40-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің ҚК айыппұлы

     1. Айыппұл-осы Кодексте көзделген шектерде заңдарда белгіленген және жаза тағайындалған кезде қолданылатын айлық есептік көрсеткіштердің белгілі бір санына сәйкес келетін мөлшерде не сотталған адамның қылмыс жасаған кездегі белгілі бір кезеңдегі жалақысы немесе өзге де табысы мөлшерінде тағайындалатын ақшалай өндіріп алу.      

2. Айыппұл Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жиырма бестен жиырма мыңға дейінгі айлық есептік көрсеткіш шегінде немесе сотталған адамның екі аптадан бір жылға дейінгі кезеңдегі жалақысы немесе өзге де табысы мөлшерінде тағайындалады. Айыппұл мөлшерін сот жасалған қылмыстың ауырлығын және сотталған адамның мүліктік жағдайын ескере отырып айқындайды.      

3. Жазаның қосымша түрі ретінде айыппұл осы Кодекстің Ерекше бөлігінің тиісті баптарында көзделген жағдайларда ғана тағайындалуы мүмкін.      

4. Жазаның негізгі түрі ретінде тағайындалған айыппұлды төлеуден қасақана жалтарған жағдайда, ол қоғамдық жұмыстарға, түзеу жұмыстарына тартумен немесе тиісінше бір ай түзету жұмыстары есебінен қамауға алумен немесе қоғамдық жұмыстарға сексен сағат тарту есебінен немесе айыппұл сомасы үшін айыппұл сомасы үшін айыппұлдың үш еселенген мөлшеріне сәйкес он күн қамауға алумен ауыстырылады. осы Кодекстің 42, 43 және 46-баптарында көрсетілген.      

Айыппұл жаза түрлерінің тізімінде бірінші орында тұр және жаза түрі ретінде салыстырмалы түрде кеңінен қолданылады, бұл істің мән-жайларын ескере отырып, оның мөлшерін тиісті түрде анықтаған кезде қылмыскер үшін айтарлықтай материалдық зардаптарға әкеп соқтырған кезде оның сотталушының жеке басына тиімді әсері туралы айтады.       Заң шығарушы айыппұлдың негізгі және қосымша болуы мүмкін қылмыстық жаза түрі ретінде құқықтық анықтамасын сақтап қалды.      

Айыппұл мөлшері екі тәсілмен айқындалады: а) айлық есептік көрсеткіштерде-АЕК (ақшалай есептеуде) қылмыстар санатына қарамастан жиырма бестен жиырма мың АЕК дейінгі мөлшерде белгіленеді;

б) сотталған адамның жалақысы немесе өзге де табысы мөлшерінде және тиісінше екі аптадан бір жылға дейінгі кезеңге тағайындалады.      

Басқа табыс деп жалақы болып табылмайтын кірістің бұл түрі түсініледі. Бұл сотқа басқаларға жүгінбестен кірістің бір түрі шегінде сотқа айыппұл тағайындауға мүмкіндік береді.      

Сотталғанның өзге де табысы сот шешімінде белгіленген мерзім ішінде салық салуға жататын түсімдердің көздері, түрлері мен мөлшері бойынша белгіленеді.      

Айыппұл түріндегі қосымша жаза сотталушы кінәлі деп танылған ҚК бабының диспозициясы оларды қосымша жаза ретінде көздеген жағдайларда ғана тағайындалуы мүмкін.      

Айыппұл ауырлығы аз немесе орташа қылмыстар жасағаны үшін бас бостандығынан айыру түріндегі қылмыстық жазасын өтеп жатқан адамға жазаның өтелмеген бөлігін (ҚР ҚК 80-бабы), сондай-ақ сотталған жүкті әйелдер мен сегіз жасқа дейінгі балалары бар әйелдер жазасын өтеуді кейінге қалдырған жағдайда, бала сегіз жасқа толған кезде жазаның қалған бөлігін (сағ. ҚР ҚК 72-бабы 3).      

Заң шығарушы айыппұлды келесі жаза түрлерімен алмастыру арқылы оны қасақана төлеуден жалтарғаны үшін жауапкершілікті күшейтті:      

- қоғамдық жұмыстарға тарту,      

- түзету жұмыстары,      

- түзету жұмыстарының тиісінше бір айы немесе қоғамдық жұмыстарға тартудың сексен сағаты есебінен қамауға алу немесе айлық есептік көрсеткіштің үш еселенген мөлшеріне сәйкес айыппұл сомасы үшін он күн қамауға алу арқылы жүзеге асырылады.      

Айыппұл түріндегі жазаны орындау тәртібі және айыппұл төлеуден қасақана жалтару ұғымы ҚР Қылмыстық-атқару кодексінің 22 және 23-баптарында қамтылған. Үкім заңды күшіне енгеннен кейін бір ай өткен соң айыппұл төлемеген және өзінің табысы мен мүлкін мәжбүрлеп өндіріп алудан жасырған сотталған айыппұл төлеуден қасақана жалтарушы деп танылады.

Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері, заң ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Ұлттық Жаратылыстану ғылымдары академиясының академигі И. Ш. БОРЧАШВИЛИДІҢ Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексіне 2007 жылғы түсініктемесі                  

Актінің өзгертілген күні: 02.08.2007 актінің қабылданған күні: 02.08.2007 қабылданған орны: жоқ актіні қабылдаған Орган: 180000000000 әрекет аймағы: 100000000000 норма шығарушы орган берген НҚА тіркеу нөмірі: 167 акт мәртебесі: new құқықтық қатынастар саласы: 028000000000 акт нысаны: COMM Заң күші: 1900 акт тілі: rus

 Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы