257-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің ҚР ҚК бұзақылығы

Бұзақылық, яғни қоғамға деген айқын құрметтемеушілікті білдіретін, азаматтарға зорлық-зомбылық қолданумен не оны қолдану қаупімен, сол сияқты бөтеннің мүлкін жоюмен немесе бүлдірумен немесе ерекше цинизммен ерекшеленетін әдепсіз әрекеттер жасаумен қатар жүретін қоғамдық тәртіпті аса батыл бұзу, -

төрт айға дейінгі кезеңде екі жүзден бес жүзге дейінгі айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде немесе сотталған адамның жалақысы немесе өзге де табысы мөлшерінде айыппұл салуға не қоғамдық жұмыстарға жүз жиырмадан жүз сексен сағатқа дейінгі мерзімге тартуға не алты айдан бір жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына не үш айға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады үш айдан алты айға дейін қамауға алу немесе екі жылға дейін бас бостандығынан айыру.      

2. Егер ол болса, сол әрекет:    

а) адамдар тобы, адамдар тобы алдын ала сөз байласу арқылы немесе ұйымдасқан топ жасаған;      

б) Билік өкіліне не қоғамдық тәртіпті қорғау жөніндегі міндеттерді атқаратын немесе қоғамдық тәртіпті бұзудың жолын кесетін өзге адамға қарсылық көрсетумен байланысты;      

в) бұрын бұзақылық жасағаны үшін сотталған адам жасаған, -      

қоғамдық жұмыстарға жүз сексеннен екі жүз қырық сағатқа дейінгі мерзімге не бір жылдан екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарымен не бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге немесе сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.      

3. Атыс қаруын, газ қаруын, пышақтарды, кастеттерді және өзге де суық қаруды не денсаулыққа зиян келтіру үшін арнайы бейімделген басқа да заттарды қолдану немесе қолдануға әрекет жасау арқылы жасалған бұзақылық, -      

үш жылдан жеті жылға дейін бас бостандығынан айыруға жазаланады.

     Бұзақылық - бұл жиі кездесетін қылмыстардың бірі, көбінесе басқа, қауіпті әрекеттерге айналады.      Бұл қылмыстың қоғамдық қауіптілігі-бұзақылық әрекеттер қоғамдық тәртіпке айтарлықтай зиян келтіреді, олар қоғамдық тыныштықты, қоғамдағы өзара сыйластықты сақтауға, жеке тұлға мен мүлікке физикалық зиян келтіруге бағытталған.      

Бұзақылықтың объектісі-қоғамдық тәртіп, яғни қоғамда қалыптасқан адамдар арасындағы қатынастар жүйесі, нормативтік актілермен, әдет-ғұрыптармен, дәстүрлермен және моральдық нормалармен анықталған мінез-құлық және бірге тұру ережелері.      Бұзақылықтың қосымша объектісі-адамдардың денсаулығы, сондай-ақ меншік.      

Бұзақылықтың объективті жағы қоғамдық тәртіпті ерекше батыл бұзудан тұрады, ол азаматтарға зорлық-зомбылық көрсетумен немесе оны қолдану қаупімен, сол сияқты бөтеннің мүлкін жоюмен немесе бүлдірумен немесе ерекше цинизммен ерекшеленетін әдепсіз әрекеттер жасаумен қатар жүретін қоғамға деген құрметсіздікті білдіреді.      

ҚР Жоғарғы Соты Пленумының "бұзақылық туралы істер бойынша сот практикасы туралы" 21.07.95 ж.қаулысының түсіндірмесіне сәйкес (елшісінен бастап). изм. және т. б.) бұзақылық жасау кезінде қоғамдық тәртіпті аса батыл бұзу деп, мысалы, жеке тұлғаны қорлаумен, қоғамдық тәртіпті ұзақ және қыңырлықпен тоқтатпаумен, мүлікті жоюмен және бүлдірумен, бұқаралық іс-шараларды бұзумен, кәсіпорындардың, мекемелердің немесе мекемелердің қалыпты қызметін уақытша тоқтатумен қатар жүретін қоғамға айқын құрметтемеуді білдіретін қоғамдық тәртіпті осындай қылмыстық бұзу түсініледі. қоғамдық көлік қозғалысы және басқа әрекеттер. P09000003s_      

Қоғамға деген айқын құрметсіздік дегеніміз-қылмыскер көрсеткен құрметтемеушіліктің, бұзақылық жасаған кезде жоғары дәрежеде менмендік пен цинизмнің айқын көрінісі.      

