373-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы қылмыстық іс жүргізу кодексінің сот талқылауындағы сараптама
Тараптардың өтінішхаты немесе өз бастамасы бойынша сот сараптама тағайындауға құқылы.
Сараптаманы сотқа дейінгі тергеп-тексеру барысында қорытынды берген сарапшы (сарапшылар) не сот тағайындаған басқа сарапшы (сарапшылар) жүргізеді.
Соңғы жағдайда төрағалық етуші сараптама жүргізуді кімге тапсыру көзделіп отырғанын хабарлауға тиіс, содан кейін аталған адамға қарсылық білдіру және өздігінен бас тарту туралы өтініштер болмаған кезде сот оны іс бойынша сарапшы ретінде сотты кеңесу бөлмесіне шығармай тарту туралы қаулы шығарады. Әрі қарай сарапшыға оның іс жүргізу өкілеттіктері түсіндіріледі, ол көрінеу жалған қорытынды бергені үшін қылмыстық жауаптылық туралы ескертіледі, ол туралы жазылым береді.
Сотта сараптама жүргізу осы баптың талаптарын ескере отырып, осы Кодекстің 35-тарауында баяндалған қағидалар бойынша жүзеге асырылады.
Сот отырысында сарапшы төрағалық етушінің рұқсатымен сараптама нысанасына қатысты мән-жайларды зерттеуге қатысуға: жауап алынатын адамдарға сұрақтар қоюға, қылмыстық іс материалдарымен танысуға, сараптама нысанасына қатысты барлық сот іс-әрекеттеріне қатысуға құқылы.
Іс үшін маңызы бар барлық мән-жайлар анықталғаннан кейін төрағалық етуші тараптарға мәселелерді сарапшыға жазбаша түрде ұсынуды ұсынады. Қойылған мәселелер жария етілуі және олар бойынша сот талқылауына қатысушылардың пікірлері тыңдалуы тиіс.
Тараптар сараптамалық зерттеу объектілері ретінде заттарды, құжаттарды ұсынуға құқылы. Оларды осындай саннан шығара отырып, сот дәлелді қаулы шығаруға міндетті.
Мәселелерді қарап, олар бойынша тараптардың пікірлерін тыңдағаннан кейін сот өз қаулысымен сарапшының ісіне немесе құзыретіне жатпайтын мәселелерді жояды, жаңа мәселелерді тұжырымдайды.
Сарапшы тағайындаған адамға сараптама тағайындау туралы сот қаулысының көшірмесі тапсырылады және оның осы Кодекстің 79-бабында көзделген құқықтары мен міндеттері түсіндіріледі. Сот тараптардың пікірлерін тыңдап, сот отырысын зерттеу жүргізу үшін қажетті уақытқа кейінге қалдыруға құқылы.
Сарапшы қорытындыны жазбаша түрде береді және оны сот отырысында жария етеді, одан кейін осы Кодекстің 374-бабында көзделген қағидалар бойынша одан жауап алуы мүмкін. Сарапшының қорытындысы іске қоса тіркеледі.
Осы кодекстің 287-бабында көзделген жағдайларда сот талқылауында сараптама жүргізілгеннен кейін сот Қосымша не қайта сараптама тағайындауға құқылы.
Іс бойынша сотқа дейінгі іс жүргізу барысында қорытынды берген сарапшы сотқа шақырылған жағдайда, сот қорытынды жария етілгеннен кейін, егер ол тараптардың қарсылығын тудырмаса, сараптама тағайындамауға және сарапшыдан жауап алумен шектелуге құқылы.
1.Сараптама алдын ала тыңдауда да, сот тергеуінің кез келген сәтінде де, бірақ ол аяқталғанға дейін жүргізілуі мүмкін. Жеке айыптау істері бойынша сараптама тағайындау туралы шешім қылмыстық іс қозғалған кезде, сондай-ақ сот талқылауы сатысында қабылдануы мүмкін.
Сараптама жүргізу үшін тараптарға сұрақтарды жазбаша түрде ұсыну ұсынылады. Ұсынылған мәселелерді талқылауға процестің барлық қатысушылары қатысады. Сот отырысына қатысатын сарапшы мәселелерді талқылау кезінде оның құзыретіне жатпайтын мәселелерді көрсете алады немесе тұжырымдамалардың дәл видустігіне байланысты Алып тастау туралы мәселе қоя алады. Осыдан кейін сот ұсынылған мәселелерді қарайды, іске немесе сарапшының құзыретіне жатпайтын мәселелерді алып тастайды, өз қалауы бойынша сарапшының қорытындысы қажет басқа да мәселелерді қамтиды. Сот шешімі сараптама жүргізу кезінде сарапшыға жауап беруге жататын мәселелер көрсетілетін, сондай-ақ қабылдамау себептерін дәлелдей отырып, қабылданбаған мәселелер көрсетілетін қаулыға кигізіледі.
Сотқа дейінгі іс жүргізу барысында сараптама жүргізілсе де, сотта жүргізілген сараптама бастапқы және негізгі болып табылады. Егер бастапқы сараптама нәтижесінде қандай да бір мәселелер анықталмаса, онда сот қосымша немесе қайта сараптама тағайындауға құқылы.
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу кодексіне түсініктемесі
Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
