627-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы қылмыстық процестік кодексінің келісу ісінде қаралған іс бойынша айыптау үкімінің құрылымы мен мазмұны

Келісу ісінде қаралған іс бойынша шығарылған үкімнің кіріспе бөлігі осы Кодекстің 396-бабының талаптарына сәйкес келуге тиіс.

Келісу ісінде шығарылған айыптау үкімінің сипаттамалық-дәлелді бөлігінде процестік келісімге сілтеме болуға тиіс және мыналар көрсетіледі:

1) сотталушы жасағаны үшін кінәлі деп танылған қылмыстық іс-әрекеттің сипаттамасы;

2) іс-әрекеттің біліктілігі;

3) жаза тағайындау себептері;

4) азаматтық талап қою бойынша шешімнің себептері, оны орындау тәртібі мен мерзімі;

5) заттай дәлелдемелердің тағдыры және процестік шығындарды өндіріп алу.

Үкімнің қарар бөлігінде:

1) Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің тиісті тармағы, бөлігі және бабы бойынша сотталушыны кінәлі деп тану;

2) жазалау шарасы;

3) азаматтық талап қою және процестік шығындар туралы мәселе бойынша шешім;

4) іс жүргізу келісімінің талаптарына сәйкес келтірілген залалды өтеу үшін мерзім;

5) үкімге шағымдану тәртібі мен мерзімі.

Сот үкімнің қаулысымен бір мезгілде осы Кодекстің 401-бабында санамаланған мәселелерді шешуге тиіс.

Үкімнің көшірмесі шығарылған күннен бастап бес тәуліктен кешіктірілмейтін мерзімде сотталған адамға, оның қорғаушысы мен прокурорына тапсырылады.

Сотталған және оның қорғаушысы үкімнің көшірмесін алған күннен бастап он бес тәулік ішінде оған жалпы тәртіппен шағымдануға құқылы.

1.Келісу ісінде қаралған іс бойынша үкімнің құрылымы мен мазмұны жалпы бәсекелестік тәртіпте қаралған іс бойынша үкімнен айтарлықтай ерекшеленеді.

Егер үкімнің кіріспе бөлігі осы Кодекстің 396-бабында көрсетілген талаптарға сәйкес келуі тиіс болса, онда сипаттамалық-дәлелді бөліктің өзіндік ерекшеліктері болады.

Үкімнің осы бөлігінде сот ең алдымен істің кінәні мойындау туралы іс жүргізу келісіміне сәйкес қаралатынын көрсетеді. Бұдан әрі сот іс жүргізу келісімінде көрсетілген шектеулерді сақтай отырып, сотталушының қылмыс жасау мән-жайларын тұжырымдайды. Содан кейін сот үкімде сотталушы жасаған әрекетті саралайтын Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің тармағын, бөлігін, бабын көрсетеді. Осыдан кейін сот сотталушыға үкімде көрсетілген әрекетті жасағаны үшін тағайындалуы керек қылмыстық жазаның түрі мен мөлшерін негіздейді. Бұл ретте сот іс жүргізу келісімінде көрсетілген жазаның түрі мен мөлшері қандай мән-жайлармен негізделгенін ескереді, үкімде жазаны жеңілдететін және ауырлататын мән-жайларды аударады.

Сот үкімде көрсетуге және жаза тағайындау кезінде іс жүргізу келісімінде көрсетілмеген ауырлататын мән-жайларды ескеруге құқылы емес сияқты. Сондай-ақ, сот іс жүргізу келісімінде көзделгеннен гөрі қатаң жаза тағайындауға құқылы емес. Егер процестік келісімде қосымша жаза тағайындау көзделмесе, сот оны үкім бойынша тағайындауға құқылы емес.

Үкімде жаза тағайындау себептері келтірілгеннен кейін сот азаматтық талап қою бойынша шешімді уәждейді және оны ерікті түрде орындау тәртібі мен мерзімін негіздейді. Көрсетілген мән-жайлармен қатар сот келісу ісінде қаралған іс бойынша үкімде заттай дәлелдемелердің тағдырын айқындау және іс жүргізу шығындарын өндіріп алу туралы шешімді уәждейді. Сот іс жүргізу шешімінде осы мәселелердің қалай талқыланғанына назар аударады және үкімде уәждеу және оларды шешу кезінде іс жүргізу келісімінің шегінен шықпауға тиісҮкімде жаза тағайындау себептері келтірілгеннен кейін сот азаматтық талап қою бойынша шешімді уәждейді және оны ерікті түрде орындау тәртібі мен мерзімін негіздейді. Көрсетілген мән-жайлармен қатар сот келісу ісінде қаралған іс бойынша үкімде заттай дәлелдемелердің тағдырын айқындау және іс жүргізу шығындарын өндіріп алу туралы шешімді уәждейді. Сот іс жүргізу шешімінде осы мәселелердің қалай талқыланғанына назар аударады және үкімде уәждеу және оларды шешу кезінде іс жүргізу келісімінің шегінен шықпауға тиісҮкімде жаза тағайындау себептері келтірілгеннен кейін сот азаматтық талап қою бойынша шешімді уәждейді және оны ерікті түрде орындау тәртібі мен мерзімін негіздейді. Көрсетілген мән-жайлармен қатар сот келісу ісінде қаралған іс бойынша үкімде заттай дәлелдемелердің тағдырын айқындау және іс жүргізу шығындарын өндіріп алу туралы шешімді уәждейді. Сот іс жүргізу шешімінде осы мәселелердің қалай талқыланғанына назар аударады және үкімде уәждеу және оларды шешу кезінде іс жүргізу келісімінің шегінен шықпауға тиіс. Мысалы, егер процестік келісімде процестік шығындарды мемлекеттің шотына жатқызу туралы көрсетілсе, онда сот үкім шығарған кезде оларды сотталушыға жүктеуге құқылы емес.

