192-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің ҚР ҚК жалған кәсіпкерлігі

     1. Жалған кәсіпкерлік, яғни азаматқа, ұйымға немесе мемлекетке үлкен залал келтірген, кредиттер алу, салықтардан босату, өзге де мүліктік пайда алу немесе тыйым салынған қызметті жабу мақсаты бар кәсіпкерлік немесе банктік қызметті жүзеге асыру ниетінсіз коммерциялық ұйым құру, —      

бес жүзден сегіз жүзге дейінгі айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде немесе екі айдан бес айға дейінгі кезеңде сотталған адамның жалақысы немесе өзге де табысы мөлшерінде айыппұл салуға не алты айға дейінгі мерзімге қамауға алуға не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға, елу айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға немесе жалақы немесе өзге де бір айға дейінгі кезеңдегі не онсыз сотталғанның табысы.      

2. Сол әрекеттер жасалды:      

а) бірнеше рет;      

б) алдын ала сөз байласу бойынша адамдар тобы;      

в) мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адам не егер олар өзінің қызметтік жағдайын пайдаланумен ұштасқан болса, оған теңестірілген адам –      

мүлкі тәркіленіп немесе онсыз үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.      

3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, жасалған іс-әрекеттер:      

а) ұйымдасқан топ;      

б) қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым), -      

мүлкі тәркіленіп, алты жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

     Бұл қылмыстың қоғамдық қауіптілігі коммерциялық ұйымның құрылтайшыларының рұқсаты алынған және заңда белгіленген тәртіппен тіркелген, мемлекетіміздің экономикасына елеулі залал келтіруге әкеп соқтыратын кәсіпкерлік қызмет түрімен айналысуға ниеті жоқ екендігінде көрінеді.      

Қарастырылып отырған қылмыстың объектісі заңға негізделген кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға қатысты қоғамдық қатынастар болып табылады.      

Қылмыстың объективті жағы азаматтарға, ұйымдарға немесе мемлекетке үлкен зиян келтірген кредиттер алу, салықтан босату, өзге де мүліктік пайда алу немесе тыйым салынған қызметті жабу болып табылатын кәсіпкерлік немесе банктік қызметті жүзеге асыру ниетінсіз коммерциялық ұйым құру жөніндегі іс-әрекеттерден құралады.      

Жалған кәсіпкерлік деп жарғылық қызметті жүзеге асыру ниетінсіз кәсіпорындар мен басқа да кәсіпкерлік ұйымдардың заңсыз кірістері мен өзге де мүліктік пайдасын алу мақсатында құру түсініледі.      Коммерциялық ұйымды құру деп заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеуді ресімдеу және өз қызметінің негізгі мақсаты ретінде пайда алу мақсаты бар кәсіпкерлік немесе банктік қызметті жүзеге асыруға лицензия алу жөніндегі іс-әрекеттер жасау түсініледі (ҚР АК 34-бабы). Коммерциялық ұйым тіркелген және бірыңғай мемлекеттік тізілімге енгізілген сәттен бастап құрылған деп танылады (ҚР АК 42-бабы). Бірақ бұл ретте оның құрылтайшыларының алынған лицензиямен айқындалатын кәсіпкерлік немесе банктік қызметті жүзеге асыруға ниеті болмауы тиіс.      

Егер коммерциялық ұйым құрылған кезде адам құрылтай құжаттарында немесе алынған Лицензияда көрсетілген қызмет түрлерін жүзеге асыруға ниеттенбесе және одан әрі ниеттенбесе, онда жалған кәсіпкерлік бар. Қылмыстың объективті жағы-оның мұқабасы астында әртүрлі жеңілдіктер мен артықшылықтар (несиелер, несиелер) алу үшін жалған ұйым құру жағдайлары.     

Жалған кәсіпкерлік үшін қылмыстық жауапкершілік үлкен зиян келтіру коммерциялық ұйымның жалған қызметінің нәтижесі болған жағдайда ғана туындайды. Азаматқа айлық есептік көрсеткіштен жүз есе асатын сомаға келтірілген залал не қылмыс жасалған кезде ҚР заңнамасында белгіленген айлық есептік көрсеткіштен бес жүз есе асатын сомаға ұйымға немесе мемлекетке келтірілген залал ірі залал деп танылады (ҚР ҚК 189-бабына Ескертпе).      

Осы қылмыстың объективті жағының міндетті белгісі жалған коммерциялық ұйым құру мен ірі зиян келтіру түріндегі салдарлар арасындағы себепті байланыстың болуы болып табылады.      

Қылмыс субъектісі-16 жасқа толған, есі дұрыс адам.      

Субъективті жағынан талданатын қылмыс тікелей ниетпен және "жалған кәсіпкерлік жолымен" несие алу немесе салықтан босату, басқа да мүліктік пайда алу немесе тыйым салынған қызметті жабу мақсатында жасалады.      

ҚК-нің 192-бабының 2-бөлігінде заң шығарушы біліктілік белгілерін көздейді:      

а)бірнеше рет (қараңыз: COMM. ҚК 11-бабына);      

б) алдын ала сөз байласу бойынша адамдар тобы (қараңыз: ком. ҚК 31-бабы 2-бөліміне);      

в) мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адам не оған теңестірілген адам, егер олар өзінің қызметтік жағдайын пайдаланумен ұштасса (қараңыз: ком. ҚК 176-бабының 3-бөлігі).      

3-бөлімде. қарастырылып отырған норманың заң шығарушысы ерекше біліктілік белгілерін қарастырды:      

а) ұйымдасқан топ (қараңыз: COMM. ҚК 31-бабы 3-б.);      

б) қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым) (қараңыз: ком. ҚК 31-бабының 4-бөлігі).      

ҚР ҚК 192-бабының 1-бөлігінде көзделген қылмыстар ауырлығы орташа қылмыстарға жатады.      

ҚР ҚК 193-бабының 2 және 3-бөлімдерінде көзделген қылмыстар ауыр қылмыстарға жатады.

Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері, заң ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Ұлттық Жаратылыстану ғылымдары академиясының академигі Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексіне 2007 жылғы түсініктеме

БОРЧАШВИЛИ И. Ш.                  

Актінің өзгертілген күні: 02.08.2007 актінің қабылданған күні: 02.08.2007 қабылданған орны: жоқ актіні қабылдаған Орган: 180000000000 әрекет аймағы: 100000000000 норма шығарушы орган берген НҚА тіркеу нөмірі: 167 акт мәртебесі: new құқықтық қатынастар саласы: 028000000000 акт нысаны: COMM Заң күші: 1900 акт тілі: rus

 Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы