109-бапқа түсініктеме. Шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың, шетелдік заңды тұлғалардың және халықаралық ұйымдардың кандидаттарды, партиялық тізімді ұсынған саяси партияларды ұсынуға және сайлауға, Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексін сайлауда белгілі бір нәтижеге қол жеткізуге кедергі келтіретін және (немесе) ықпал ететін қызметті жүзеге асыруы  

     Шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың, шетелдік заңды тұлғалардың және халықаралық ұйымдардың кандидаттарды, партиялық тізімді ұсынған саяси партияларды ұсынуға және сайлауға, сайлауда белгілі бір нәтижеге қол жеткізуге кедергі келтіретін және (немесе) ықпал ететін қызметті жүзеге асыруы, –

     Жеке тұлғаларға – Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге немесе онсыз әкімшілік шығарып жібере отырып, отыз айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде, заңды тұлғаларға-мың айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады.

     Конституцияның 3-бабының 1 және 2-тармақтарында мемлекеттік биліктің жалғыз көзі халық екендігі бекітілген. Халық билікті тікелей республикалық референдум және еркін сайлау арқылы жүзеге асырады, сондай-ақ өз билігін жүзеге асыруды мемлекеттік органдарға береді.

     Шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың, шетелдік заңды тұлғалардың және халықаралық ұйымдардың кандидаттарды, партиялық тізімді ұсынған саяси партияларды ұсынуға және сайлауға, сайлауда белгілі бір нәтижеге қол жеткізуге кедергі келтіретін және (немесе) ықпал ететін қызметті жүзеге асыруы мемлекеттің егемендігін тікелей бұзады.  

     Арнайы әдебиеттерде мемлекеттің егемендігі мемлекеттік биліктің үстемдігінде, оның бірлігінде, тәуелсіздігі мен тәуелсіздігінде көрінеді. Мемлекеттің егемендігі оның барлық ішкі және сыртқы істеріне, ал кеңістіктік тұрғыдан – мемлекеттің бүкіл аумағына таралады.

     Халықтың ерік-жігерінің үстемдігі халықтың Конституцияны қабылдау арқылы және басқа да құқықтық актілер арқылы конституциялық қатынастардың бүкіл жүйесін анықтайтындығында, мемлекет формаларын белгілейтіндігінде, мемлекеттік билік пен жергілікті өзін-өзі басқару органдарын құратындығында, олардың қызметін бақылайтындығында көрінеді.

     Шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың, шетелдік және халықаралық ұйымдардың мемлекет істерін басқаруға араласуы Қазақстан Республикасының егемендігін бұзуды білдіреді.  

     "Шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы" 1995 жылғы 19 маусымдағы № 2337 ҚР Заңының 2-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының азаматы болып табылмайтын және өзге мемлекеттің азаматтығына жататындығы туралы дәлелдері бар адамдар Қазақстан Республикасында шетелдіктер болып танылады. Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын және өзінің өзге мемлекеттің азаматтығына жататындығы туралы дәлелдері жоқ адамдар азаматтығы жоқ адамдар деп танылады.

     АБЗ. "Шетелдіктердің өз құқықтары мен бостандықтарын пайдалануы Қазақстан Республикасының мүдделеріне, оның азаматтарының және басқа да адамдардың құқықтары мен заңды мүдделеріне нұқсан келтірмеуге тиіс және олардың Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген міндеттерді атқаруынан бөлінбеуге тиіс" Қазақстан Республикасы Заңының 3-бабының 3-бөлігі.

     Қазақстан Республикасындағы шетелдіктер өкілді және басқа да сайланбалы мемлекеттік органдар мен лауазымдарды сайлай алмайды және сайлана алмайды, сондай-ақ республикалық референдумдарға қатыса алмайды ("Шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы"ҚР Заңының 19-бабы).

     "Шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы" ҚР Заңының 29-бабында "егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше белгіленбесе, осы Заңның ережелері азаматтығы жоқ адамдарға қолданылады"делінген.

     СІМ ресми деректеріне сәйкес Қазақстан Республикасы 70-тен астам халықаралық және өңірлік ұйымдардың, қорлардың, бағдарламалар мен агенттіктердің қатысушысы болып табылады: Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ), Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттік( МАГАТЭ), Ядролық сынақтарға жан-жақты тыйым салу туралы шарт ұйымының Дайындық комиссиясы (ЯСЖТШҰ ӨК), Халықаралық Қайта Құру және даму банкі (ХҚДБ), Дүниежүзілік сауда ұйымы (ДСҰ) (бақылаушы мәртебесі), Жаһандық экологиялық қор (ГЭФ), БҰҰ білім, ғылым және мәдениет Ұйымы (ЮНЕСКО), Біріккен Ұлттар Ұйымының Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымы (ФАО), Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДҰ), Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымы (ДЗМҰ), Халықаралық Электр байланысы одағы (МӘС), Дүниежүзілік метеорологиялық ұйым (ДМҰ), Дүниежүзілік туристік ұйым (ЮНВТО), Дүниежүзілік пошта одағы (ДПО), халықаралық теңіз ұйымы (ММО), Халықаралық Азаматтық авиация ұйымы (ИКАО), халықаралық эпизоотиялық бюро (ХЭБ), Халықаралық стандарттау ұйымы, Халықаралық көші-қон ұйымы (MOM), Халықаралық қаржы корпорациясы (ХҚК), Біріккен Ұлттар Ұйымының өнеркәсіптік даму жөніндегі Ұйымы (ЮНИДО), БҰҰ Еуропалық экономикалық комиссиясы (ЕЭК), БҰҰ Азия және Тынық мұхиты үшін экономикалық және әлеуметтік комиссиясы (ЭСКАТО), БҰҰ Сауда және даму жөніндегі конференциясы (ЮНКТАД), халықаралық полиция (ИНТЕРПОЛ), Дүниежүзілік азық-түлік бағдарламасы (ҰҚЖ ), БҰҰ даму бағдарламасы (БҰҰДБ), Біріккен Ұлттар Ұйымының Қоршаған ортаны қорғау бағдарламасы (ЮНЕП), БҰҰ Балалар Қоры (ЮНИСЕФ), халықаралық Ауыл шаруашылығын дамыту қоры (ХҚЕС), Парламентаралық Одақ, ЖИТС, туберкулез және безгекпен күрес жөніндегі жаһандық қор, Дүниежүзілік жабайы табиғат қоры (WWF), Біріккен Ұлттар Ұйымының Халық қоры (ЮНФПА), Қосылмау қозғалысы (бақылаушы ретінде), халықаралық даму қауымдастығы (МАР), Халықаралық Қызыл крест Комитеті, Халықаралық Қызыл Крест және Қызыл Жарты Ай қоғамдары федерациясы, Халықаралық Қызыл Крест және Қызыл Жарты Ай қоғамдары федерациясы, Халықаралық жаңартылатын энергия агенттігі (IRENA), халықаралық көрмелер бюросы, көпжақты инвестицияларға кепілдік беру агенттігі (Magi), БҰҰ ЖИТС бағдарламасы (БҰҰ/ЖИТС), Біріккен Ұлттар Ұйымының елді мекендер жөніндегі бағдарламасы (БҰҰ-Хабитат), халықаралық сауда орталығы (ТМЫ), Химиялық қаруға тыйым салу жөніндегі ұйым (ТМЫК), Халықаралық Азаматтық қорғаныс ұйымы (ТМЫК), заң шығару метрологиясы жөніндегі халықаралық ұйым, темір жол Ынтымақтастығы Ұйымы (ТМЫК), халықаралық ғылыми-техникалық орталық (ХҒТО), Халықаралық Олимпиада комитеті, Еуропалық Қайта Құру және даму банкі (ЕҚДБ/EBRD), Азия Даму Банкі (АДБ), Ислам Даму Банкі (ИДБ/ІОВ), Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы (ЕҚЫҰ), Ислам Ынтымақтастығы Ұйымы (ИЫҰ), Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңес (АӨСШК), экономикалық ынтымақтастық ұйымы (ЭЫҰ), Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы (ШЫҰ), Азия-Тынық мұхиты аймағындағы Бейбітшілік және қарусыздану мәселелері жөніндегі БҰҰ өңірлік орталығы,есірткі құралдарының заңсыз айналымына қарсы күрес жөніндегі Орталық Азия өңірлік ақпараттық үйлестіру орталығы, психотроптық заттар мен олардың прекурсорлары (ОАӨААОО), менеджментті дамытудың Орталық Азия қоры, табиғи апаттарды азайту жөніндегі Азия орталығы (ADRC), Орталық және Шығыс Еуропа елдеріндегі сайлауды ұйымдастырушылар қауымдастығы (АСЕЕО), сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі мемлекеттер тобы (ГРЕКО), жаңа тәуелсіз мемлекеттердің ғалымдарымен ынтымақтастықты дамыту жөніндегі халықаралық қауымдастық (INTAS), халықаралық Әлеуметтік қамсыздандыру қауымдастығы (МАСО), ирригация және дренаж жөніндегі халықаралық комиссия (ХЭК), Халықаралық электротехникалық комиссия (ХЭК), Қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңнама жөніндегі халықаралық кеңес, Орталық, Шығыс Еуропа және Еуразия энергетикасын реттеу органдарының Өңірлік қауымдастығы (ERRA), Халықаралық статистикалық институт (МСИ), армия спортының халықаралық одағы.