2.Сот үкімнің қаулысымен бір мезгілде шешетін мәселелер ҚІЖК-нің 406-бабында келтірілген. Олар кәмелетке толмаған балалардың, қарт ата-аналардың, сотталушының басқа да асырауындағы адамдардың тағдырын анықтауға және ор кәмелетке толмаған балалардың, қарт ата-аналардың, сотталушының басқа да асырауындағы адамдардың тағдырын анықтауға және оның мүлкін, сотталушыға бас бостандығынан айыру түріндегі жаза тағайындау кезінде қараусыз қалған жануарларды қорғауға қатысты.

ҚІЖК-нің 154-бабына сәйкес (мүлікке қамқорлық жасау және қарау құқығы) сотқа дейінгі іс жүргізу барысында қылмыстық процесті жүргізетін орган күдіктінің, айыпталушының, қамауға алынған адамның жеке және мүліктін орган күдіктіалушының, қамауға алынған адамның жеке және мүліктік құқықтарын қорғауға шаралар қолдануға міндетті. Бұл бапта кәмелетке толмағандардың, сондай-ақ ата-анасын немесе асыраушысын қамауда ұстау нәтижесінде қалған еңбекке жарамсыБұл бапта кәмелетке толмағандардың, сондай-ақ ата-анасын немесе асыраушысын қамауда ұстау нәтижесінде қалған еңбекке жарамсыз адамдардың, сол сияқты қылмыстық процесті жүргізетін органның басқа да іс-әрекеттерінің қараусыз, күтімсіз және өмір сүру құралдарынсыз аталған орган оларға бюджет қаражаты есебінен қің қараусыз, күтімсіз және өмір сүру құралдарынсыз аталған орган оларға бюджет қаражаты есебінен қамтамасыз етуге міндетті қамқорлыққа алуға құқығы бар екендігі көрсетіледі. Қылмыстық процесті жүргізетін органның еңбекке жарамсыз адамдарды мемлекеттіҚылмыстық процестін органның еңбекке жарамсыз адамдарды мемлекеттік әлеуметтік көмек органдарына немесе медициналық ұйымға қарауды, күтуді және уақытша орналастыруды ұйымдастыру тапсырмалары қорғаншылық және қамқоршылық органы, сондай-ақ аталған ұйымдардың басшылары үшін міндетті. Қылмыстық процесті жүргізетін Орган кәмелетке толмағандар мен еңбекке жарамсыз адамдардың қамқорлығын олардың туыстарына соңғыларының келісімімен сеніп тапсыруға құқылы.

3.Сонымен қатар, күдіктінің, айыпталушының, егер адамды қамауға алу нәтижесінде, сондай-ақ қылмыст3.Сонымен қатар, күдіктінің, айыпталушының, егер адамды қамауға алу нәтижесінде, сондай-ақ қылмыстық процесті жүргізетін органның басқа да әрекеттері нәтижесінде олар қараусыз қалса, оның мүлкін және оған тиесілі жануарларды қарауға құқығы бар. Лауазымды адам бұл адамға оның өтініші бойынша және оның есебінен жануарлар мен мүлікті қадағалауды қамтамасыз етуге міндетті. Қылмыстық процесті жүргізетін органның адамның мүлкіне және оған тиесілі жануарларға қадағалауды ұйымдастыру туралы қаулысы тиісті мемлекеттік органдар мен ұйымдар үшін орындалуға міндетті.

Қабылданған шаралар туралы қылмыстық процесті жүргізуші орган бұлтартпау шарасы ретінде қамауда ұстау қолданылған адамды немесе басқа мүдделі адамды дереу хабардар етеді.

Егер жоғарыда аталған шаралар сотқа дейінгі іс жүргізу барысында қабылданбаса, онда сот сотталған адамның асырауындағы еңбекке жарқолданылған адамды немесе басқа мүдделі адамды дереу хабардар етеді.

Егер жоғарыда аталған шаралар сотқа дейінгі іс жүргізу барысында қабылданбаса, онда сот сотталған адамның асырауындағы еңбекке жарамсыз адамдарды туыстарының не басқа адамдардың немесе мекемелердің қамқорлығына немесе қамқорлығына беру туралы, ал сотталған адамның қараусыз қалған мүлкі немесе тұрғын үйі, жануарлары болған кезде оларды қорғауға шаралар қабылдау туралы қаулы шығаруға тиіс.

 Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы