Абайсызда қылмыстық құқық бұзушылық жасау
Ақтау гарнизоны Әскери сотының 2017 жылғы 18 қаңтардағы үкімімен: Т., бұрын сотталмаған, Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің (бұдан әрі – ҚК) 465-бабы бойынша 4 жылға бас бостандығынан айырылды, жазасын қоныс колониясында өтей отырып. Қылмыстық кодекстің 63-бабының негізінде т.жазасы пробациялық бақылауды белгілеу арқылы шартты түрде тағайындалады. Сот үкімімен Т. әскери кемелерді жүргізу және пайдалану ережелерін бұзғаны үшін кінәлі деп танылды, бұл абайсызда жәбірленуші Д. Қазақстан Республикасы Әскери сотының қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының 2017 жылғы 24 ақпандағы қаулысымен сот үкімі өзгертілді. 2016 жылғы 13 желтоқсандағы "Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің жиырма бес жылдығына байланысты рақымшылық жасау туралы" Заңының 2-бабы 3-бөлігінің 2) тармағының негізінде Т.жазасын өтеуден босатылды. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының 2017 жылғы 6 маусымдағы қаулысымен Қазақстан Республикасы Әскери сотының қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының 2017 жылғы 24 ақпандағы Т. қатысты қаулысы. Ақтау гарнизоны әскери сотының 2017 жылғы 18 қаңтардағы үкімі және Қазақстан Республикасы Әскери сотының қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының 2017 жылғы 24 ақпандағы Ақтау гарнизоны әскери прокурорының атына жеке қаулысы өзгеріссіз қалдырыла отырып жойылды. Жоғарғы Соттың Төрағасы ұсыныста сот іс бойынша нақты деректерді зерттеуге біржақты қарағанын, тек айыптаушы дәлелдемелерді ескеріп, сотталған Т. - ны ақтайтын жағдайларды құқықтық бағалаусыз қалдырғанын көрсетеді. Соттың қорытындылары Т. қылмыстық менмендік танытты, мүмкін емес. Соттардың қылмыстық құқық пен процестің нормаларын түсіндіруі мен қолдануындағы біркелкіліктің бұзылуына байланысты т-ға қатысты заңды күшіне енген сот актілерін кассациялық тәртіпте қайта қарауды сұрайды.
Абайсызда қылмыстық құқық бұзушылық жасау
Қазақстан Республикасы қылмыстық іс жүргізу кодексінің (бұдан әрі-ҚІЖК) 24 – бабына сәйкес сот істі дұрыс шешу үшін қажетті және жеткілікті мән-жайларды жан-жақты, толық және объективті зерттеу үшін заңда көзделген барлық шараларды қабылдауға міндетті. Сотталушыны айыптайтын да, ақтайтын да,сондай-ақ олардың жауапкершілігі мен жазасын жеңілдететін және ауырлататын мән-жайлар іс бойынша анықталуға жатады. ҚІЖК-нің 388-бабына сәйкес сот үкімі заңды және негізді болуға тиіс. Үкім, егер ол заңның барлық талаптарын сақтай отырып және заң негізінде шешілсе, заңды деп танылады. Егер үкім сот отырысында сотқа ұсынылған дәлелдемелерді жан-жақты және объективті зерттеу негізінде шешілсе, ол негізді деп танылады. Алайда, т. - ға қатысты үкім осы талаптарға жауап бермейді. Мәселен, сот үкіміне сәйкес, аға лейтенант Т. басқарған "Қарағанды" шекаралық кемесі (бұдан әрі – кеме) Каспий теңізінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзету жөніндегі жауынгерлік кезекшілікте болған кезде, 2016 жылғы 29 сәуірде сағат 03:19-да, жағалау сызығынан 6 миль (шамамен 13 км.) қашықтықта, Каспий теңізінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзету жөніндегі Қазақстан Республикасының аумақтық суларында кеменің сұрауларына жауап бермеген Ақтау қаласының тұрғындары П., Е. және Д. болған, қозғалыссыз тұрған "Амур" типті қайықты (бұдан әрі – қайық) тапты. Осыдан кейін Т. кемені басқара отырып, қайықпен және сағат 03:35-те "Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының кемелерінде кеме қызметін ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықтың" 116, 133, 135 және 139-тармақтарын өрескел бұза отырып, "Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет туралы" Заңының 72-бабы 6-бөлігінің 1-тармағын жақындастыра бастады. және" Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының Ішкі қызметі Жарғысының "136-бабының 12-тармағы кеменің қайықпен соқтығысуына жол берді, соның салдарынан қайық батып кетті, ал онымен бірге жәбірленуші Д. Сонымен қатар, соттың т. қылмыстық менмендік танытты деген тұжырымдары мүмкін емес. Осылайша, қылмыстық құқық бұзушылық ҚК-нің 21-бабының 2-бөлігінің ережелеріне сәйкес адам өзінің әрекеттерінің (әрекетсіздігінің) қоғамдық қауіпті салдарларының туындау мүмкіндігін алдын ала болжаған, бірақ оған жеткілікті негіздерсіз осы салдарлардың алдын алуға жеңіл-желпі сенген жағдайларда менмендік бойынша жасалған деп танылуы тиіс. Менмендік өте айқын, бірақ сонымен бірге зиянды салдардың пайда болуының абстрактілі мүмкіндігін болжайды, оны субъектінің пікірінше, болдырмауға болады.
Менмендікпен субъект жағымсыз салдардың пайда болу мүмкіндігін болжай отырып, зиянды нәтиженің алдын алу мүмкіндігіне жеңіл-желпі сене отырып, ықтимал қауіпті әрекеттерді саналы түрде жасайды. Қылмыстық іс материалдарынан көрініп тұрғандай, қайық радиолокациялық байланыс (бұдан әрі – РЛС) арқылы табылған сәттен бастап, керісінше, лауазымдық нұсқаулықтарға сәйкес жағдай бойынша әрекет етті. Аталған қайықпен соқтығыспау үшін барлық шараларды қабылдады. Оның бұйрығымен куәгерлер - старшиналар Б. және М. қауіпсіздік тобы ретінде кеменің қозғалысын түзету және қауіпсіздік үшін кеменің садағына кірді. Кеменің жылдамдығы ең төменгі айналымдарға, 6-7 түйінге дейін төмендеді және белгісіз мақсатқа жақындай бастады, Тифон мен дауыс зорайтқыш арқылы дыбыстық сигнал берді. Әрі қарай, Т. - ның бұйрығымен Д. басқарған кеме Б. - ның радиостанция мен қол қимылдары арқылы командалық пунктке берген хабарламаларына сәйкес маневр жасай бастады, суға түскен куәгерлер Е. мен П. - ны тауып, құтқарғанға дейін, бұл жағдайларды Б., М., К. және Д. куәгерлер де өз айғақтарында растады. Осыған қарамастан, сот тек айыптаушы дәлелдерді ескере отырып және негізді жағдайларды құқықтық бағалаусыз қалдырып, нақты деректерді зерттеуге біржақты қарады. Жоғарғы Соттың 2006 жылғы 20 сәуірдегі № 4 "қылмыстық істер бойынша дәлелдемелерді бағалаудың кейбір мәселелері туралы" нормативтік қаулысының 12-тармағына сәйкес, егер ол жәбірленушінің талданбаған, шынайылығымен салыстырылмаған және басқа дәлелдемелермен расталмаған айғақтары негізінде ғана шығарылса, сот үкімін заңды деп тануға болмайды. Соттың кінәсі туралы қорытындылары Т. сот үкімде е., п. және Н. куәгерлерінің айғақтарына сүйене отырып, Е., П. және Н. куәгерлерінің айғақтары басқа дәлелдермен бірге объективті, істің нақты жағдайларына қайшы келмейтінін және т. - ны айыптауға негіз бола алатындығын көрсетті. бұл ретте олардың айғақтарын Т. - ның кеме жүргізу ережелерін бұзғаны үшін кінәсінің даусыз дәлелі деп санауға болмайды, өйткені Е. және П. жәбірленуші Д. өздері аумақтық сулардың (теңіздің) режимін бұзушылар болып табылады, түнгі уақытта Каспий теңізінің акваториясында, 13 км қашықтықта қайықта заңсыз болған. жағадан, жарықтандырғыш шамдарсыз және жеке құтқару құралдарынсыз (құтқару кеудешелері, құтқару шеңбері) кеменің сұрауларына жауап берілмеді.
Абайсызда қылмыстық құқық бұзушылық жасау
Куәгер Н. болған оқиғаның мән-жайы туралы тек Е.және П. сөздерінен белгілі болды, оны тікелей дәлел ретінде қарастыруға болмайды. Керісінше, маман В. - ның айғақтарынан Т. - ның кеме командирі ретіндегі әрекеттері заңды болып табылады. Қайыққа жақындаған кезде олар соқтығыспау үшін бірқатар қажетті шараларды қабылдады. Қайық табылған кезде ол кеменің садағына екі старшинаның скринингтік тобы ретінде кеменің қозғалысы мен қауіпсіздігін реттеу үшін орналастырды. Әрі қарай, ол шекара шамдарын қосып, осы түйін жағдайларында шекара кемесінің жүру жылдамдығын қауіпсіз, ұсынылған жылдамдыққа дейін төмендетті. Бұл ретте кеме қараңғыда қызметтің мүддесі үшін жүріс шамдары сөніп қозғалуға құқылы, ал кеме командирі басқа кемелермен соқтығысудың алдын алатын барлық қажетті шараларды қабылдайды. Сондай-ақ, егер бұзушының кемесі қозғалыссыз тұрса, өздігінен маневр жасай алмаса, кеме командирінің құқығы жоқ және кемемен соқтығысуға әкеп соғатын бұзушыларды ұстау жөнінде шешім қабылдамауға тиіс. Қару-жарақ пен басқа да әскери техниканы қолдану мүмкін болмаған жағдайларды қоспағанда. Сонымен қатар, іс бойынша теңіздегі ауа-райы жағдайлары және түнгі уақытта болған оқиға сияқты маңызды жағдайлар соттың назарынан тыс қалды. Куәгердің айғақтарына сәйкес, дауыл, солтүстік-батыс жел, қатты көтерілу болды, толқындардың биіктігі 0,25-0,30 метрге жетті, ал күші 2-3 баллға жетті.
Көрсетілген жағдайларда соттың кеме жүргізуді бұзғаны үшін Т. - ның кінәсі туралы тұжырымдары жеткілікті және сенімді дәлелдер жиынтығымен расталмайды. Қазақстан Республикасы Конституциясының 77-бабы 3-бөлігінің 8) тармағына және ҚІЖК-нің 19-бабы 3-бөлігіне сәйкес күдіктінің, айыпталушының, сотталушының кінәсіне деген жойылмайтын күмән олардың пайдасына түсіндіріледі. "Сот үкімі туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2018 жылғы 20 сәуірдегі № 4 нормативтік қаулысының 18-тармағына сәйкес кінәсіздік презумпциясына байланысты айыптау үкімі жорамалдарға негізделмеуі мүмкін және тиісті және жол берілетін дәлелдемелердің жеткілікті жиынтығымен расталуға тиіс. Жоғарғы Соттың қылмыстық істер жөніндегі сот алқасы баяндаған жергілікті соттардың сот актілері және Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының Т.қатысты 2017 жылғы 6 маусымдағы қаулысы негізінде күші жойылды. ҚК-нің 465-бабы бойынша қылмыстық іс ҚІЖК-нің 35-бабы 1-бөлігінің 2) тармағының негізінде Т. - ның іс-әрекеттерінде қылмыстық құқық бұзушылық құрамының болмауына байланысты тоқтатылды. ҚІЖК-нің 4-тарауында көзделген тәртіппен қылмыстық процесті жүргізетін органдардың заңсыз әрекеттерінен келтірілген зиянды оңалту және өтеу құқығы танылды. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынысы қанағаттандырылды.
Назар аударыңыз!
«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.
Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.
Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
