246-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің ҚР ҚК жарылыс қаупі бар объектілеріндегі қауіпсіздік қағидаларын бұзу
1. Егер бұл адамның өліміне немесе ауыр зардаптарға әкеп соғуы мүмкін болса, жарылыс қаупі бар объектілерде немесе жарылыс цехтарында қауіпсіздік ережелерін бұзу, -
бес жүзден бір мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға немесе бес айдан он айға дейінгі кезеңде сотталған адамның жалақысы немесе өзге де табысы мөлшерінде не екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарымен не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не белгілі бір лауазымдарды атқару құқығынан айыра отырып, сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады немесе үш жылға дейін немесе онсыз белгілі бір қызметпен айналысыңыз.
2. Адамның өліміне немесе ауыр зардаптарға әкеп соқтырған дәл осындай әрекет, -
бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не алты жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Қылмыстың қоғамдық қауіптілігі-бұл объектілердегі қауіпсіздік ережелерін бұзу көптеген адам шығынына, үлкен материалдық шығынға әкелуі мүмкін.
Объектілер (кәсіпорындар, цехтар), егер олардағы технологиялық процестер сыртқы факторлардың (соққы, ұшқын, жоғары температура және т.б.) әсерінен белгілі бір концентрация деңгейіне жеткенде өздігінен жарылуға қабілетті заттарды қатты, сұйық немесе газ тәрізді түрде пайдаланумен байланысты болса, жарылыс қаупі бар (қауіпті өндірістік объектілер) болып саналады. Оларға, атап айтқанда, жанғыш, тотықтырғыш, жанғыш және жарылғыш заттарды алатын, пайдаланатын, өңдейтін, сақтайтын, жоятын объектілер жатады.
Бұл қылмыстың объектісі жарылыс қаупі бар жұмыстарды өндіру саласындағы қоғамдық қауіпсіздік болып табылады. Қосымша объект – адамдардың өмірі мен денсаулығы, меншік, экономикалық қауіпсіздік.
Қылмыстың объективті жағы нормативтік құқықтық актілерде белгіленген талаптарға тікелей қайшы келетін әрекетпен де, осы талаптарды сақтамау арқылы көрінетін әрекетсіздікпен де сипатталады. Ол, егер бұл адамның өліміне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соғуы мүмкін болса, жарылыс қаупі бар объектілерде немесе жарылыс қаупі бар цехтарда қауіпсіздік ережелерін бұзудан тұрады.
Жарылыс қаупі бар объект-бұл жарылыс қаупі бар заттар, мысалы, мылтық, тротил, нитроглицерин сияқты және олардың құрамында бұйымдар, атап айтқанда жауынгерлік керек-жарақтар, пиротехникалық бұйымдар, жарылғыш құрылғылар және т. б. орналасқан жер учаскесі (үй-жай, қойма).
Жарылыс қаупі бар цех-бұл жарылыс қаупі бар заттарды немесе бұйымдарды өндіруге немесе пайдалануға байланысты жұмыстар жүргізілетін өндірістік жабдықтармен жабдықталған жер учаскесі.
Жарылыс қаупі бар жұмыстарды жүргізу қауіпсіздігі қағидалары деп жарылыс қаупі бар объектілерде жарылыс қаупі бар қоспалар мен қосылыстарды зиянсыз орналастыру, жобалау, өндіру, қосу, талдау, пайдалану, сақтау, тасымалдау мәселелерін реттейтін нормативтік актілер түсініледі.
Бұл қылмыс құрамының диспозициясы – бланкет. Адамды қылмыстық жауапкершілікке тарту үшін жарылыс қаупі бар цехтардағы жұмыс қауіпсіздігі ережелерінің қандай тармақтарын адам бұзғанын анықтау қажет.
Ережелерді бұзу деп өндірістік-техникалық тәртіпті бұзу, тиісті кәсіпорындар мен цехтардағы арнайы қауіпсіздік ережелерін бұзу деп түсіну керек.
Өндірістік-техникалық тәртіпті бұзу деп өндірістік процестерді жүргізу тәртібінен ауытқуды түсіну керек. Мысалы, жарылғыш заттардың шоғырлануының шекті нормаларынан асып кету, өндіріс технологиясын сақтамау, жобалық құжаттама талаптарын сақтамау, жұмыс орындарын ауаны тазарту құралдарымен (желдету) қамтамасыз етпеу. Жарылғыш заттармен және жарылғыш заттармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасын сақтау жөніндегі белгіленген талаптардан ауытқу ережені бұзу болып саналуы мүмкін. Мысалы, темекі шегу, өртке әкелетін ұшқын тудыруы мүмкін заттарды қолдану. Егер жарылыс қаупі бар кәсіпорындарда пайда болған өрт жарылыс қаупі бар заттар мен заттармен дұрыс жұмыс істемеумен байланысты болса, онда іс-әрекетті ҚР ҚК 256-бабы бойынша емес, ҚР ҚК 246-бабы бойынша саралау керек ("өрт қауіпсіздігі ережелерін бұзу").
Жарылғыш заттар деп жылу шығарумен және газ тәрізді өнімдердің пайда болуымен өте тез таралатын химиялық түрленуге қабілетті заттарды немесе олардың қоспаларын түсіну керек. Жарылғыш заттар кез – келген агрегаттық күйдегі заттар болуы мүмкін-қатты, сұйық, газ тәрізді, соның ішінде суспензиялар, эмульсиялар.
Қылмыс адамның қайтыс болу қаупі немесе басқа да ауыр зардаптардың туындау қаупі туындаған сәттен бастап аяқталған деп саналуы керек.
Өзге де ауыр зардаптар деп өрт, жарылыс қаупін, ірі материалдық залал келтіру, қоршаған ортаға зиян келтіру мүмкіндігін түсіну керек.
Қылмыстың субъектісі 16 жасқа толған, қызмет түрі бойынша жарылыс қаупі бар кәсіпорындарда жұмыс істеуге байланысты адам болып табылады.
Қылмыстың субъективті жағы қауіпсіздік ережелерін бұзуға қатысты тікелей ниетпен немесе абайсыздықпен, ал салдарға қатысты тек абайсыздықпен сипатталады.
ҚР ҚК 246-бабының 2-бөлігі осы қылмыстың білікті түрі үшін қылмыстық жауаптылықты көздейді. Адам өлімінің басталуы немесе ҚР ҚК 245-бабының 2-бөлімінде көрсетілген белгілерге ұқсас өзге де ауыр зардаптар біліктілік белгілері болып табылады.
Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері, заң ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Ұлттық Жаратылыстану ғылымдары академиясының академигі И. Ш. БОРЧАШВИЛИДІҢ Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексіне 2007 жылғы түсініктемесі
Актінің өзгертілген күні: 02.08.2007 актінің қабылданған күні: 02.08.2007 қабылданған орны: жоқ актіні қабылдаған Орган: 180000000000 әрекет аймағы: 100000000000 норма шығарушы орган берген НҚА тіркеу нөмірі: 167 акт мәртебесі: new құқықтық қатынастар саласы: 028000000000 акт нысаны: COMM Заң күші: 1900 акт тілі: rus
Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
