Қамау – сотталған адамды қоғамнан оқшаулау

🔹 Арыстың құқықтық табиғаты

Арыст – бұл қысқа мерзімді бас бостандығынан айыру жазасы, ол сотталған адамды тағайындалған мерзім ішінде қоғамнан қатаң оқшаулауда ұстауды білдіреді. Бұл жаза түрі заң шығарушының оған ерекше көзқараспен қарайтынын білдіретін жеке санатқа бөлінген. Арыст бас бостандығынан айыру жазасына тән негізгі белгілерді сақтай отырып, сотталған адамдарды түзеу мекемелеріне жіберумен байланысты әлеуметтік теріс салдарды азайтуға мүмкіндік беретін өзіндік ерекшеліктерге ие. (Закон и Право)

🔹 Арысты тағайындау мерзімдері

ҚР ҚК 46-бабының 2-бөлігіне сәйкес, арыст бір айдан алты айға дейінгі мерзімге тағайындалады. Алайда қоғамдық жұмыстарды, түзеу жұмыстарын немесе айыппұлды ауыстыру жағдайында арыст бір айдан аз мерзімге де тағайындалуы мүмкін. (Закон и Право)

🔹 Арысты қолданудағы шектеулер

Арыст келесі санаттағы адамдарға қолданылмайды:

·        Үкім шығарылған сәтте 18 жасқа толмаған адамдарға;

·        Жүкті әйелдерге;

·        Кәмелетке толмаған балалары бар әйелдерге. (Закон и Право)

Бұл шектеулер халықтың осал топтарын қорғауға бағытталған және қылмыстық құқықтағы гуманизм қағидаттарына сәйкес келеді.

🔹 Арысты орындау тәртібі

Арысты орындау тәртібі мен шарттары Қазақстан Республикасының Қылмыстық-атқару кодексінің (ҚАтК) 10-бабында реттеледі. ҚАтК-нің 63-бабына сәйкес, арысқа сотталған адамдар жазаны үкім шығарылған жерде арест үйінде өтейді. Сотталған адамды басқа арест үйіне ауыстыру ауруы, қауіпсіздігін қамтамасыз ету немесе осы мекемеде одан әрі болуына кедергі келтіретін басқа да жағдайлар болған кезде ғана рұқсат етіледі. (Закон и Право)

ҚАтК 64-бабының 1-бөлігіне сәйкес, арысқа сотталғандар қатаң оқшаулау жағдайында ұсталады: (Закон и Право)

·        Қамауда отырған басқа санаттағы адамдардан оқшауланып;

·        Ерлер, әйелдер, кәмелетке толмағандар, бұрын сотты болған және жаза өтеген адамдар бөлек орналастырылады. (Закон и Право)

Арысты өтеу режимінің ерекшеліктеріне мыналар жатады:

·        Адвокаттармен кездесуден басқа кездесу рұқсат етілмейді;

·        Алғашқы қажеттілік заттары мен маусымдық киім-кешектерден басқа сәлемдемелер мен бандерольдерді қабылдауға тыйым салынады;

·        Жалпы білім беру және кәсіби оқыту жүргізілмейді;

·        Қару ұстаушының алып жүруінсіз жүруге тыйым салынады. (Закон и Право)

Басқа барлық жағдайларда арысқа сотталған адамдар жалпы режимдегі түрмеде бас бостандығынан айыру жазасын өтеп жатқан адамдарға белгіленген ұстау жағдайларына сәйкес ұсталады.

🔹 Әскери қызметшілерге арналған ерекшеліктер

Арысқа сотталған әскери қызметшілер жазаны гауптвахтада өтейді. Бұл әскери қызмет пен тәртіпке тән ерекшеліктерді сақтауды қамтамасыз етеді. (Закон и Право)

🔹 Қорытынды

Арыст – Қазақстан Республикасындағы қылмыстық жаза түрі ретінде әлеуметтік әділеттілікті қалпына келтіруге, сотталған адамды түзеуге және жаңа қылмыстық құқық бұзушылықтардың жасалуын болдырмауға бағытталған тиімді мемлекеттік мәжбүрлеу шарасы болып табылады. Оның қолданылуы жасалған іс-әрекеттің ауырлығына сай келуі және сотталған адамның жеке ерекшеліктері ескеріле отырып жүзеге асырылуы тиіс.

Назар аударыңыз!

«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.

Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085. 

Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы  Заң компаниясы