Абайсызда адамның өліміне әкеп соққан көлік құралын басқару кезінде жол қозғалысы ережелерін бұзу
Батыс Қазақстан облысы Орал қалалық сотының 2017 жылғы 21 қыркүйектегі үкімімен Н., бұрын сотталмаған, Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің (бұдан әрі – ҚК) 345-бабының 3-бөлігі бойынша 5 жылға бас бостандығынан айыруға, көлік құралын басқару құқығынан 5 жылға дейінгі мерзімге айыруға, қылмыстық атқару жүйесі мекемесінде жазасын ең аз мерзімге өтеуге сотталды қауіпсіздік. Сотталған Н. - дан жәбірленушілердің пайдасына: с. моральдық зиянды өтеу есебінен 8 000 000 теңге, а. - 2 000 000 теңге, у. - адвокаттың қызметтері үшін 100 000 теңге мөлшерінде шығыстар өндірілді. С. жәбірленушіге материалдық залалды өндіріп алу туралы азаматтық талапты қанағаттандыру құқығы танылды және оның мөлшері туралы мәселе азаматтық сот ісін жүргізу тәртібімен соттың қарауына берілді. Мемлекет кірісіне жәбірленушіні стационарлық емдеуге жұмсалған шығыстарды өтеу есебіне 350 833 теңге, "қалалық көпбейінді аурухана" ШЖҚ МКК, 83 992 теңге сомасында іс жүргізу шығындары, сондай-ақ 11 658 теңге мөлшерінде мемлекеттік баж өндірілді. Сот үкімімен Н. 2017 жылғы 22 шілдеде сағат 14:30 шамасында "Hyundai Tucson" маркалы автокөлікті басқарып, тіркеу нөмірі 086 АМА/06, Орал қаласы Қамбар батыр көшесінде 9.9-тармақтардың талаптарын өрескел бұзғаны үшін кінәлі деп танылды. жол қозғалысы ережелерінің 10.1-і (бұдан әрі-ЖҚЕ), з.және С. жаяу жүргіншілердің соқтығысуына жол берді, нәтижесінде З. алған жарақаттарынан жол-көлік оқиғасы болған жерде қайтыс болды, ал А. орташа ауырлықтағы денсаулығына зиян келтірді.
Батыс Қазақстан облыстық сотының қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының 2017 жылғы 25 қазандағы қаулысымен Н. қатысты сот үкімі өзгеріссіз қалды. Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің (бұдан әрі – ҚІЖК) 484-бабы 3-бөлігі 2) тармағының тәртібімен енгізілген Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынысында жазаның дұрыс тағайындалмауына байланысты іс бойынша өткен сот актілерін қайта қарау туралы мәселе қойылады. Қылмыстық құқық бұзушылықтың біліктілік белгісі іс бойынша ауырлататын мән-жай ретінде негізсіз танылды. Сонымен бірге, өкіну Н. іс-әрекетте, тұрғылықты жері мен жұмыс орны бойынша оң сипаттамалар, соттылықтың болмауы сот жеңілдететін мән-жайлар деп танымайды. Аталған қателіктер "қылмыстық жаза тағайындаудың кейбір мәселелері туралы"Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2015 жылғы 25 маусымдағы № 4 нормативтік қаулысының 4-тармағының талаптарын бұзуына байланысты сотпен жіберілді. Баяндалған мән-жайлар кезінде ҚК-нің 55-бабы 2-бөлігінің 1) тармағының талаптарын ескере отырып, ҚК-нің 345-бабы 3-бөлігі бойынша Н. тағайындалуы мүмкін ең жоғары жол берілетін жаза 2 жыл 6 айға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыру болып табылады. Соттардың құқық нормаларын түсіндірудегі және қолданудағы біркелкіліктің бұзылуына байланысты іс бойынша болған сот актілерін қайта қарау туралы қорғаушының өтінішін қарау қажет деп санайды. ҚК-нің 345-бабының 3-бөлігінде көзделген адамның абайсызда өліміне әкеп соққан көлік құралын басқару кезінде жол жүрісі ережелерін бұзу фактісі қылмыстық іс материалдарымен дәлелденді, қорғаушының өтінішінде де дау айтылмайды. ҚІЖК-нің 24-бабына сәйкес сот істі дұрыс шешу үшін қажетті және жеткілікті мән-жайларды жан-жақты, толық және объективті зерттеу үшін заңда көзделген барлық шараларды қабылдауға міндетті.
Абайсызда адамның өліміне әкеп соққан көлік құралын басқару кезінде жол қозғалысы ережелерін бұзу
Сотталушыны айыптайтын да, ақтайтын да, сондай-ақ олардың жауапкершілігі мен жазасын жеңілдететін және ауырлататын мән-жайлар іс бойынша анықталуға жатады. ҚК-нің 345-бабының 3-бөлігі бойынша Н. кінәлі деп танылған қылмыстық құқық бұзушылық 5 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны көздейді және ауырлығы аз қылмыстарға жатады. ҚК-нің 54-бабының 2-бөлігіне сәйкес, егер осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген мән-жай осы Кодекстің Ерекше бөлігінің тиісті бабында қылмыстық құқық бұзушылық белгісі ретінде көзделсе, ол жауаптылық пен жазаны ауырлататын мән-жай ретінде қайта есепке алынбайды. ҚК-нің 345-бабының 3-бөлігінің диспозициясында жәбірленушінің абайсызда қайтыс болуы түріндегі ауыр зардаптар қылмыстық құқық бұзушылықтың саралаушы белгілерінің бірі ретінде түсіндіріледі. Сондай-ақ, айыптау актісінде іс бойынша ауырлататын мән-жайлардың болуы көрсетілмеген. Сот Н. - ның ережесін қарастыра отырып, ауыр зардаптарды ауырлататын жағдай деп тануға мәжбүр болды. Осылайша, өлім түріндегі ауыр зардаптарды сот іс бойынша ауырлататын мән-жай деп негізсіз мойындады, бұл заңсыз болып табылады және алып тастауға жатады. Сонымен қатар, Н. - ның тұрғылықты жері бойынша да, соңғы жұмыс орны бойынша да сотта объективті түрде белгіленген оң сипаттамалары соттың соттылығының болмауы жеңілдететін мән-жайлар ретінде танылмайды. Сонымен қатар, Н. айыптау актісінде қылмыстық жауапкершілік пен жазаны жеңілдететін мән-жай ретінде жазылған, оның кінәсі мен жасаған ісіне шын жүректен өкінуі сотпен оған жаза тағайындау кезінде ескерілмеген. Жоғарғы Соттың 2015 жылғы 25 маусымдағы № 4 "қылмыстық жаза тағайындаудың кейбір мәселелері туралы" нормативтік қаулысының 1-тармағына сәйкес соттар ҚК-нің 52-бабында белгіленген жаза тағайындаудың жалпы қағидаларын мүлтіксіз сақтауы, қылмыстық құқық бұзушылықтың ауырлығы санатын, жауаптылық пен жазаны жеңілдететін және ауырлататын мән-жайлардың болуын, неғұрлым жұмсақ жаза тағайындау үшін негіздерді ескеруі тиіс осы қылмыстық құқық бұзушылық үшін көзделген жазалар. Жоғарыда көрсетілген нормативтік қаулының 5-тармағынан сот жаза тағайындау кезінде міндетті түрде үкімде жауапкершілік пен жазаны жеңілдететін және ауырлататын мән-жайларды көрсетуге тиіс екендігі шығады. Заңның осы талаптарына қайшы, сот Н. жазаны тағайындау кезінде таза өкінішті, бұрын сотталмаған нәрсені, тұрғылықты жері мен жұмысы бойынша оң сипаттамаларды қылмыстық жауапкершілік пен жазаны жеңілдететін мән-жайларды мойындамады және олардың жоқтығы туралы үкімде негізсіз көрсетті. Баяндалғанды ескере отырып, алқа ҚК-нің 53-бабы 1-бөлігінің 11) тармағына, 53-бабы 2-бөлігіне сәйкес Н. - ның қылмыстық жауаптылығы мен жазасын жеңілдететін мән-жайлар ретінде таза жүректі өкіну, соттылықтың болмауы, тұрғылықты жері мен жұмыс орны бойынша оң сипаттамаларды тану қажет деп санайды. Іс бойынша ауырлататын жағдайлар жоқ. Жасалған қылмыстың белгісі ретінде көзделмеген жеңілдететін мән-жай болған және ауырлататын мән-жайлар болмаған кезде ҚК-нің 55-бабы 2-бөлігінің 1-тармағына сәйкес қылмыс жасалған кезде жазаның мерзімі немесе мөлшері ҚК-нің Ерекше бөлігінің тиісті бабында көзделген жазаның неғұрлым қатаң түрінің ең жоғары мерзімінің немесе мөлшерінің жартысынан аспауға тиіс. Жоғарыда айтылғандардың негізінде Жоғарғы Соттың қылмыстық істер жөніндегі сот алқасы Н. - ға қатысты жергілікті соттардың сот актілерін өзгертті. және соттың Н. - ның қылмыстық жауаптылығы мен жазасын ауырлататын мән-жай ретінде тануын, қылмыстық құқық бұзушылықтың ауыр зардаптарын келтіруін үкімнен алып тастады. ҚК-нің 53-бабы 1-бөлігінің 11) тармағына, 53-бабы 2-бөлігіне сәйкес қылмыстық жауаптылық пен жазаны жеңілдететін мән-жайлар: таза жүректі өкіну, бұрын сотталғандығының болмауы, тұрғылықты жері мен жұмыс орны бойынша оң сипаттамалар іс бойынша танылды. ҚК-нің 55-бабы 2-бөлігінің 1) тармағын қолдана отырып, тағайындалған Н. жаза 2 жылға дейін төмендетілді 6 ай бас бостандығынан айыру, 5 жыл ішінде көлік құралын басқару құқығынан айыру. Қалған бөлігінде сот актілері өзгеріссіз қалады. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынысы қанағаттандырылды.
Назар аударыңыз!
«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.
Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.
Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
