Қызметтер үшін төлем тек компанияның шотына төленеді. Сізге ыңғайлы болу үшін біз Kaspi RED / CREDIT /БӨЛІП ТӨЛЕУДІ іске қостық 😎

Басты бет / Жарияланымдар / Қылмыстық жазаланатын іс-әрекет жасаған адамға оның ұсталу кезінде зиян келтіру қылмыстық құқық бұзушылық болып табылмайды

Қылмыстық жазаланатын іс-әрекет жасаған адамға оның ұсталу кезінде зиян келтіру қылмыстық құқық бұзушылық болып табылмайды

АMANAT партиясы және Заң және Құқық адвокаттық кеңсесінің серіктестігі аясында елге тегін заң көмегі көрсетілді

Қылмыстық жазаланатын іс-әрекет жасаған адамға оның ұсталу кезінде зиян келтіру қылмыстық құқық бұзушылық болып табылмайды 

Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің (ҚК РК) 32-бабы қажетті қорғану институтын реттейді және азаматтарға қоғамдық қауіпті әрекеттерден қорғану құқығын береді. Төменде осы нормаға қатысты егжей-тегжейлі заңи түсіндірме, тәжірибеден алынған мысалдар және өзге де кодекстер мен нормативтік қаулыларға сілтемелер келтірілген.

📘 Жалпы ережелер

Қажетті қорғану – бұл қорғанушы адамның, өзге тұлғалардың, қоғам мен мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделерін қоғамдық қауіпті қолсұғушылықтан қорғаудың заңды нысаны, оның ішінде қолсұғушыға зиян келтіру арқылы жүзеге асырылатын қорғаныс. Қажетті қорғану құқығы барлық адамдарға бірдей беріледі және ол тұлғаның кәсіби даярлығына, лауазымдық жағдайына немесе қолсұғушылықтан жалтару немесе өзге тұлғалар мен мемлекеттік органдардан көмек сұрау мүмкіндігіне қарамастан танылады.

⚖️ Қажетті қорғанудың заңдылық шарттары

  1. Қолсұғушылықтың нақтылығы: Қорғану тек нақты және тікелей қоғамдық қауіпті қолсұғушылық орын алып жатқан жағдайда ғана жол берiледi.
  2. Қорғалатын мүдделер: Қорғану әрекеттері адамның жеке басын, тұрғын үйін, мүлкін, жер учаскесін және басқа да құқықтарын, сондай-ақ қоғам мен мемлекеттің мүдделерін қорғауға бағытталуы мүмкін.
  3. Қорғанудың сай келуі (сәйкестілігі): Қолсұғушыға зиян келтіру — егер ол қажетті қорғану шектерінен аспаса — қылмыстық құқық бұзушылық болып саналмайды.

🚫 Қажетті қорғану шегінен шығу

Қажетті қорғану шегінен шығу – бұл қорғанудың қолсұғушылықтың сипатымен және оның қоғамдық қауіптілік дәрежесімен анық байқалатын түрде сәйкес келмеуі, нәтижесінде қолсұғушыға жағдай талап етпейтін, анық шамадан тыс зиян келтіріледі. Мұндай шектен шығу — егер зиян қасақана келтірілген болса — қылмыстық жауаптылыққа әкеп соғады.

Алайда, келесі жағдайларда келтірілген зиян қажетті қорғану шегінен шығу болып есептелмейді:

  • егер ол адамның өміріне қолсұғушылық жасаған адамға келтірілсе;
  • қарулы шабуылмен, өмірге қауіпті күш қолданумен немесе ондай күш қолдану қаупімен қатар жүретін өзге де қолсұғушылықты тойтару кезінде;
  • баспанаға, үй-жайға күшпен кірумен, сондай-ақ оны өрт қою арқылы бүлдірумен байланысты жағдайларда;
  • немесе егер қолсұғушылықтың кенеттен жасалуының салдарынан қорғанушы адам оның қауіптілік дәрежесі мен сипатын объективті бағалай алмаса.

🧾 Сот тәжірибесі

1-мысал: Өскемен қаласының №2 сотында қаралған істе азаматша П. өзінің азаматтық некедегі жұбайымен болған жанжал кезінде оған пышақ жарақатын салған, салдарынан ер адам қайтыс болған. Сот П.-ның әрекеттері қолсұғушылықтың сипаты мен қауіптілік дәрежесіне сай келмеді деп тауып, оны қажетті қорғану шегінен шығу ретінде бағалады.

2-мысал: Тараз қаласында үш баланың анасы бұрынғы күйеуін өлтіргені үшін айыпталған. Ер адам оған мас күйде шабуыл жасаған. Тәуелсіз сараптама қорғану болғанын растағанымен, сот әйелге бастапқыда 8 жыл бас бостандығынан айыру жазасын тағайындаған. Алайда апелляциялық сот істі ҚК 112-бабына — қажетті қорғану шегінен шығу ретінде қайта саралап, сотталған әйелді қамаудан босату туралы шешім қабылдаған.

📚 Қатысты нормативтік актілер

  • ҚР ҚК 66-бабы: Қажетті қорғану шегінен шығу адамның үрей, қорқыныш немесе абыржу жағдайында болған кезде жасалса, оны қылмыстық жауаптылықтан босатуды көздейді.
  • Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2007 жылғы 11 мамырдағы №2 нормативтік қаулысы: Қажетті қорғану туралы заңнаманы қолдану жөнінде түсіндірмелер береді.

🧠 Қорытынды

Қажетті қорғану институты – азаматтардың қоғамдық қауіпті әрекеттерден заңды түрде қорғану құқығын қамтамасыз ететін қылмыстық заңнаманың маңызды элементі. Алайда бұл құқықты жүзеге асыру кезінде заңда белгіленген шектерді сақтау қажет, өйткені олардан асып кеткен жағдайда адам қылмыстық жауапкершілікке тартылуы мүмкін. Сот тәжірибесі көрсетіп отырғандай, қорғанушы адамның әрекетін бағалау үшін оқиғаның барлық мән-жайын, қолсұғушылықтың сипаты мен қауіптілік дәрежесін, сондай-ақ қорғанушының мінез-құлқын мұқият талдау талап етіледі.

 Назар аударыңыз!

«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.

Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085. 

Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы  Заң компаниясы

23-бап. Кінәсіздікпен зиян келтiру  ҚР ҚК, Қылмыстық кодексi Қазақстан Республикасының

23-бап. Кінәсіздікпен зиян келтiру ҚР ҚК, Қылмыстық кодексi Қазақстан РеспубликасыныңЕгер әрекеттерді (әрекетсiздiкті) және қоғамға қауiптi туындаған зардаптарды жасаған адамн...

Толық оқу »

23-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің ҚР ҚК-не жазықсыз зиян келтіру

23-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің ҚР ҚК-не жазықсыз зиян келтіру 1. Егер іс-әрекеттер (әрекетсіздік) және туындаған қоғамдық қауіпті салдарлар...

Толық оқу »

Кінәсіз зиян келтіру

Кінәсіз зиян келтіру📘 ҚР ҚК 23-бап — Кінәсіз зиян келтіру🔹1. Баптың құқықтық табиғатыҚР ҚК-нің 23-бабы қылмыстық құқықтың іргелі қағидасын баяндайды — жауаптылық тек кінә бо...

Толық оқу »

32-бап. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан адамның зиян келтiргенi үшiн жауаптылығы Отбасы үлгiсiндегi балалар ауылы және жасөспiрiмдер үйлерi туралы Заңы

32-бап. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан адамның зиян келтiргенi үшiн жауаптылығыОтбасы үлгiсiндегi балалар ауылы және жасөспiрiмдер үйлерi туралы Заңы      1. Әлеуметтiк б...

Толық оқу »

Денсаулыққа ауыр зиян келтіру және жәбірленушінің өліміне қатысты оның әрекеттерінде абайсызда кінә болды, егер кінәлінің ниеті қамтылмаса, бұл әрекет денсаулыққа абайсызда зиян келтіру ретінде жіктелуге жатады.

Денсаулыққа ауыр зиян келтіру және жәбірленушінің өліміне қатысты оның әрекеттерінде абайсызда кінә болды, егер кінәлінің ниеті қамтылмаса, бұл әрекет денсаулыққа абайсызда зи...

Толық оқу »

114-бап. Денсаулыққа абайсызда зиян келтiру  ҚР ҚК, Қылмыстық кодексi Қазақстан Республикасының

114-бап. Денсаулыққа абайсызда зиян келтiру ҚР ҚК, Қылмыстық кодексi Қазақстан Республикасының1 Денсаулыққа абайсызда ауырлығы орташа зиян келтiру – сексен айлық есептік көрсе...

Толық оқу »

Ұрып, денсаулығына жеңіл дәрежедегі зиян келтіріп, бұзақылық жасағаны үшін, қоғамды анық құрметтемеуін білдіретін, азаматтарға қарсы күш қолданумен ұштасқан, қоғамдық тәртіпті өрескел бұзуы

Ұрып, денсаулығына жеңіл дәрежедегі зиян келтіріп, бұзақылық жасағаны үшін, қоғамды анық құрметтемеуін білдіретін, азаматтарға қарсы күш қолданумен ұштасқан, қоғамдық тәртіпті...

Толық оқу »

Зиян тигізгені үшін жауаптылық

Зиян тигізгені үшін жауаптылықҚазақстан Республикасы Азаматық Кодексінің 917-бабымен зиян тигізгені үшін жауаптылықтың жалпы негіздері айқындалған, дәлірек айтқанда:1.Азаматта...

Толық оқу »

Жұмыс берушінің еңбек (қызметтік) міндеттерін атқару кезінде оның өмірі мен денсаулығына зиян келтіргені үшін азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру" егер қызметкерді жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру шарты аталған Заңда көзделгенмен салыстырғанда сақтанушының немесе пайда алушының жағдайын нашарлататын шарттарда жасалса, онда сақтандыру жағдайы басталған кезде сақтандырушы сақтанушы мен пайда алушының алдында заңда белгіленген шарттарда.

Жұмыс берушінің еңбек (қызметтік) міндеттерін атқару кезінде оның өмірі мен денсаулығына зиян келтіргені үшін азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру" егер қызм...

Толық оқу »

111-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің ҚР-ға денсаулыққа абайсызда зиян келтіру

111-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің ҚР-ға денсаулыққа абайсызда зиян келтіру 1. Абайсызда денсаулыққа ауыр зиян келтіру, - үш айға дейінгі ке...

Толық оқу »

917-бап. Зиян келтiргенi үшiн жауаптылықтың жалпы негiздерi Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi

917-бап. Зиян келтiргенi үшiн жауаптылықтың жалпы негiздерi Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi 1. Азаматтар мен заңды тұлғалардың мүлiктiк немесе мүлiктiк емес игiлiк...

Толық оқу »

610-бап. Көлiк құралдары жүргiзушiлерінiң жол жүрісі қағидаларын адамдардың денсаулығына зиян келтiруге, көлiк құралдарының немесе өзге де мүлiктiң бүлінуіне алып келген бұзушылығы

610-бап. Көлiк құралдары жүргiзушiлерінiң жол жүрісі қағидаларын адамдардың денсаулығына зиян келтiруге, көлiк құралдарының немесе өзге де мүлiктiң бүлінуіне алып келген бұзуш...

Толық оқу »

19-бап. Террористі келтiрiлген зиян үшiн жауаптылықтан босату Терроризмге қарсы іс-қимыл туралы Заң

19-бап. Террористі келтiрiлген зиян үшiн жауаптылықтан босату Терроризмге қарсы іс-қимыл туралы Заң       Терроризмге қарсы операция жүргізу кезiнде осы Заңда белгiленген нег...

Толық оқу »

116-бап. Жолаушының өмiрi мен денсаулығына зиян келтiрiлгенi үшiн тасымалдаушының жауапкершiлiгi  Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы Заңы

116-бап. Жолаушының өмiрi мен денсаулығына зиян келтiрiлгенi үшiн тасымалдаушының жауапкершiлiгiСауда мақсатында теңізде жүзу туралы Заңы      1. Егер зиян жәбiрленушiнің қаса...

Толық оқу »

84-бап. Жолаушының өмiрi мен денсаулығына зиян келтiргенi үшiн тасымалдаушының жауапкершiлiгi  Iшкi су көлiгi туралы Заңы

84-бап. Жолаушының өмiрi мен денсаулығына зиян келтiргенi үшiн тасымалдаушының жауапкершiлiгiIшкi су көлiгi туралы Заңы      1. Егер жолаушыларды тасымалдау шартында тасымалда...

Толық оқу »

83-бап. Әуемен тасымалдау кезiнде жолаушының өміріне немесе денсаулығына зиян келтіргені үшiн тасымалдаушының жауапкершілігі Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Заңы

83-бап. Әуемен тасымалдау кезiнде жолаушының өміріне немесе денсаулығына зиян келтіргені үшiн тасымалдаушының жауапкершілігіҚазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану...

Толық оқу »

707-бап. Жолаушының өмiрi мен денсаулығына зиян келтiргенi үшiн тасымалдаушының жауапкершiлiгi Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi

707-бап. Жолаушының өмiрi мен денсаулығына зиян келтiргенi үшiн тасымалдаушының жауапкершiлiгi Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi Жолаушының өміріне немесе денсаулығы...

Толық оқу »