Қылмыстық құқық бұзушылықтың құрамы бөтеннің мүлкін ұсақ ұрлауға қастандық жасау қылмыстық құқық бұзушылықтың құрамын құрмайды
Жамбыл облысы Шу аудандық сотының 2017 жылғы 27 наурыздағы қаулысымен: бұрын сотталмаған Ш.ҚК 68 – бабының 1-бөлігі негізінде жәбірленушімен татуласқаны және келтірілген зиянды түзеткені үшін істі тоқтата отырып, Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің (бұдан әрі-ҚК) 187-бабының 1-бөлігі бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылды. Бірінші сатыдағы сот Ш.2017 жылғы 11 наурызда Шу қаласының "К" СҮ-де болған кезде жәбірленуші А. - ға 905 теңге сомасында материалдық залал келтіріп, витринадан бір қоюландырылған сүт пен бір бұқтырылған банкті ұрлап әкеткенін анықтады. Апелляциялық тәртіпте қылмыстық іс қаралмады. Ұсыныста Жоғарғы Сот Төрағасы Ш. - ны жәбірленушімен татуласуға және келтірілген зиянды ақталмайтын негіздер бойынша түзетуге байланысты қылмыстық жауаптылықтан босату заңсыз болып табылатынын көрсетеді. Ш. құқық бұзушылық орнында ұсталғандықтан, оның жасаған әрекеті қылмыстық заңда көзделмеген қылмыстық теріс қылық жасауға әрекет жасайды.
Осы негіздер бойынша ҚК-нің 187-бабының 1-бөлігінде көзделген қылмыстық құқық бұзушылық құрамының болмауына байланысты іс бойынша іс жүргізуді тоқтата отырып, Ш.қатысты Қаулы күшін жоюға жатады. Қазақстан Республикасы қылмыстық іс жүргізу кодексінің (бұдан әрі-ҚІЖК) 494 – бабының 10-бөлігіне сәйкес, егер сот заңсыз және негізсіз шешім қабылдады деп танылса, бірінші сатыдағы сот актілерінің күші жойылуға немесе өзгертуге жатады. Осы іс бойынша мұндай негіздер бар. Соттың қорытындылары істің нақты мән-жайларына сәйкес келмейді, бұдан басқа, сот қылмыстық істі ақталмайтын негіз бойынша заңсыз тоқтатуға әкеп соқтырған қылмыстық заңды дұрыс қолданбаған. Іс бойынша Ш. ұрланған өнімдерді қалтасына жасырып, оқиға орнынан төлемсіз жасыруға тырысқаны сенімді түрде анықталды. Алайда, дүкен иесі А. Ш. ұсталып, өзінің ниетін жүзеге асыра алмады. ҚК-нің 24-бабына сәйкес, егер бұл ретте қылмыс адамға байланысты емес мән-жайлар бойынша соңына дейін жеткізілмеген болса, тікелей ниетпен жасалған, қылмыс жасауға тікелей бағытталған әрекеттер қастандық деп танылады. "Ұрлық туралы істер бойынша сот практикасы туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2003 жылғы 11 шілдедегі № 8 нормативтік қаулысының 7-тармағында, егер мүлік тәркіленсе және кінәлі адамның оны өз қалауы бойынша пайдалануға немесе билік етуге нақты мүмкіндігі болса, ұрлық аяқталды деп танылады деп көзделген. Іс-қимыл соты Ш. Қылмыстық Кодекстің 187-бабының 1-бөлігі бойынша аяқталған қылмыстық құқық бұзушылық ретінде сараланған, ал істің нақты мән-жайлары Ш.құқық бұзушылық жасалған жерде ұсталғандықтан, өзіне тәуелді емес мән-жайлар бойынша бөтеннің мүлкін ұрлау жөніндегі өзінің іс-әрекетін соңына дейін жеткізбегенін куәландырады. Осылайша, оның іс-әрекеттерінде аяқталған қылмыстық құқық бұзушылықтың құрамы жоқ және оның әрекеті бөтеннің мүлкін ұсақ ұрлауға оқталу ретінде саралануға жатады. Сонымен қатар, ҚК-нің 24-бабының 4-бөлігіне сәйкес қылмыстық жауапкершілік тек ауырлығы орташа қылмысқа, ауыр немесе аса ауыр қылмысқа оқталғаны үшін, сондай-ақ террористік қылмысқа оқталғаны үшін ғана туындайды.
Ш. жасаған әрекеті қылмыстық теріс қылыққа жатады, оны жасауға әрекет жасау қылмыстық жауапкершілікке әкеп соқпайды. Осылайша, Ш. - ның іс-әрекеттерінде қылмыстық құқық бұзушылықтың құрамы жоқ және іс бойынша іс жүргізу осы негіз бойынша тоқтатылуға жатады. Жәбірленушімен татуласуға байланысты іс бойынша іс жүргізуді тоқтата отырып, яғни ақталмайтын негіз бойынша бірінші сатыдағы сот сотталушының іс-әрекетін тиісті құқықтық бағалау қажеттілігі туралы Заңның талаптарын орындамады және оның құқықтық жағдайын негізсіз нашарлатты. Көрсетілген жағдайларда Ш. қатысты сот қаулысы. Ш. – ның іс-әрекеттерінде қылмыстық құқық бұзушылық құрамының болмауына байланысты іс бойынша іс жүргізудің күші жойылуға, ал тоқтатылуға жатады. Мұндай шешім қабылдау ҚІЖК-нің 39-бабына сәйкес сотталған адамның ҚІЖК-нің 4-тарауының тәртібімен оңалту құқығын тануына әкеп соғады. Баяндалғанның негізінде Жоғарғы Соттың қылмыстық істер жөніндегі сот алқасы апелляциялық сатыдағы қаулының күшін жойды, оның әрекеттерінде ҚК-нің 187-бабының 1-бөлігінде көзделген қылмыстық құқық бұзушылық құрамының болмауына байланысты іс бойынша іс жүргізу тоқтатылды. ҚІЖК-нің 4-тарауына сәйкес Ш. қылмыстық процесті жүргізетін органдардың заңсыз әрекеттерінен келтірілген зиянды оңалту және өтеу құқығы. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынысы қанағаттандырылды.
Назар аударыңыз!
«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.
Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.
Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
