қатысты өзін-өзі сотқа жол берілмейді, әкімшілік құқық бұзушылық жасады деп күдіктелген адамға азаптауға және қатыгез, адамдық қадір-қасиетін қорлайтын қарым-қатынасқа жол берілмейді. Істі тезірек шешу үшін кейбір моральдық көзқарастарға сүйене отырып, жеке және жеке өмірге араласуға жол берілмейді.

     Қорғау барлық мемлекеттік органдардан, ең алдымен сот органдарынан құқықтар мен бостандықтардың бұзылуын болдырмау, бұзылған құқықты қалпына келтіру бойынша іс-қимыл жасауды талап етеді. Мемлекет сонымен қатар әр адамға өз құқықтары мен бостандықтарын қорғау үшін білікті заң көмегін, ал жекелеген жағдайларда заңда белгіленген шеңберде өзін - өзі қорғау құқығын беруге кепілдік береді.

     Сонымен, гуманизм принципі-бұл қолданыстағы әкімшілік заңнамада бекітілген негізгі бастама (идея), оны құру және қолдану кезінде заңды жауапкершілік субъектілеріне адами, мейірімді, құрметпен қарау.

     Гуманизм қағидатының негізгі талаптары: азаптауды, зорлық-зомбылықты қолдануға және адамның қадір-қасиетін қорлайтын қарым-қатынасқа тыйым салу; Адам құқықтары мен адамгершілік нормаларын құрметтеуді ескере отырып, заңды жауапкершілікті белгілеу; адамгершілік, мейірімділік, сыйластық критерийлері негізінде заңды жауапкершілікті функционалды түрде жүзеге асыру болып табылады; субъектінің ерекше сипаттамаларына (Кәрілік, мүгедектік, кәмелетке толмағандық, ауру және т.б.) байланысты немесе оларға қарамастан, рақымшылық пен кешірім жасау актілерінде көрінетін жеңілдіктер жүйесін (бұлтартпаушылық, теңдік қағидаттарынан алып тастау) белгілеу.

     Құқықтық жауапкершіліктің әділдігі қағидаты-бұл адамның құқықтары мен бостандықтарының теңдігі, құрметтелуі және қорғалуы, құқықтық нормалардың моральдық нормаларға, парасаттылық пен адалдық категорияларына сәйкестігі, жеке, қоғамдық және мемлекеттік мүдделер иерархиясын есепке алу болып табылатын құқықтық жауапкершілікті көздейтін нормалар жүйесінде бекітілген негізгі бастама.

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне ғылыми-практикалық түсініктеме (мақала) авторлық ұжымнан:

     Бачурин Сергей Николаевич, з.ғ. к., доцент - 48-тарау (Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған);

     Ғабдуалиев Мереке Трекович, з.ғ. к. – 11, 21, 22, 23-тараулар;

     Жүсіпбекова Айнұр Маратқызы, з.ғ. м. – 13-тарау (а. в. Карпекинмен бірлесіп жазған); 33, 39-тараулар (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған);  

     Карпекин Александр Владимирович, з.ғ. к., доцент - 13 тарау (А. М. Жүсіпбековамен бірлесіп жазған);

     Корнейчук Сергей Васильевич-2 тарау; 6 тарау (О. Т. Сейтжановпен, Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған); 8 тарау; 25 тарау (е. м. Хакимовпен бірлесіп жазған); 457-470, 488, 488-1, 491-506 баптар; 28, 30, 52 тараулар;

     Корякин Илья Петрович, з.ғ. д., профессор-49 тарау;

     Кысықова Гүлнара Бауыржанқызы, з.ғ. к. - 20 тарау;

     Омарова Ботагөз Акимгереевна, з.ғ. к. – 17 тарау; 18 тарау (Б. А. Парманқұловамен бірлесіп жазған); 26, 31 тараулар; 32 тарау (Б. А. Парманқұловамен бірлесіп жазған);

     Парманқұлова Баян Асханбайқызы - 18-тарау (Б. А. Омаровамен бірлесіп жазған); 19, 32-тараулар (Б. А. Омаровамен бірлесіп жазған); 43-тарау (А. С. Тукиевпен бірлесіп жазған);  

     Подопригора Роман Анатольевич, з.ғ. д., профессор-24 тарау, 489, 489-1, 490 баптар;

     Порохов Евгений Викторович, з.ғ. д. - 14, 15, 16, 29-тараулар, 471-475-баптар;

     Сейтжанов Олжас Теміржанұлы, з.ғ. к., доцент, – 4-тарау; 5-тарау (Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған); 6-тарау (С. В. Корнейчукпен, Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған); 9-тарау; 10-тарау (В. В. Филин Б. Е. Шаймерденовпен бірлесіп жазған); 33-тарау (А. М. Жүсіпбековамен бірлесіп жазған); 36-тарау (б. е. Шаймерденовпен бірлесіп жазған); 39-тарау (А. М. Жүсіпбековамен бірлесіп жазған);

     Смышляев Александр Сергеевич, PhD докторы. – 38, 40, 42, 43-1-тараулар (А. С. Тукиевпен бірлесіп жазған); 44-тарау;

Тукиев Аслан Сұлтанұлы – з.ғ. к., доцент-1, 3, 35 тараулар; 38, 40, 42 тараулар (А. С. Смышляевпен бірлесіп жазған); 43 тарау (Б. А. Парманқұловамен бірлесіп жазған); 43-1 тарау (А. С. Смышляевпен бірлесіп жазған); 44-1 тарау (бірге жазған Шипп Д. А.); 45-тарау; 46 (бірге жазған Шипп Д. А.); 47-тарау;  

     Филин Владимир Владимирович, з.ғ. к., доцент - 10 тарау (О. Т. Сейтжановпен, Б. Е. Шаймерденовпен бірлесіп жазған);  

     Хакимов Ержан Маратұлы, м. з. н. - 5-тарау (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған); 6-тарау (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған, С. В. Корнейчук); 7-тарау; 25-тарау (С. В. Корнейчукпен бірлесіп жазған); 34, 41-тараулар; 48-тарау (бірлесіп жазған С. Н. Бачуринмен); 53-тарау;

     Шаймерденов Болат Ерденұлы, з.ғ. м., – 10-тарау (О. Т. Сейтжановпен, В. В. Филинмен бірлесіп жазған); 12-тарау; 476-487, 507-509-баптар; 36-тарау (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған); 37, 50, 51-тараулар.  

     Шипп Денис Алексеевич-44-1, 46 тараулар (А. С. Тукиевпен бірлесіп жазған).

Актінің өзгертілген күні: 01.01.2020 актінің қабылданған күні: 01.01.2020 қабылданған орны: 1000500000000 актіні қабылдаған Орган: 103001000000 қолданылу аймағы: 10000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000: 029000000000 / 028000000000 / 029002000000 / 028004000000 / 029001000000 / 026000000000 / 001000000000 / 001008000000 / 030000000000 акт нысаны: COMM / code заңды күші: 1900 акт тілі: rus  

Назар аударыңыз!  

«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.  

Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.    

Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы  Заң компаниясы