ҚР ҚК 257-бабының 1-бөлімінде көрсетілген зорлық-зомбылық деп ұрып-соғуды және денсаулыққа қасақана жеңіл зиян келтіруді қамтитын, оның қысқа мерзімді бұзылуына немесе жалпы еңбекке қабілеттілігінің шамалы тұрақты жоғалуына әкеп соққан физикалық зорлық-зомбылық түсініледі. Бұл жағдайда зақымданумен тікелей байланысты, ұзақтығы 6 күннен асатын, бірақ 3 аптадан аспайтын денсаулықтың бұзылуы Қысқа мерзімді деп санау керек екенін есте ұстаған жөн. Егер бұзақылық әрекеттер жасау кезінде денсаулыққа орташа ауырлықтағы зиян немесе ауыр зиян келтірілсе, онда мұндай әрекеттер бұзақылық жасағаны және денсаулығына тиісті зиян келтіргені үшін қосымша біліктілікті талап етеді. Денсаулыққа зиянның ауырлығы ҚР Денсаулық сақтау министрінің 20.12.2004 ж. № 875/1 бұйрығымен бекітілген "сот-медициналық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидаларымен" айқындалады.      

Қорлау, ұрып-соғу, денсаулыққа зиян келтіру және жеке жеккөрушілік қатынастарға, жәбірленушілердің дұрыс емес әрекеттеріне негізделген және отбасы мүшелеріне, туыстарына, таныстарына немесе әріптестеріне қатысты тұрмыста немесе өндірісте жасалған басқа да әрекеттер қылмыстық жазаланатын бұзақылық жасамайды, бірақ жеке адамға қарсы қылмыстар ретінде сараланады. Алайда, бұл әрекеттер, егер оларды жасау кезінде қоғамдық тәртіпті бұзуға тікелей ниет болса, бұзақылық ретінде жіктелуі керек. Негізінен бұзақылық әрекеттер қоғамдық орындарда кездейсоқ және бейтаныс адамдарға қатысты жасалады.      

Бұзақылық жасау кезіндегі қауіп-қатер дегеніміз-кісі өлтіруді қорқыту, денсаулыққа кез-келген зиян келтіру және басқа да осындай әрекеттер арқылы көрінуі мүмкін психикалық зорлық-зомбылықты қолдану. Бұл ретте ҚР ҚК 112-бабы ("қауіп") бойынша мұндай әрекеттерді жасағаны үшін қосымша біліктілік талап етілмейді.      

Бөтеннің мүлкін жою деп мүлікті нысаналы мақсаты бойынша пайдалануды болдырмайтын толық жарамсыздыққа келтіру түсініледі. Нәтижесінде мүлік өмір сүруін тоқтатады немесе өзінің құнын толығымен жоғалтады.      

Бұзақылық кезінде басқа біреудің мүлкіне зиян келтіру деп заттардың құндылығының, қасиеттерінің, сапасының нашарлауы түсініледі. Мүлік әлі де бар, бірақ келтірілген залал оны мақсатты пайдалануды қиындатады.      

Басқа біреудің меншігінде кінәліге тиесілі емес мүлік деп түсініледі. Бұзақылық кезінде бөтеннің мүлкін жою немесе бүлдіру ҚР ҚК 187-бабы ("бөтеннің мүлкін қасақана жою немесе бүлдіру") бойынша қосымша біліктілікті талап етпейді.      

