142-бапқа түсініктеме. "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы"Қазақстан Республикасының Кодексіне жобалау құжаттарының орындалу мониторингі  

     1. Жер қойнауын пайдаланушының барлау жұмыстары жобасын және сынамалық пайдалану жобасын орындауына мониторингті жобалау ұйымы жыл сайынғы авторлық қадағалау жүргізу арқылы жүзеге асырады.

     Бұл ретте ұңғымаларды бұрғылауды және (немесе) сынауды көздемейтін барлау жұмыстарының жобасы бойынша авторлық қадағалау жүргізілмейді.

     2. Жер қойнауын пайдаланушының кен орнын игеру жобасын орындауына Мониторинг жүргізу арқылы жүзеге асырылады:

     1) жобалау ұйымының жыл сайынғы Авторлық қадағалауы;

     2) кемінде үш жылда бір рет орындалатын көмірсутектер кен орнын игеруді талдау.

     3. Көмірсутектер кен орнын игеруге авторлық қадағалау мен талдау жүргізуге қойылатын талаптар жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану жөніндегі бірыңғай қағидаларда белгіленеді.

     4. Авторлық қадағалау кезінде кен орнын игеруді бақылау кезінде алынатын ағымдағы геологиялық-кәсіпшілік ақпарат пайдаланылады, ал қадағалау нәтижелері жыл сайынғы есеп түрінде баяндалады.

     5. Авторлық қадағалау жөніндегі жыл сайынғы есепте:

     1) технологиялық параметрлердің нақты қол жеткізілген мәндерінің жобалық мәндерге сәйкестігі;

     2) нақты және жобалық көрсеткіштер арасындағы алшақтықтардың және (немесе) жобалық шешімдердің орындалмауының себептері;

     3) барлау жұмыстарының жобасы бойынша-жобалау шешімдеріне қол жеткізу және барлау жұмыстарын жүргізу кезінде анықталған кемшіліктерді жою жөніндегі ұсынымдар;

     4) сынамалық пайдалану жобасы бойынша-жобалау шешімдеріне қол жеткізу және сынамалық пайдалануды жүргізу кезінде анықталған кемшіліктерді жою жөніндегі ұсынымдар;

     5) кен орнын игеру жобасы бойынша – жобалау шешімдеріне қол жеткізу және игеру жүйесін игеруде анықталған кемшіліктерді жою жөніндегі және (немесе) кен орнын игеру жобасының жекелеген жобалау шешімдері мен көрсеткіштерін өзгерту қажеттілігін айқындау үшін игеруге кезектен тыс талдау жүргізу жөніндегі ұсынымдар.

     Бұрын жер қойнауын пайдаланушы тартқан жобалау ұйымын авторлық қадағалау жүргізу кезінде басқасына ауыстыру қажет болған жағдайда мұндай ауыстыруға жобалау құжаты авторының келісімімен жол беріледі.

     6. Кен орнын игеруді талдау пайдалану объектісін игеру процесінде ұңғымалар мен қабаттарды геологиялық-кәсіпшілік, геофизикалық, гидродинамикалық және басқа да зерттеулердің нәтижелерін, сондай-ақ кен орнын игеру жүйесін жетілдіру қажеттілігін анықтау тұрғысынан көмірсутектер қорларының және өнімді қабаттарда болып жатқан процестердің ағымдағы орналастырылуын белгілеу үшін игеру көрсеткіштерінің динамикасын кешенді зерттеу болып табылады.

     7. Көмірсутектер кен орнын игеруді талдауды тиісті қызмет түріне лицензиясы бар жер қойнауын пайдаланушы тартатын жобалау ұйымы жүргізеді және жер қойнауын пайдаланушы хабарламалық тәртіппен құзыретті органға жібереді.

     8. Кен орнын игерудің нақты және жобалық көрсеткіштері арасында елеулі (он пайыздан астам) алшақтықтар болған жағдайда және кен орнын игеруді талдау нәтижелері бойынша кен орнын игеру жобасына өзгерістер енгізу қажеттілігі туралы негізделген қорытынды болған кезде талдау нәтижелері жобалау құжаттарының мемлекеттік сараптамасына жатады.

     9. Орталық комиссия көмірсутектер кен орнын игеруді талдау бойынша оң қорытынды шығарған жағдайда, мұндай талдаудың жобалық шешімдері мен көрсеткіштері үш жылдан аспауға тиіс кен орнын игеру жобасына өзгерістер мен толықтыруларды игеру, бекіту және мемлекеттік сараптама жүргізу кезеңіне арналған кен орнын игеру жобасының жобалық шешімдері мен көрсеткіштері ретінде бағаланады.

     ________________________________________________________________________________________

     (Мұхамедов Р. Н.)

     1. Жер қойнауын пайдаланушылардың жобалау құжаттарын (ұңғымаларды бұрғылауды көздемейтін барлау жұмыстарының жобаларын қоспағанда) орындауын мониторингтеудің негізгі құралдары, 2010 жылғы Заң шеңберіндегідей, авторлық қадағалау және әзірлеуді талдау болып табылады.  

     Авторлық қадағалау деп жер қойнауын пайдаланушының оны әзірлеген жобалау ұйымының жобалау құжаты бойынша жұмысын сүйемелдеу процесі түсініледі (Бірыңғай Қағидалардың 47-тармағы). Сонымен қатар, авторлық қадағалауды басқа жобалау ұйымы да жүргізе алады, бірақ бұл үшін жобаны әзірлеушінің келісімі қажет (түсініктеме берілген мақаланың 5-тармағы). Бұл опция жер қойнауын пайдаланушыларға жоба авторының қадағалауын жүргізу мүмкін болмаған төтенше жағдайларда бөгде жобалаушылардың қызметтеріне жүгінуге мүмкіндік береді.

     Авторлық қадағалау нәтижелері жыл сайын көмірсутектер саласындағы уәкілетті органға технологиялық параметрлердің нақты қол жеткізілген мәндерінің жобалық мәндерге сәйкестігі, жобалық мәндерге қол жеткізу жөніндегі алшақтықтар мен ұсынымдардың себептері туралы ақпаратты қамтитын ақпараттық есеп нысанында ұсынылады (түсініктеме берілген баптың 5-тармағы). Бұл ретте Кодекс автордың (жобалау ұйымының) көрсетілген талапты сақтамағаны үшін, сол сияқты авторлық қадағалауды сапасыз жүргізгені үшін жауапкершілік шараларын көздемейді.

     2. Авторлық қадағалаудан айырмашылығы, әзірлеуді талдау жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізудің бүкіл кезеңі ішінде тұрақты негізде жүзеге асырылатын процесс болып табылмайды, тек өндіру кезеңі ішінде және лицензияланған жобалау ұйымы кемінде үш жылда бір рет жүргізеді (түсіндірме баптың 7-тармағы).  

     Жер қойнауы туралы Кодекстің 140-бабына түсініктемеде айтылғандай, игеруді талдау жобалық құжаттарға жатпайды, алайда белгілі бір жағдайларда кен орнын игеру жобасын алмастыра алады. Ол үшін игеруді талдау нәтижелері бойынша игерудің нақты және жобалық көрсеткіштері арасындағы сәйкессіздіктер 10% - дан астам анықталуы тиіс және бұл ретте-кен орнын игеру жобасын түзету қажеттілігі туралы негізделген қорытынды жасалуы тиіс (түсіндірме баптың 8-тармағы).  

     Бұл жағдайда игеруді талдау жобалау құжаты ретінде міндетті сараптамадан өтеді және оның шешімдері мен көрсеткіштері кен орнын игеру жобасының жобалық шешімдері мен көрсеткіштері ретінде бағаланады (игеру кезеңінде және үш жылдан аспауы тиіс кен орнын игеру жобасындағы өзгерістерді келісу кезінде).

     3. Жер қойнауы туралы кодекстің 126-бабының 9-тармағына сәйкес әзірлеуді талдауды орындау кезінде жер қойнауын пайдаланушының өндіру салдарын жою жөніндегі міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз ету сомасын қайта есептеу, сондай-ақ өндіру салдарын жою жөніндегі міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ететін кепіл нысанасы болып табылатын депозитке жарналар мөлшерін қайта есептеу жүргізілуге тиіс.

 Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы  Заң компаниясы 

  "Kazenergy" қазақстандық мұнай-газ және энергетика кешені ұйымдарының Қауымдастығы " ЗТБ

Нұр-Сұлтан 2022

"Kazenergy" қауымдастығы "Норт Каспиан Оперейтинг компания Н.В.", "ҚазМұнайГаз "ҰК" АҚ, "Маңғыстаумұнайгаз" АҚ, "Қарашығанақ Петролиум Оперейтинг Б. В.", "Уайт энд Кейс Қазақстан" ЖШС, "Холлер Ломакс" ЖШС компанияларына түсініктеме дайындауда қолдау көрсеткені үшін шын жүректен ризашылығын білдіреді"Erlicon CG" ЖШС, "Signum" Заң фирмасы " ЖШС. © "Kazenergy" қауымдастығы, 2022 © авторлық ұжым, 2022 © авторлар, 2022

Құрметті оқырмандар!

Сіздің назарыңызға жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнама бойынша үлкен тәжірибелік жұмыс тәжірибесі бар және "жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы"Кодексті дайындауға қатысқан отандық мамандар тобы дайындаған ғылыми-практикалық түсініктеме ұсынылады.

Жер қойнауын пайдалану-бұл қоғамдық қатынастардың өте күрделі және ерекше саласы, оны реттеудің өзіндік тарихи алғышарттары бар және жер қойнауын игеру процесінің технологиялық ерекшеліктерін, сондай-ақ кен орындарын барлау мен игерудің экологиялық, коммерциялық, құқықтық және басқа да ерекшеліктерін ескереді.

Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы қазақстандық заңнама өз дамуында бірнеше кезеңнен өтті және әрқашан мемлекет пен жер қойнауын пайдаланушылар мүдделерінің теңгеріміне, ашықтыққа, инвесторлардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғаудың барынша мүмкін дәрежесіне ұмтылуға, елдің орнықты әлеуметтік, экономикалық және экологиялық дамуын қамтамасыз етуге негізделді.

2017 жылдың соңында қабылданған "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Кодекс көп жылдық жинақталған тәжірибе мен құқық қолдану практикасын, сондай-ақ оны салада жұмыс істейтін мамандармен кеңінен талқылау нәтижелерін ескере отырып әзірленді.

Онда геологиялық барлаудың инвестициялық тартымдылығын арттыру, әкімшілік кедергілерді одан әрі төмендету бойынша мемлекет тарапынан нақты, маңызды шаралар көрініс тапты.

Дегенмен, тәжірибе мен заңнама жер қойнауын пайдалану саласы алдында да, тұтастай экономикада да туындайтын жаңа міндеттерді ескере отырып, үнемі дамып отырмайды.

Осыған байланысты осы түсініктеме салада жұмыс істейтін мүдделі тұлғалардың-мамандардың кең ауқымына көмек ретінде қызмет етуге арналған

нормалардың мағынасын, олардың тарихи мәнмәтінін, кодекстің әртүрлі ережелерінің өзара байланысы мен өзара әсерін түсіну.

Сондай-ақ, түсініктемені зерделеу отандық жас мамандардың жаңа буындары үшін осы маңызды саладағы ғылыми және практикалық жұмысқа, еліміздің, қазақстандықтардың қазіргі және болашақ ұрпақтарының дамуы үшін ынталандыру болады деп үміттенеміз.

Құрметпен, "Kazenergy" қауымдастығы төрағасының орынбасары, Қазақстанның еңбек Геро Ө. Қарабалин