Қазақстан Республикасының аумағында қылмыстық құқық бұзушылық жасаған адамдарға қылмыстық заңның қолданылуы

ҚР Қылмыстық кодексінің (ҚК) 7-бабы Қазақстан Республикасының аумағында қылмыстық құқық бұзушылық жасаған адамдарға қылмыстық заңның қолданылу қағидаттарын айқындайды. Бұл баптың ережелерін толығырақ қарастырайық:

1. Территориялық қағида

ҚК 7-бабының бірінші бөлігіне сәйкес, Қазақстан Республикасының аумағында қылмыстық құқық бұзушылық жасаған кез келген адам осы Кодекс бойынша жауапкершілікке тартылады. Бұл Қазақстан аумағында жасалған қылмыстарға Қазақстан Республикасының қылмыстық заңнамасы қолданылатынын және қылмыс жасаған адамның азаматтығы мен мәртебесіне қарамастан, оған осы заң нормалары қолданылатынын білдіреді.

2. Құқық бұзушылық жасалған орынды анықтау

ҚК 7-бабының екінші бөлігіне сәйкес, Қазақстан Республикасының аумағында жасалған қылмыстық құқық бұзушылық деп мынадай жағдайларды таниды:

• қылмыс басталған;

• қылмыстық әрекеттер жалғасқан;

• немесе қылмыс Қазақстан аумағында аяқталған.

Бұл ереже трансшекаралық сипатқа ие болуы мүмкін құқық бұзушылықтарды да қамтиды, егер оның белгілі бір кезеңі Қазақстан аумағында жасалса. Сонымен қатар, Қылмыстық кодекс Қазақстан Республикасының құрлықтық шельфі мен ерекше экономикалық аймағында жасалған қылмыстарға да қолданылады.

3. Қазақстан туы астындағы кемелерде жасалған қылмыстар

ҚК 7-бабының үшінші бөлігіне сәйкес, егер Қазақстан Республикасының портына тіркелген кеме ашық теңізде немесе әуе кеңістігінде жүрген кезде қылмыстық құқық бұзушылық жасалса, оны жасаған адам Қазақстанның қылмыстық заңнамасына сәйкес жауапкершілікке тартылады (егер халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе). Бұл кемелер Қазақстан Республикасының аумағының бір бөлігі ретінде қарастырылатынын білдіреді.

Сондай-ақ, ҚР Қарулы Күштерінің әскери кемелері мен әскери әуе кемелерінде жасалған қылмыстық құқық бұзушылықтар олардың тұрған жеріне қарамастан Қазақстан заңнамасына бағынады.

4. Дипломатиялық иммунитет

ҚК 7-бабының төртінші бөлігі қылмыстық жауапкершілікке тартуда иммунитетке ие адамдарға ерекше тәртіп қолданылатынын белгілейді. Егер Қазақстан аумағында шетелдік дипломатиялық өкілдер немесе иммунитетке ие басқа да адамдар қылмыс жасаса, олардың қылмыстық жауапкершілігі халықаралық құқық нормаларына және Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шарттарға сәйкес шешіледі.

Байланысты нормативтік құқықтық актілер мен қаулылар

ҚР ҚК 7-бабында көрсетілген қағидалар халықаралық құқық нормаларына, оның ішінде 1961 жылғы Дипломатиялық қатынастар туралы Вена конвенциясына сәйкес келеді. Бұл конвенция дипломатиялық иммунитет нормаларын бекітеді.

Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотының нормативтік қаулыларында қылмыстық заңның аумақтық қағидатын қолдану мәселелері түсіндірілген. "Қылмыстық құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша сот практикасы туралы" нормативтік қаулыда қылмысты дұрыс саралау үшін құқық бұзушылық жасалған орынды нақты анықтау қажеттігі ерекше атап өтіледі.

Қорытынды

ҚР ҚК 7-бабы Қазақстан Республикасының аумағында немесе оған теңестірілген объектілерде қылмыстық құқық бұзушылық жасаған адамдарға Қазақстанның қылмыстық заңнамасының қолданылу шекараларын айқындайды. Бұл ереже елдің егемендігі мен құқықтық тәртібін қорғауды қамтамасыз етуге бағытталған.

Назар аударыңыз! 

«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын. 

Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.   

Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы  Заң компаниясы