Егер бөтеннің мүлкін қасақана бұзақылық ниетпен жою немесе бүлдіру өртеу, жарылыс немесе өзге де жалпы қауіпті тәсілмен жасалса, іс-әрекетті ҚК 187-бабы 2-бөлігінің "а" т.және 257-б. жиынтығы бойынша саралау қажет.      

Ерекше цинизммен ерекшеленетін ұятсыз әрекеттерді жасау деп адамгершілік пен моральдың жалпы қабылданған нормаларына, мысалы, ұятсыздықтың көрінісі, науқастарды, дәрменсіз күйдегі қарттарды мазақ ету және т.б. сияқты немқұрайлылықпен бірге жүретін әрекеттерді түсіну керек.      

Бұзақылық ҚР ҚК 257-бабында көрсетілген әрекеттерді орындаған сәттен бастап аяқталған қылмыс болып саналады.      

Бұзақылықтың субъективті жағы тікелей ниет түріндегі кінәнің қасақана түрімен сипатталады. Кінәлі адам қоғамдық тәртіпті аса батыл бұзатынын түсінеді, қоғамға деген құрметсіздігін білдіреді және оны қалайды.      

Бұзақылықтың себебі мен мақсаты бұл қылмыстың субъективті жағының міндетті белгілері емес, бірақ кінәлі адамға жаза тағайындау кезінде ескерілуі мүмкін. Негізінен бұзақылық шамалы немесе себепсіз жасалады.      

ҚК-нің 257 – бабының 1-бөлігінде көзделген бұзақылық субъектісі 16 жасқа толған жеке есі дұрыс адам, ҚК-нің 257-бабының 2, 3-бөлімдері-14 жасқа толған адам болып табылады.      

ҚР ҚК 257-бабының 2-бөлігі бұзақылықтың саралаушы белгілерін көздейді: а) адамдар тобының, адамдар тобының алдын ала сөз байласу арқылы немесе ұйымдасқан топпен бұзақылық жасауы; б) Билік өкіліне не қоғамдық тәртіпті қорғау жөніндегі міндеттерді атқаратын немесе қоғамдық тәртіпті бұзудың жолын кесетін өзге адамға қарсылық білдірумен ұштасқан бұзақылық; в) бұрын сотталған адамның бұзақылық жасауы. ұқсас қылмыс.     

Егер оны жасауға алдын ала сөз байласпай екі немесе одан да көп Орындаушы қатысса, бұзақылық адамдар тобы жасаған деп танылады.      

Егер оған қылмысты немесе басқа да қылмыстарды бірлесіп жасау туралы алдын ала уағдаласқан адамдар қатысса, бұзақылық алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы жасаған деп танылады.     

Бұзақылықты ұйымдасқан топ, егер оны бұзақылық жасау үшін алдын ала біріккен адамдардың тұрақты тобы жасаса, мінсіз деп таниды.      

Билік өкіліне не қоғамдық тәртіпті қорғау жөніндегі міндеттерді атқаратын немесе қоғамдық тәртіпті бұзуды жолын кесетін өзге де адамдарға қарсылық ретінде бұл адамдарға мойынсұну ғана емес, сондай-ақ оларға дене күшін қолдана отырып, белсенді қарсылық түсініледі.      

Өміріне және денсаулығына қауіпті емес зорлық-зомбылықты қолдана отырып, билік өкілдеріне қарсылық көрсету бұзақылық жасау процесінде ҚК 257-бабының 2-бөлігінің құрамымен толық қамтылады және ҚК 321-бабының жиынтығымен қосымша біліктілікті талап етпейді.     

Бұзақылық жасау процесінде өміріне немесе денсаулығына қауіпті зорлық-зомбылықты қолдана отырып, билік өкілдеріне қарсылық көрсету ҚК-нің 321-бабының 2-бөлігінің және 257-бабының 2-бөлігінің "б" тармағының жиынтығы бойынша саралануы тиіс.      

Бұзақылықтың жолын кесетін, бірақ билік өкілдері болып табылмайтын адамдарға өмірге немесе денсаулыққа қауіпті зорлық-зомбылықты қолдана отырып, қарсылық көрсету ҚК-нің 257 және 103-баптарының жиынтығы бойынша саралануы тиіс.     

Бұзақылық жасағаннан кейін оның кейіннен ұсталуына байланысты кінәлі адамның көрсеткен қарсылығы бұзақылықтың біліктілік мән-жайы болып табылмайды. Бұл жағдайларда кінәлінің әрекеттері ҚК-нің 257 және 321-баптарының жиынтығы бойынша саралануы керек. Осы қылмыс үшін өткен соттылығының болуы белгісі бойынша бұзақылық бұл соттылық заңда белгіленген тәртіппен алынбаған немесе өтелмеген жағдайда танылады.    

 ҚР ҚК 257-бабының 3-бөлігі атыс қаруын, газ қаруын, пышақтарды, кастеттерді және өзге де суық қаруды не денсаулыққа зиян келтіру үшін арнайы бейімделген басқа да заттарды қолдану немесе қолдануға әрекет жасау арқылы жасалған бұзақылық үшін қылмыстық жауаптылықты көздейді.    

 ҚР ҚК 257-бабының 3-бөлігі бойынша бұзақылықтың нысанасы атыс, суық немесе газ қаруы болып табылады, олардың түсінігі "жекелеген қару түрлерінің айналымын мемлекеттік бақылау туралы" Қазақстан Республикасының 30.12.98 ж.Заңында айқындалған (елшіден бастап). изм. және қосымша).   

  Бұл қылмыстың тақырыбына денсаулыққа зиян келтіру үшін арнайы бейімделген пышақтар, кастеттер және басқа заттар жатады.    

 Денсаулыққа зиян келтіру үшін арнайы бейімделген деп көрсетілген мақсаттар үшін алдын ала немесе бұзақылық әрекеттер жасау кезінде кінәлі деп танылған заттар, сондай-ақ қандай да бір өңдеуге ұшырамаған, бірақ кінәлі ретінде арнайы дайындалған және сол мақсатта болған заттар танылуы тиіс. ҚР Жоғарғы Соты Пленумының "бұзақылық туралы істер бойынша сот практикасы туралы" 21.07.1995 ж. қаулысымен денсаулыққа зиян келтіру үшін арнайы бейімделген қылмыс орнында таңдалған заттарды, оның ішінде шаруашылық-тұрмыстық мақсаттағы заттарды қолдану немесе қолдану әрекеті ҚР ҚК 257-бабының 3-бөлігінің іс-әрекеттерін саралау үшін негіз ретінде қарастырыла алмайды. Аталған заттарды қолдану немесе қолдануға тырысу арқылы бұзақылық кінәлі адам олардың көмегімен денсаулығына зиян келтіретін немесе зиян келтіруге тырысатын жағдайларда ғана емес, сондай-ақ бұзақылық әрекеттер процесінде аталған заттарды пайдалану азаматтардың өміріне немесе денсаулығына нақты қауіп төндірген кезде де танылады. P09000003s_      

Бұзақылық жасаған адамда қарудың болуы фактісі ҚК 257-бабының 3-бөлігі бойынша қылмыстық жауапкершілікке тарту үшін негіз болып табылмайды. Мұндай жағдайларда кінәлінің әрекеттерін анықтау керек  

егер кінәлі адамның қару алып жүруге құқығы болмаса, ҚК-нің 257 және 251-баптарының жиынтығы бойынша.

Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері, заң ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Ұлттық Жаратылыстану ғылымдары академиясының академигі И. Ш. БОРЧАШВИЛИДІҢ Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексіне 2007 жылғы түсініктемесі                  

Актінің өзгертілген күні: 02.08.2007 актінің қабылданған күні: 02.08.2007 қабылданған орны: жоқ актіні қабылдаған Орган: 180000000000 әрекет аймағы: 100000000000 норма шығарушы орган берген НҚА тіркеу нөмірі: 167 акт мәртебесі: new құқықтық қатынастар саласы: 028000000000 акт нысаны: COMM Заң күші: 1900 акт тілі: rus

 Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы