193-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің ҚР ҚК заңсыз жолмен сатып алынған ақшалай қаражатты немесе өзге де мүлікті жария ету
1. Көрінеу заңсыз жолмен сатып алынған ақшалай қаражатпен немесе өзге де мүлікпен қаржы операцияларын және басқа да мәмілелер жасау, сол сияқты көрсетілген қаражатты немесе өзге де мүлікті кәсіпкерлік немесе өзге де экономикалық қызметті жүзеге асыру үшін пайдалану —
бес жүзден жеті жүзге дейінгі айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде немесе сотталған адамның жалақысы немесе өзге де табысы мөлшерінде бес айдан жеті айға дейінгі кезеңде айыппұл салуға не алты айға дейінгі мерзімге қамауға алуға не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға, жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға немесе жалақы немесе өзге де екі айға дейінгі кезеңдегі не онсыз сотталғанның табысы.
2. Сол әрекеттер жасалды:
а) алдын ала сөз байласу бойынша адамдар тобы;
б) бірнеше рет;
в) адам өзінің қызметтік жағдайын пайдалана отырып, —
мүлкі тәркіленіп немесе онсыз бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, жасалған іс-әрекеттер:
а) мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адам не егер олар өзінің қызметтік жағдайын пайдаланумен ұштасқан болса, оған теңестірілген адам;
б) ұйымдасқан топ;
в) қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым) немесе ірі мөлшерде,-
үш жылға дейінгі мерзімге, ал тармақта көзделген жағдайларда белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады
а), - мүлкі тәркіленген немесе тәркіленбеген жеті жылға дейін.
Ескерту.
1. Осы бапта он мың айлық есептік көрсеткіштен асатын сомаға мәміле жасау немесе ақшалай қаражатты немесе басқа мүлікті пайдалану ірі мөлшер деп танылады.
2. Егер оның әрекеттерінде осы баптың екінші және үшінші бөліктерінде көзделген қылмыстардың немесе өзге де қылмыстардың құрамы болмаса, заңсыз жолмен сатып алынған ақша қаражатын немесе мүлікті дайындалып жатқан не жасалған жария ету туралы өз еркімен мәлімдеген адам қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Қылмыстың қоғамдық қауіптілігі қылмыстық заңды айналып өтудің кәсібилігінде және зиян келтіруде, яғни қылмыстық әрекеттерден зиян келтіруде көрінеді. "Негізгі" және "екінші" қылмыстың әлеуметтік қауіптілік дәрежесін анықтау қиын, өйткені "негізгі" қылмыс бірінші заңсыз әрекетті, яғни ақшаны немесе басқа мүлікті сатып алуды білдіреді, ал "екінші" деп екінші заңсыз әрекетті, яғни заңдастыруды түсінеді.
Заңды экономикалық қызметті қамтамасыз ететін қоғамдық қатынастарға келтірілетін зиян Экономикалық қызмет субъектілерінің тең құқықтылығы қағидатын бұзудан, заңға негізделген адал кәсіпкерліктің негіздеріне нұқсан келтіруден, еңбек шарасы мен тұтыну шарасы арасындағы тепе-теңдікті сақтау құралы ретінде ақша функциясын бұзудан, бақыланбайтын ақша және басқа да мүліктік қорларды құрудан тұрады. қоғамға зиян.
Заңсыз жолмен алынған ақшаны немесе басқа мүлікті заңдастыру "ақшаны жылыстату" деп аталады. Заңды бизнес көбінесе кең ауқымды заңсыз мәмілелерді, шетелге қомақты ақшаны заңсыз аударуды, заңсыз жолмен алынған ақшаны жылыстатудың басқа түрлерін жабу үшін қолданылады. Қылмыстық кірістерді заңдастыруға қарсы іс-қимыл ұйымдасқан қылмысқа қарсы күрестің маңызды шарттарының бірі болып табылады. Ақшаны заңдастыруды қылмыстық топтарға кірмейтін адамдар да жүзеге асырса да, бұл ұйымдасқан қылмыс пайда табудың ең әлеуметтік қауіпті тәсілдерін қолданады: есірткі, қару-жарақ саудасы, бопсалау, жалған ақша жасау, ойын және порно бизнес. Экономикалық тұрғыдан алғанда, "жылыстату" міндеті-заңсыз қорлар мен капиталды заңды экономикаға енгізу.
1990 жылы 8 қарашада Еуропа Кеңесіне мүше мемлекеттер Қылмыстық әрекеттен түскен кірістерді жылыстату, анықтау, алып қою және тәркілеу туралы Еуропалық Конвенцияны қабылдады. Осы Конвенцияға сәйкес, бұл мемлекеттер "ақшаны жылыстатуға"қарсы келесі әрекеттерді қылмыс ретінде анықтау үшін заңнамалық шаралар қабылдауға міндетті:
а) осы материалдық құндылықтардың заңсыз пайда болуын жасыру немесе негізгі құқық бұзушылыққа қатысы бар кез келген адамға осы әрекеттердің заңды салдарын болдырмауға көмектесу мақсатында осы материалдық құндылықтардың қылмыстан түсетін кірісті құрайтынын білетін материалдық құндылықтарды конверсиялау немесе беру;
б) бұзушы бұл материалдық құндылықтар Қылмыстық жолмен алынған кірісті білдіретінін білген кезде материалдық құндылықтардың немесе олармен байланысты құқықтардың шығу тегі, орналасқан жері, орналасуы, қозғалысы немесе нақты тиесілілігінің табиғатын жасыру немесе бұрмалау;
в) материалдық құндылықтарды сатып алу, иелену немесе пайдалану, оларды кім иеленсе де, пайдаланса да, оларды алған кезде олардың Қылмыстық жолмен алынған кірістер екенін біледі.
Жоғарыда аталған конвенцияға сәйкес "кірістер" термині қылмыс жасау нәтижесінде алынған кез келген материалдық пайданы білдіреді. "Мүлік" термині кез келген түрдегі, заттай немесе заттай емес, жылжымалы немесе жылжымайтын мүлікті, сондай-ақ осындай мүлікке немесе ол туралы үлеске құқықты куәландыратын заңды құжаттарды немесе қағаздарды қамтиды.
Нысанға мүліктің заңды айналымы мен ақша айналымын қамтамасыз ететін қаржылық-несиелік қатынастар жатады.
ҚР Азаматтық кодексінің 115 және 127-баптарының мағынасын негізге ала отырып, ұлттық валюта (теңге) және шетел валютасы, сондай-ақ көрінеу заңсыз жолмен сатып алынған өзге де мүлік қылмыстың нысанасы болып табылады.
"Мүлік" ұғымы ҚР АК 115-бабында қамтылған. Оған тек заттар, ақша, бағалы қағаздар ғана емес, сонымен қатар мүліктік құқықтар да кіреді.
Өзге мүлікке мыналар жатады: бағалы қағаздар, жер учаскелері, жер қойнауы учаскелері, оқшауланған су объектілері, ішкі жүзу әуе және теңіз кемелері, ғарыш және азаматтық заңнамамен жылжымайтын заттарға жатқызылған өзге де объектілер; жылжымалы заттар( ҚР АК 117-бабының 3-бөлігі); мүліктік құқықтар( ҚР АК 474-бабы); төлеушінің тұрақты рента сатып алу (ҚР АК 526-бабы); жалдау ақысына құқық (ҚР АК 546-бабы); зиянды өтеу құқығы (ҚР АК 917-бабы).
Қарастырылып отырған қылмыстың мәні азаматтық айналымнан алынған заттар (қару-жарақ, есірткі және т.б.) болып табылмайды.
ҚР ҚК 193-бабында көзделген қылмыстың объективті жағы мынадай әрекеттерден тұрады, олардың әрқайсысы осы қылмыстың құрамын құрайды:
көрінеу заңсыз жолмен сатып алынған ақшалай қаражатпен қаржылық операциялар және басқа да мәмілелер жасау;
көрінеу заңсыз жолмен сатып алынған мүлікпен қаржы операцияларын және басқа да мәмілелер жасау; кәсіпкерлік немесе өзге де экономикалық қызметті жүзеге асыру үшін көрінеу заңсыз жолмен сатып алынған ақшалай қаражатты пайдалану;
кәсіпкерлік немесе өзге де экономикалық қызметті жүзеге асыру үшін көрінеу заңсыз жолмен сатып алынған мүлікті пайдалану.
Заңсыз жолмен сатып алынған ақшалай қаражатты немесе өзге де мүлікті жария ету деп көрінеу заңсыз жолмен алынған жалған ақшаны немесе заңды айналымдағы мүлік мәртебесін ресми түрде бере отырып, іс жүзінде бар өзге де мүлікті айналысқа шығарудың кез келген нысанын түсіну керек.
Ақшаны "жылыстату" ұғымын анықтаудың ең сәтті әрекеттерінің бірі 1988 жылғы 19 желтоқсандағы БҰҰ-ның Вена Конвенциясы болды.онда "жылыстату" құқық бұзушылықтар нәтижесінде алынған ақша мен мүлікті манипуляциялаудың әртүрлі түрлерін білдіреді. "Лас" ақша мен заңсыз кірістер осылайша заңды түрде сатып алынған мүлікпен анықталады. "Лас" ақша есірткінің заңсыз айналымынан, адам ұрлаудан және металлургия саласы мен мұнай бизнесі кәсіпорындарының салықтарынан жасырынудан алынады. Қылмыстық жолмен алынған ақшаны немесе басқа мүлікті "жылыстату" үшін белгілі бір кәсіби дағдылар, Бухгалтерлік білім, салық заңнамасын білу дағдылары және т.б. болуы керек. Экономика тұрғысынан заңсыз жолмен алынған ақшаны немесе басқа мүлікті "жылыстату" міндеті заңды экономикаға заңсыз капиталды кәсіби енгізу болып табылады.
ҚР "Банктер және банк қызметі туралы" 1995 жылғы 31 тамыздағы Заңына сәйкес (елшісімен бірге). изм. ақша қаражаттарымен қаржылық операцияларды жасау деп ақша қозғалысына байланысты 30-бапта көрсетілген кез келген операцияларды жасау түсініледі: депозиттерді қабылдау, кассалық, Аударымдық, несиелік, сенімгерлік, сейфтік, айырбастау және сол сияқты операциялар.
Қаржы операцияларын жасау деп банктің және банк операцияларының жекелеген түрлерімен айналысатын ұйымдардың заңсыз жолмен сатып алынған ақшалай қаражатты пайдалана отырып, банк шоттарын ашу және жүргізу, жұмыстар, қызметтер, тауарлар үшін төлемдерді жүзеге асыру құралы ретінде әрекет ететін, сондай-ақ олардан бағалы қағаздарды сатып алу сияқты операциялары түсініледі.
ҚР Азаматтық кодексінің 147-бабына сәйкес азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеуге, өзгертуге немесе тоқтатуға бағытталған азаматтар мен заңды тұлғалардың іс-әрекеттері мәмілелер деп танылады.
Мүлікпен мәмілелер жасау кез-келген азаматтық-құқықтық келісімшарттар жасауды қамтиды: сатып алу-сату, айырбастау, сыйға тарту, мұрагерлік және т. б.
Өзге мәмілелер жасау кезінде ақшалай қаражатты немесе өзге мүлікті пайдалану арқылы мыналарды азаматтық айналымда жасауға бағытталған әрекеттерге жол беріледі: айырбастау, сатып алу-сату, сыйға тарту, жалға беру және т. б.
Кәсіпкерлік немесе өзге де экономикалық қызметті жүзеге асыру үшін ақшалай қаражатты немесе өзге де мүлікті пайдалану көрсетілген қаражатты кәсіпкерлік немесе өзге де экономикалық қызметпен айналысу процесінде бастапқы, ағымдағы капитал ретінде пайдаланудан көрінеді.
ҚК-нің 193-бабында көзделген іс-әрекеттер белгілі бір экономикалық міндетті шешу үшін ақшалай қаражатпен операциялар аяқталған кезде ғана емес, сондай-ақ аталған қаражаттың кез келген орын ауыстыруы кезінде, оның ішінде мәмілені жүзеге асыру барысында, егер орын ауыстырудың мақсаты заңсыз сатып алынған мүлікті жылыстату болып табылса, аяқталған деп есептелуі тиіс.
ҚР Жоғарғы Соты 2004 жылғы 18 маусымдағы жоғарыда аталған нормативтік қаулысында 10-тармақта ҚК-нің 193-бабы бойынша қылмыстық жауаптылықтың басталуының негізі тек тыйым салынған қызмет түрлерінен (контрабанда, қару-жарақ, есірткі заттарын заңсыз сату, ұрлау, салық төлеуден жалтару және т. б.) алынған ақша қаражатын немесе өзге де мүлікті заңдастыру фактісі болып табылатынын атап көрсетеді.. Көрінеу заңсыз жолмен алынған ақша қаражатын немесе өзге де мүлікті жария ету фактісі анықталған жағдайда, кінәлі адам қылмыстардың жиынтығы бойынша: бап бойынша қылмыстық жауаптылықта болуға тиіс. ҚК-нің 193-і және осы қаражатты немесе мүлікті заңсыз сатып алу үшін жауапкершілікті көздейтін қылмыстық заңның тиісті нормасы.
Қылмыстың субъектісі 16 жасқа толған кез-келген жеке тұлға болуы мүмкін. Жауапкершілікті нақты қарамағында заңсыз жолмен сатып алынған ақша қаражаты немесе өзге де мүлік бар адамдар көтереді. Заңдастыруға қасақана көмек көрсететін адамдар, мысалы, нотариустар, жылжымайтын (жылжымалы) мүлікті тіркеу орталығының қызметкерлері, ломбард қызметкерлері қылмыстық топтың көмекшілері немесе мүшелері болып табылады (қатысу нысанына байланысты). Қылмыс субъектілерінің қатарына заңсыз жолмен сатып алынған мүлікті тікелей пайдаланатын, онымен мәмілелер, қаржылық операциялар жасайтын, яғни нақты иелігінде көрсетілген ақша қаражаты бар адамдар да кіруі керек.
Субъективті жағынан талданатын қылмыс тікелей ниет түріндегі кінәмен сипатталады, яғни кінәлі өзінің заңсыз жолмен сатып алынған қаражатты "жылыстататынын", жария ететінін біледі, қаржылық операциялар немесе өзге де мәмілелер жасау нәтижесінде көрінеу заңсыз жолмен сатып алынған мүлік немесе ақша қаражаты жария етілетінін алдын ала болжайды және мұндай жария етуді қалайды. Басты мақсаты заңсыз жолмен алынған пайданы алу болып табылатын адамдарды қылмыстық жауаптылықтан босатуға жол берілмейді. "Әдейі" термині оның сатып алған немесе өткізген мүлкінің Қылмыстық жолмен алынғанын кінәлінің түсінуін білдіреді. Олар пайдаланатын ақшаның пайда болуына немқұрайлы қарау, олардың заңсыздығы туралы олар біледі, бұл жанама ниеттің көрінісі. Бұл қылмыстың мақсаты заңсыз өндірілген ақшаның немесе басқа мүліктің көзін жасыру және оларды заңдастыру ғана емес, сонымен бірге осы қызметтен жаңа кірістер алу болуы мүмкін. Бұл қылмысты саралаудың себептері мен мақсаттары маңызды емес.
Қарастырылып отырған қылмыстағы саралау белгілері мыналар болып табылады:
а) алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобының осы қылмысты жасауы;
б) бірнеше рет;
в) адам өзінің қызметтік жағдайын пайдалана отырып.
ҚР ҚК 193-бабының 2-бөлігі "а" тармағы бойынша қаржылық операция немесе басқа мәміле жасау кезінде екі және одан да көп адамдар қатысатын, оны бірлесіп жасау туралы алдын ала (яғни басталғанға дейін) уағдаласатын, осындай операцияда (мәміледе) ақша қаражатын немесе өзге мүлікті сатып алудың заңсыздығын түсінген кінәлі тұлғалардың іс-әрекеттерін саралау қажет.
Қаралып отырған қаржы операциясына (немесе өзге мәмілеге) қатысушылардың біреуі ғана осындай операцияда ақша қаражатын немесе өзге мүлікті сатып алудың заңсыз сипаты туралы хабардар болған жағдайда, жауапкершілік ҚР ҚК 193-бабының 1-бөлігі бойынша басталуы тиіс. ҚР ҚК 31-бабының 2-бөлігінде қамтылған адамдар тобының алдын ала сөз байласуын айқындауға сүйене отырып, мұндай сөз байласу міндетті түрде тиісті операция жасалған сәтке дейін немесе өзге мәміле жасалғанға дейін туындауы тиіс.
Қаржы операцияларына немесе оларды жасау процесінде өзге мәмілеге қатысушылар арасында туындаған сөз байласу ҚР ҚК 193-бабының 1-бөлігі бойынша саралануы тиіс.
Қаржы операциясына немесе өзге мәмілеге қатысушылар арасында туындаған, олардың бірі мүлікті сатып алушы болып табылатын қастандық, егер мұндай сатып алу қылмыстың (ұрлықтың, алаяқтықтың, сеніп тапсырылған мүлікті иемденудің) нәтижесі болып табылса, бір мезгілде осындай қылмысқа қатысудың белгісі ретінде қызмет етеді. Мұндай әрекеттерді ҚК-нің 193-бабының 2-бөлігі бойынша ғана емес, нәтижесінде тиісті мүлік сатып алынған қылмысқа көмек ретінде де саралау керек.
Бір адам кемінде екі қаржылық операция (оның ішінде бір қаржылық операция және бір мәміле) жасаған жағдайларда, заңсыз жолмен сатып алынған ақша қаражатын немесе өзге де мүлікті бірнеше рет жария ету танылады. 3-бөлімге сәйкес. ҚК 11 егер бұрын жасалған қылмыс үшін адам белгіленген тәртіппен қылмыстық жауаптылықтан босатылған болса, не бұрын жасаған қылмысы үшін соттылығы өтелген немесе алынып тасталған болса немесе мұндай қылмыс үшін қылмыстық жауаптылыққа тартудың ескіру мерзімі өткен болса, қаралып отырған қылмыс бірнеше рет жасалған деп таныла алмайды.
Үшінші саралау белгісі адамның өзінің қызметтік жағдайын пайдалана отырып, осы қылмысты жасауында көрінеді. ҚК-нің 193-бабының 1-бөлігінде көзделген кез келген іс-әрекетті жасау үшін өзінің қызметтік жағдайын пайдаланатын адамға "лауазымдық өкілеттіктерді теріс пайдалану" ҚК-нің 307-бабына ескертпеде көрсетілген адамдар және коммерциялық немесе өзге ұйымда басқарушылық функцияларды орындайтын, бапқа ескертпеде көрсетілген адамдар жатқызылуы тиіс. Қылмыс субъектісінің жалпы белгілерінен басқа жасалатын қаржылық операцияға немесе өзге де мәмілеге қатысты қызметтік өкілеттіктер берілген "өкілеттіктерді теріс пайдалану" ҚК 228 (ҚР ҚК 193-бабы 2-бөлігінің "в" тармағы). Ұсынылған қызметтік өкілеттіктер бұл адамдарға заңдастыру процесін жеңілдетеді. Осы баптың 3-бөлігі бірінші немесе екінші бөліктерде көрсетілген, бірақ жасалған іс-әрекеттер үшін жауапкершілікті көздейді:
а) мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адам не егер олар өзінің қызметтік жағдайын пайдаланумен ұштасқан болса, оған теңестірілген адам;
б) ұйымдасқан топ;
в) қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым) немесе ірі мөлшерде". ҚР ҚК 307-бабына ескертуге сәйкес:
1. Мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдарға ҚР Мемлекеттік қызмет туралы заңнамасына сәйкес лауазымды адамдар, Парламент және мәслихат депутаттары, судьялар және барлық мемлекеттік қызметшілер жатады.
2. Мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдарға теңестіріледі:
жергілікті өзін-өзі басқару органдарына сайланған адамдар;
заңда белгіленген тәртіппен ҚР Президенттігіне, ҚР Парламенті мен мәслихаттарының депутаттығына, сондай-ақ жергілікті өзін-өзі басқарудың сайланбалы органдарының мүшелігіне кандидат ретінде тіркелген азаматтар;
жергілікті өзін-өзі басқару органдарында тұрақты немесе уақытша жұмыс істейтін, еңбегіне ақы төлеу ҚР мемлекеттік бюджет қаражатынан жүргізілетін қызметшілер;
мемлекеттік ұйымдарда және Жарғылық капиталында мемлекет үлесі кемінде 35% құрайтын ұйымдарда басқару функцияларын орындайтын тұлғалар.
Осылайша, ҚР ҚК 193-бабының 3-бөлігі "а" тармағында заң шығарушы арнайы субъектінің екі санатын қарастырған:
1) мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адам және
2) оған теңестірілген адам.
Егер қылмысты бір немесе бірнеше қылмыс жасау үшін алдын ала біріккен адамдардың тұрақты тобы жасаса, оны ұйымдасқан топ жасаған деп таниды. Серіктестіктің бұл түрінің ерекшелігі-мұндай топқа қатысушылар арасындағы байланыс тұрақты болуы керек. Қатысудың осы түрінің екінші міндетті белгісі-бір немесе бірнеше қылмыс жасау үшін осы тұрақты топқа қатысушыларды біріктіру мақсаты. Тұрақтылықты кездейсоқ адамдар тобында емес, басқалармен бірге бір немесе бірнеше қылмыс жасағысы келетіндер деп түсіну керек. Олардың әрқайсысына осы топ мүшелері сенеді, топ құрамы тұрақты, топ мүшелері бағынатын көшбасшы бар.
Егер қылмысты ауыр немесе аса ауыр қылмыстар жасау үшін құрылған ұйымшыл ұйымдасқан топ (ұйым) не сол мақсаттарда құрылған бірнеше ұйымдасқан топтардың бірлестігі жасаса, қылмыс жасалған қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым) деп танылады. Топтың бірлігі оның құрамының тұрақтылығын, барлық басқа серіктестер бағынатын көшбасшының болуын ғана емес, сонымен бірге серіктестер арасындағы ұзақ мерзімді байланысты, бір-бірін өзара қолдауды, өзара алмастыруды және өзара көмек көрсетуді білдіреді. Ұйымшылдық ұйымдасудың жоғары дәрежесін, қылмыстық ұйымда белгіленген барлық мінез-құлық ережелерін сақтауды білдіреді.
Ірі көлемдегі ұғым ҚР ҚК-нің 193-бабына ескертпеде беріледі, оған сәйкес мәміле жасау немесе қылмыс жасалған кезде ҚР заңнамасында белгіленген он мың айлық есептік көрсеткіштен асатын сомаға ақшалай қаражатты не басқа мүлікті пайдалану танылады.
ҚК-нің 193-бабына ескертпенің 2-тармағына сәйкес, егер оның әрекеттерінде осы баптың екінші және үшінші бөліктерінде көзделген қылмыстардың немесе өзге де қылмыстардың құрамы болмаса, заңсыз жолмен сатып алынған ақша қаражатын немесе мүлікті дайындалып жатқан не жасалған жария ету туралы өз еркімен мәлімдеген адам қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері, заң ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Ұлттық Жаратылыстану ғылымдары академиясының академигі И. Ш. БОРЧАШВИЛИДІҢ Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексіне 2007 жылғы түсініктемесі
Актінің өзгертілген күні: 02.08.2007 актінің қабылданған күні: 02.08.2007 қабылданған орны: жоқ актіні қабылдаған Орган: 180000000000 әрекет аймағы: 100000000000 норма шығарушы орган берген НҚА тіркеу нөмірі: 167 акт мәртебесі: new құқықтық қатынастар саласы: 028000000000 акт нысаны: COMM Заң күші: 1900 акт тілі: rus
Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