     Осылайша, әкімшілік құқық бұзушылықтың түсіндірмелі құрамының жалпы объектісі Қазақстан Республикасында сайлау өткізудің белгіленген тәртібі болып табылады. Осы құқық бұзушылықтың жалпы объектісі кандидаттарды, партиялық тізімді ұсынған саяси партияларды ұсыну, сайлау рәсімі кезінде туындайтын қоғамдық-құқықтық қатынастар болып табылады.

     Объективті жағы іс-әрекеттерде көрінеді:

     - партиялық тізімді ұсынған кандидаттарды, саяси партияларды ұсынуға және сайлауға кедергі келтіреді және (немесе) ықпал етеді,  

     - сайлауда белгілі бір нәтижеге қол жеткізуге кедергі келтіреді және (немесе) ықпал етеді.  

     Субъективті жағы бұл құқық бұзушылықтың қасақана жасалатындығымен көрінеді.

     Әкімшілік құқық бұзушылық субъектісі арнайы – шетелдік азамат, азаматтығы жоқ адам, шетелдік заңды тұлға және халықаралық ұйым.  

     Шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға қатысты айыппұлдан басқа, Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге әкімшілік шығарып жіберуді қолдануға болады.  

     Абзацта. ӘҚБтК-нің 829-14-бабының 2-бөлігінің 3 - "" шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының шегінен шығару туралы сот қаулысы ол шығарылған күннен бастап заңды күшіне енеді және шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының шегінен шығаруға негіз болады. Сондай-ақ, онда шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның Қазақстан Республикасының аумағынан кету мерзімі көрсетіледі".

     Пп сәйкес. 4) ӘҚБтК-нің 883-бабы әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша Қаулы шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасынан тыс жерге шығарып жіберу туралы қаулы жария етілгеннен кейін заңды күшіне енеді.  

     "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша сот қаулысы туралы" ҚР Жоғарғы Сотының 2018 жылғы 20 сәуірдегі № 5 нормативтік қаулысының 28-тармағында "егер шығарып жіберу негізгі жазалау шарасына қосымша жаза ретінде тағайындалған жағдайда, сот қаулысы іс бойынша қаулыға шағымдану үшін белгіленген мерзім өткеннен кейін заңды күшіне енеді" деп түсіндіріледі әкімшілік құқық бұзушылық туралы, егер оған шағым жасалмаса немесе апелляциялық өтініш берілмесе".

ӘҚБтК-нің 805-бабының 1-бөлігіне сәйкес ӘҚБтК-нің 109-бабында көзделген әкімшілік құқық бұзушылықтар прокурор әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғау туралы қаулы шығаратын істерге жатады.  

     1-бөлімге сәйкес. ӘҚБтК-нің 684-бабы ӘҚБтК-нің 109-бабында көзделген әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді мамандандырылған аудандық және оларға теңестірілген әкімшілік соттардың судьялары қарайды.  

     Сонымен қатар, Әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама жеке тұлғалар ӘҚБтК-нің 109-бабы бойынша бұзылған құқықтарды қалпына келтіру туралы өтінішпен жүгінген кезде жасалмайды. Мұндай жағдайда істі сот құқық бұзушылық туралы хаттама жасамай қарайды (пп. 4) ӘҚБтК 807-бабының 1-бөлігі).

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне ғылыми-практикалық түсініктеме (мақала) авторлық ұжымнан:

     Бачурин Сергей Николаевич, з.ғ. к., доцент - 48-тарау (Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған);

     Ғабдуалиев Мереке Трекович, з.ғ. к. – 11, 21, 22, 23-тараулар;

     Жүсіпбекова Айнұр Маратқызы, з.ғ. м. – 13-тарау (а. в. Карпекинмен бірлесіп жазған); 33, 39-тараулар (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған);  

     Карпекин Александр Владимирович, з.ғ. к., доцент - 13 тарау (А. М. Жүсіпбековамен бірлесіп жазған);

     Корнейчук Сергей Васильевич-2 тарау; 6 тарау (О. Т. Сейтжановпен, Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған); 8 тарау; 25 тарау (е. м. Хакимовпен бірлесіп жазған); 457-470, 488, 488-1, 491-506 баптар; 28, 30, 52 тараулар;

     Корякин Илья Петрович, з.ғ. д., профессор-49 тарау;

     Кысықова Гүлнара Бауыржанқызы, з.ғ. к. - 20 тарау;

     Омарова Ботагөз Акимгереевна, з.ғ. к. – 17 тарау; 18 тарау (Б. А. Парманқұловамен бірлесіп жазған); 26, 31 тараулар; 32 тарау (Б. А. Парманқұловамен бірлесіп жазған);

     Парманқұлова Баян Асханбайқызы - 18-тарау (Б. А. Омаровамен бірлесіп жазған); 19, 32-тараулар (Б. А. Омаровамен бірлесіп жазған); 43-тарау (А. С. Тукиевпен бірлесіп жазған);  

     Подопригора Роман Анатольевич, з.ғ. д., профессор-24 тарау, 489, 489-1, 490 баптар;

     Порохов Евгений Викторович, з.ғ. д. - 14, 15, 16, 29-тараулар, 471-475-баптар;

     Сейтжанов Олжас Теміржанұлы, з.ғ. к., доцент, – 4-тарау; 5-тарау (Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған); 6-тарау (С. В. Корнейчукпен, Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған); 9-тарау; 10-тарау (В. В. Филин Б. Е. Шаймерденовпен бірлесіп жазған); 33-тарау (А. М. Жүсіпбековамен бірлесіп жазған); 36-тарау (б. е. Шаймерденовпен бірлесіп жазған); 39-тарау (А. М. Жүсіпбековамен бірлесіп жазған);

     Смышляев Александр Сергеевич, PhD докторы. – 38, 40, 42, 43-1-тараулар (А. С. Тукиевпен бірлесіп жазған); 44-тарау;

     Тукиев Аслан Сұлтанұлы – з.ғ. к., доцент-1, 3, 35 тараулар; 38, 40, 42 тараулар (А. С. Смышляевпен бірлесіп жазған); 43 тарау (Б. А. Парманқұловамен бірлесіп жазған); 43-1 тарау (А. С. Смышляевпен бірлесіп жазған); 44-1 тарау (бірге жазған Шипп Д. А.); 45-тарау; 46 (бірге жазған Шипп Д. А.); 47-тарау;  

     Филин Владимир Владимирович, з.ғ. к., доцент - 10 тарау (О. Т. Сейтжановпен, Б. Е. Шаймерденовпен бірлесіп жазған);  

     Хакимов Ержан Маратұлы, м. з. н. - 5-тарау (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған); 6-тарау (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған, С. В. Корнейчук); 7-тарау; 25-тарау (С. В. Корнейчукпен бірлесіп жазған); 34, 41-тараулар; 48-тарау (бірлесіп жазған С. Н. Бачуринмен); 53-тарау;

     Шаймерденов Болат Ерденұлы, з.ғ. м., – 10-тарау (О. Т. Сейтжановпен, В. В. Филинмен бірлесіп жазған); 12-тарау; 476-487, 507-509-баптар; 36-тарау (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған); 37, 50, 51-тараулар.  

     Шипп Денис Алексеевич-44-1, 46 тараулар (А. С. Тукиевпен бірлесіп жазған).

Актінің өзгертілген күні: 01.01.2020 актінің қабылданған күні: 01.01.2020 қабылданған орны: 1000500000000 актіні қабылдаған Орган: 103001000000 қолданылу аймағы: 10000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000: 029000000000 / 028000000000 / 029002000000 / 028004000000 / 029001000000 / 026000000000 / 001000000000 / 001008000000 / 030000000000 акт нысаны: COMM / code заңды күші: 1900 акт тілі: rus  

Назар аударыңыз!  

«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.  

Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.    

Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы  Заң компаниясы