22-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің ҚР ҚК кінәсінің екі нысанымен жасалған қылмыстар үшін жауаптылық
Егер қасақана қылмыс жасау нәтижесінде заң бойынша неғұрлым қатаң жазаға әкеп соқтыратын және адамның ниетімен қамтылмаған ауыр зардаптар келтірілсе, мұндай зардаптар үшін қылмыстық жауапкершілік егер адам олардың туындау мүмкіндігін алдын ала болжаған, бірақ оған жеткілікті негіздер болмаса, олардың алдын алуға менмендікпен сенген жағдайда немесе егер адам мұндай зардаптарға әкеп соқтырмаса ғана туындайды ол алдын-ала білмеді, бірақ бұл салдардың пайда болу мүмкіндігін болжауы керек және болжауы мүмкін. Жалпы, мұндай қылмыс қасақана жасалған деп танылады.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде бірқатар қылмыстар бар, оларды жасау кезінде бір мезгілде екі кінә нысаны (ниет пен абайсыздық) болуы мүмкін. Бір қылмыстағы кінә формаларының бұл тіркесімі әдебиетте аралас, қос немесе күрделі кінә түрі деп аталады.
Ұзақ уақыт бойы кінәнің қос формасы мәселесі тек теориялық деңгейде талқыланды, тек 1997 жылғы Қылмыстық Кодекс бұл ұғымды өнерде бекітті. 22 мынадай редакцияда жазаланады: "егер қасақана қылмыс жасау нәтижесінде заң бойынша неғұрлым қатаң жазаға әкеп соқтыратын және адамның ниетімен қамтылмаған ауыр зардаптар келтірілсе, мұндай зардаптар үшін қылмыстық жауаптылық егер адам олардың туындау мүмкіндігін алдын ала болжаған, бірақ оған жеткілікті негіздерсіз олардың алдын алуға менмендікпен сенген жағдайда ғана пайда болады немесе егер адам алдын-ала білмеген болса, бірақ осы салдардың туындау мүмкіндігін болжауы керек және болжауы мүмкін. Жалпы, мұндай қылмыс қасақана жасалған деп танылады".
ҚР ҚК-не осы норманы енгізу бір қылмыстық қол сұғушылықтың субъективті белгілері бір мезгілде кінәнің екі түрімен сипатталатын жағдайда қасақана және абайсыз қылмыстық әрекеттерді нақты ажырату қажеттілігіне байланысты болды.
Кінәсінің екі нысаны бар қылмыстар, мысалы, абайсызда жәбірленушінің өліміне әкеп соққан денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру (ҚР ҚК 103-бабының 3-бөлігі); донордың абайсызда қайтыс болуына немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан адамның ағзаларын немесе тіндерін трансплантациялау не өзге де пайдалану үшін алып қоюға мәжбүрлеу (ҚР ҚК 113-бабының 3-бөлігі); абайсызда жәбірленушінің өліміне әкеп соққан зорлау (ҚР ҚК 120-бабының 3-бөлігі); абайсызда жәбірленушінің қайтыс болуына немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан адамды ұрлау (ҚР ҚК 125-бабының 3-бөлігі) және басқалар. Жоғарыда аталғандардың барлығында, сондай-ақ дизайны ұқсас басқа құрамдарда адамның қасақана әрекеттері өмірге осындай процестерді тудырады, олардың одан әрі дамуы адамның еркінен басқа, ол ұмтылғанға қарағанда ауыр зардаптарға әкеледі.
Демек," қосарланған " (күрделі) кінәні заң шығарушы қылмыстардың жекелеген құрамдарын құруда адамның іс-әрекетке ғана емес, оның салдарына да, жақын, жақын және алыс, егер бар болса, психикалық көзқарасын толық анықтау үшін қолданады.келді. Сонымен, егер зорлау процесінде адам жәбірленушінің қайтыс болуына жол берсе немесе қаласа, онда кінәлінің әрекеттері ҚР ҚК 120-бабының 1-бөлігінде және 96-бабының 2-бөлігінің "к" тармағында көзделген қылмыстардың жиынтығын құрайды. Егер зорлау жасаған адам жәбірленушінің қайтыс болу мүмкіндігін алдын-ала білмесе (мысалы, жәбірленуші жедел жүрек жеткіліксіздігінен зардап шеккен болса, ол туралы кінәлі білмеген), оның әрекеттерін тек ҚР ҚК 120-бабының 3-бөлігінің "а" тармағы бойынша саралау керек. Көрсетілген білікті зорлау құрамының субъективті жағы кінәнің қос (күрделі) түрімен ұсынылған: ниетпен әйелдің еркіне қарсы жыныстық қатынас жасауға бағытталған әрекеттер, сондай-ақ жыныстық қатынас түріндегі салдарлар қамтылған; адам өлімнің басталуына немқұрайлы қарады: ол мұндай салдарды алдын-ала білмеді, бірақ жәбірленушінің зорлық-зомбылыққа қарсы тұруын жеңу үшін жасаған әрекеті ол үшін тым қарқынды болуы мүмкін деп болжауы керек және болжауы мүмкін.
Келесі қылмыстық істің материалдары кінәнің екі түрімен қылмыс жасаудың мысалы бола алады. Сонымен, А. жәбірленушіге өмірге қауіп төндіретін денсаулыққа ауыр зиян келтіру мақсатында жанжал негізінде Н. - мен бірге алкогольдік ішімдіктерді ішкеннен кейін, оған іш қуысы аймағына ас үй пышағымен қасақана соққы берді, нәтижесінде ол облыстық клиникалық ауруханаға жатқызылды. Сот-медициналық сараптама актісіне сәйкес Н.-ның өлімі диафрагманың, іштің іш мойнының зақымдалуымен кеуде мен іштің тесілген жарақатынан болды. Бұл жарақат ауруханаға түсер алдында пайда болды және өмірге қауіп төндіретін денсаулыққа ауыр зиян келтіреді. Кінәлі адамның іс-әрекеті ҚР ҚК 103-бабының 3-бөлігі бойынша негізді түрде сараланды.
Бұл жағдайда іс-әрекеттің қоғамдық қауіптілігін едәуір арттыратын біліктілік белгісі ретінде әрекет ететін алыс салдарға қатысты ниет алынып тасталады.
Жалпы, мұндай қылмыстар қасақана қылмыстар санатына жатады.
Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері, заң ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Ұлттық Жаратылыстану ғылымдары академиясының академигі И. Ш. БОРЧАШВИЛИДІҢ Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексіне 2007 жылғы түсініктемесі
Актінің өзгертілген күні: 02.08.2007 актінің қабылданған күні: 02.08.2007 қабылданған орны: жоқ актіні қабылдаған Орган: 180000000000 әрекет аймағы: 100000000000 норма шығарушы орган берген НҚА тіркеу нөмірі: 167 акт мәртебесі: new құқықтық қатынастар саласы: 028000000000 акт нысаны: COMM Заң күші: 1900 акт тілі: rus
Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
