348-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің ҚР ҚК дәлелдемелерін бұрмалау

     1. Іске қатысушы адамның немесе оның өкілінің азаматтық іс бойынша дәлелдемелерді бұрмалауы —

    бес жүзден сегіз жүзге дейінгі айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде немесе сотталған адамның бес айдан сегіз айға дейінгі кезеңдегі жалақысы немесе өзге де табысы мөлшерінде айыппұл салуға не бір жылдан екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарымен не екі айдан төрт айға дейінгі мерзімге қамауға алумен не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.    

2. Анықтауды жүргізетін адамның, тергеушінің, прокурордың немесе қорғаушының қылмыстық іс бойынша дәлелдемелерді бұрмалауы —      

үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.   

  3. Ауыр немесе аса ауыр қылмыс туралы қылмыстық іс бойынша дәлелдемелерді бұрмалау, сол сияқты ауыр зардаптарға әкеп соқтырған, —    

үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға, белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан үш жылға дейінгі мерзімге айыруға жазаланады.

     Қарастырылып отырған қылмыстың қоғамдық қауіптілігі дәлелдемелерді бұрмалау нәтижесінде қылмыстық және азаматтық істер бойынша шындықты анықтау қиынға соғады, бұл құқық қолдану қызметіндегі заңдылықты бұзуға, азаматтардың құқықтары мен мүдделеріне айтарлықтай нұқсан келтіруге әкелуі мүмкін.    

 Бұл қылмыстың объектісі сот төрелігінің мүдделері болып табылады. Жеке тұлғаның, қоғамның немесе мемлекеттің құқықтары, бостандықтары, мүдделері факультативті объект бола алады.     

 ҚК-нің 348-бабының бірінші бөлігі бойынша іске қатысушы адамның немесе оның өкілінің азаматтық іс бойынша дәлелдемелерді бұрмалағаны үшін жауапкершілік көзделген. Азаматтық сот ісін жүргізу тәртібімен соттар қарайтын істер, оның ішінде шаруашылық даулар бойынша істер, Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы материалдар, қылмыстық істерді қоспағанда, еңбек және өзге де даулар бойынша істер азаматтық деп танылуы тиіс.  

    Жалғандық-бұл жалған дәлелдер. АІЖК-нің 64-бабына сәйкес іс бойынша дәлелдемелер деп заңды тәсілмен алынған нақты деректер танылады, олардың негізінде заңда көзделген тәртіппен сот тараптардың талаптары мен қарсылықтарын негіздейтін мән-жайлардың, сондай-ақ істі дұрыс шешу үшін маңызы бар өзге де мән-жайлардың болуын немесе болмауын белгілейді. Бұл нақты деректер тараптар мен үшінші тұлғалардың түсіндірмелерімен, куәгерлердің айғақтарымен, заттай дәлелдемелермен, сарапшылардың қорытындыларымен, іс жүргізу әрекеттерінің хаттамаларымен және өзге де құжаттармен белгіленеді.   

   Фальсификация әртүрлі нысандарда көрсетілуі мүмкін: құжаттарға көрінеу қате жазу, істегі құжаттарды жою, алып қою немесе ауыстыру, сараптама актілерін қолдан жасау, жалған заттай дәлелдемелерді іске қосу және сол сияқты әрекеттер. Бұрмалау кезінде дәлелдемелер көзі ретінде құжаттардың материалдық жалғандығы (дәлелдемелер ретінде пайдаланылуы мүмкін заттарды жою, құжаттарды тазарту және т.б.), сондай-ақ интеллектуалды жалғандық (мысалы, құжаттың мазмұны бұрмаланған) орын алуы мүмкін.    

 ҚК-нің қаралып отырған бабында ресми құрам бар. Қылмыс сотқа жалған құжаттар мен өзге де дәлелдемелер ұсынылған сәттен бастап аяқталған болып есептеледі.    

 Субъективті жағынан бұл қылмыс тікелей ниетпен сипатталады. Бұл қылмыстың себептері кек алу, істің нәтижесіне жеке қызығушылық, өзімшілдік, қызметтің жалған түсінілген мүдделері және т.б. болуы мүмкін.   

  Бұл қылмыстың субъектісі азаматтық іске қатысушы немесе оның өкілі болып табылатын 16 жасқа толған есі дұрыс адам болуы мүмкін. Өнерге сәйкес. АІЖК-нің 44-бабында дау мәніне дербес талаптар қоятын Тараптар, үшінші тұлғалар, прокурор, мемлекеттік органдар, жергілікті өзін-өзі басқару органдары, ұйымдар немесе процеске басқа адамдардың құқықтарын, қоғамдық және мемлекеттік мүдделерді қорғау үшін немесе іс бойынша қорытынды беру үшін кіретін жекелеген азаматтар, өтініш берушілер және өзге де мүдделі тұлғалар іске қатысушы тұлғалар болып танылады сот ерекше іс жүргізу тәртібімен қарайтын істер бойынша адамдар.    

 ҚК-нің қаралып отырған бабының екінші бөлігі қылмыстық іс бойынша дәлелдемелерді бұрмалағаны үшін жауапкершілікті көздейді. Өнерге сәйкес. ҚІЖК-нің 115-бабы қылмыстық іс бойынша дәлелдемелер заңды түрде алынған нақты деректер болып табылады, олардың негізінде қылмыстық іс жүргізу заңнамасында айқындалған тәртіппен анықтаушы, тергеуші, прокурор, сот ҚР Қылмыстық кодексінде көзделген іс-әрекеттің болуын немесе болмауын, айыпталушының бұл әрекетті жасауын немесе жасамауын және айыпталушының кінәсін не кінәсіздігін, сондай-ақ қылмыстық іс жүргізу заңнамасы үшін маңызы бар өзге де мән-жайларды белгілейді. істі дұрыс шешу. Мұндай деректер ретінде күдіктінің, айыпталушының, жәбірленушінің, куәның айғақтары пайдаланылуы мүмкін; сарапшының қорытындысы; заттай дәлелдемелер; іс жүргізу әрекеттерінің хаттамалары және өзге де құжаттар.    

 Қылмыстық іс бойынша дәлелдемелерді бұрмалау жауап алу хаттамасын қолдан жасау, бетпе-бет ставка жасау, тану; орнында айғақтарды тексеру, оқиға орнын тексеру, тінту, заттай дәлелдемелерді қарау және т. б.; іске қоса тіркелетін жалған іс жүргізу және өзге де құжаттарды жасау жолымен; іс жүзінде болмаған қылмысты жалған жасау, есірткі құралдарын лақтыру жолымен жүзеге асырылуы мүмкін, қару-жарақ және басқа да жалған дәлелдер. ҚК-нің талданып отырған бабында қамтылған қылмыстардың объективті жағына айыптаушылардың да, ақтаушы дәлелдемелердің де бұрмалануы жатады.   

  Бұл қылмыс дәлелдемелерді бұрмалау (қолдан жасау) және істі қарау немесе тергеу қалай аяқталғанына қарамастан, оларды қылмыстық іске қосу (іске инвестициялау) сәтінен бастап аяқталған болып есептеледі. Қорғаушы тарапынан дәлелдемелерді бұрмалау іске қосу үшін жалған дәлелдемелер ұсынылған сәттен бастап аяқталды деп есептеледі.    

 Қылмыстық Кодекстің 348-бабы екінші бөлігі бойынша қылмыс субъектісі анықтау жүргізетін адамдар, тергеуші, прокурор, іс жүргізу әрекеттеріне қатысатын маман немесе қорғаушы, оның ішінде қоғамдық болуы мүмкін.   

  ҚК-нің 348-бабының үшінші бөлігінде көрсетілген қылмыстың саралаушы белгілері ауыр немесе аса ауыр қылмыс туралы іс бойынша дәлелдемелерді қолдан жасау және ойдан шығару не Азаматтық және қылмыстық іс бойынша дәлелдемелерді бұрмалау нәтижесінде ауыр зардаптардың туындауы болып табылады. Ауыр және аса ауыр қылмыстардың белгілері ҚК-нің 10-бабында көрсетілген.    

  Дәлелдемелерді бұрмалау нәтижесінде ауыр зардаптардың туындауын қылмыстық іс бойынша бас бостандығынан айыруға немесе өлім жазасына заңсыз соттау, өз-өзіне қол жұмсау, өзіне қатысты дәлелдемелер ойдан шығарылған адамның денсаулығына ауыр зиян келтіру және басқа да салдарлар деп түсіну керек.

Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері, заң ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Ұлттық Жаратылыстану ғылымдары академиясының академигі И. Ш. БОРЧАШВИЛИДІҢ Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексіне 2007 жылғы түсініктемесі                  

Актінің өзгертілген күні: 02.08.2007 актінің қабылданған күні: 02.08.2007 қабылданған орны: жоқ актіні қабылдаған Орган: 180000000000 әрекет аймағы: 100000000000 норма шығарушы орган берген НҚА тіркеу нөмірі: 167 акт мәртебесі: new құқықтық қатынастар саласы: 028000000000 акт нысаны: COMM Заң күші: 1900 акт тілі: rus

 Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы