Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің (ЖШС) жарғылық капиталы

📘 I. ЖШС жарғылық капиталының жалпы сипаттамасы

ЖШС-нің жарғылық капиталы – бұл:

·        серіктестіктің мүліктік негізі;

·        кредиторлар алдындағы жауапкершілік кепілдігі;

·        қатысушылар үлестерін бөлу негізі;

·        заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеудің міндетті шарты.

🔍 Ол қатысушылардың салымдары есебінен қалыптасады және олардың мүліктік қатысуын әрі басқаруға ықпал ету дәрежесін (үлесіне пропорционалды) көрсетеді.

📑 II. Мақала мазмұнына түсіндірме

🔹 1. Капитал мөлшерін айқындаудың жалпы тәртібі

"Жарғылық капиталдың мөлшері құрылтайшылармен айқындалады және ең төменгі мөлшерден кем болмауы тиіс..."

🔍 Түсініктеме:

·        ЖШС құрылтайшылары жарғылық капитал мөлшерін өздері айқындайды;

·        Заңда белгіленген ең төменгі шек:

o   компанияның төлем қабілеттілігінің көрсеткіші ретінде қызмет етеді;

o   тіркеуге қабілетсіз ұйымдардың жолын кесуге мүмкіндік береді;

o   қаржылық ұйымдар мен тәуекелі жоғары қызмет түрлері үшін өзекті.

📘 "Ең төменгі мөлшер" көрсеткішіне сілтеме:

·        Қарапайым ЖШС үшін — бұл ЖШС және ҚЖС туралы заңнамада, сондай-ақ Әділет министрлігі мен Ұлттық экономика министрлігінің нормативтік актілерінде реттеледі;

·        Әдетте бұл — 100 АЕК (айлық есептік көрсеткіш) — нақтылау үшін қолданыстағы Үкімет қаулысын басшылыққа алу қажет.

📎 Қатысты норма:

·        ҚР «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» заңының 11-бабы;

·        ҚР Үкіметінің жарғылық капиталдың ең төменгі мөлшерін белгілеу туралы қаулылары.

🔹 2. Салалық ерекшеліктерге байланысты арнайы талаптар

Заң белгілі бір қызмет түрлеріне қатысты ерекшелік жасап, жарғылық капиталдың ең төменгі мөлшерін салалық заңдармен реттейді:

🏦 Микроқаржылық ұйымдар (МҚҰ)

"Микроқаржылық қызмет туралы заңнамада белгіленеді"

📘 ҚР «Микроқаржылық қызмет туралы» заңы:

·        6-бап — жарғылық капиталдың мөлшерін айқындайды:

o   қалалық МҚҰ үшін — 100 миллион теңгеден бастап;

o   ауылдық МҚҰ үшін — төмен болуы мүмкін, бірақ ҚР Қаржы нарығын реттеу агенттігінің ережелерімен белгіленеді.

💳 Төлем ұйымдары

"...төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамада белгіленеді"

📘 ҚР «Төлемдер және төлем жүйелері туралы» заңы:

·        14-бап — тіркеу үшін ең төменгі жарғылық капитал — 20 млн теңгеден кем болмауы керек;

·        электрондық ақшамен немесе жүйелі төлемдермен айналысатын ұйымдар үшін мөлшер одан жоғары болуы мүмкін.

📞 Коллекторлық агенттіктер

"...коллекторлық қызмет туралы заңнамада белгіленеді"

📘 ҚР «Коллекторлық қызмет туралы» заңы:

·        10-бапта көрсетілген:

o   ең төменгі жарғылық капитал — 30 миллион теңге;

o   қызметті бастауға дейін толық көлемде төленуі тиіс.

⚖️ III. Сот және әкімшілік практика

📌 Мысал 1. Тіркеуші орган «ФинГарант» ЖШС-ін тіркеуден бас тартты, себебі оның жарғылық капиталы 2 млн теңге ғана болған және бұл МҚҰ үшін талап етілетін мөлшерге сәйкес келмеді. Сот тіркеуден бас тартуды заңды деп таныды, өйткені салалық заңнама ҚР Азаматтық кодексінің жалпы нормаларынан басым (іс № 2-3921/2021 ж.).

📌 Мысал 2. Коллекторлық агенттіктің лицензиясын қайтарып алу туралы іс шеңберінде компания жарғылық капиталды жасанды түрде сақтағаны, нақты баланста актив болмағаны анықталды. Осыған байланысты ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі лицензияны 10-бап негізінде қайтарып алды.

🌐 IV. Халықаралық салыстыру

🔍 Қазақстанда аралас тәсіл қолданылады:

·        жалпы бизнес үшін — жарғылық капиталдың ең төменгі мөлшері символикалық (100 АЕК-ден бастап) болуы мүмкін;

·        лицензияланатын салалар үшін — қатаң реттеледі.

📚 V. Қатысты нормалар мен заңдар

📝 VI. Қорытындылар мен ұсынымдар

1.    ЖШС жарғылық капиталы:

o   заңмен белгіленген ең төменгі мөлшерден кем болмауы тиіс;

o   толық көлемде енгізілуі тиіс (кейбір жағдайларда — тіркеуден кейін 1 жыл ішінде);

2.    Қаржы, коллекторлық, төлем салаларындағы ұйымдар үшін салалық нормативтерді сақтау міндетті;

3.    ЖШС тіркеу кезінде:

o   Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің өзекті нормативтерін нақтылап алу қажет;

o   нақты (формалды емес) салым енгізу маңызды — әйтпесе тіркеу немесе лицензияның жойылу қаупі бар.

Егер сізге қажет болса:

·        компанияңыздың жарғылық капиталының заңнамаға сәйкестігін тексеру;

·        капиталды арттыру бойынша құжаттарды дайындау;

·        қатысушылардың үлестерін бөлу туралы ішкі келісімді ресімдеу, — нақты есептеулер мен заңды тұрғыдан дұрыс үлгілерді ұсынамын.

Назар аударыңыз!

«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.

Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085. 

Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы  Заң компаниясы