101-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің өндірістік кооперативін қайта ұйымдастыру және тарату
Қайта ұйымдастыру және тарату заңды тұлға ретінде өндірістік кооперативті тоқтату тәсілдері болып табылады.
Қайта ұйымдастыру туралы АК - нің 45-бабына, тарату туралы-АК-нің 49-бабына түсініктемені қараңыз.
Екі жағдайда да кооперативтің заңды тұлға ретіндегі қызметі тоқтатылады, бірақ қайта ұйымдастырылған кезде оның құқықтары мен міндеттері басқа адамдарға өтеді.
Кооперативтердің бірігуі және қосылуы нысанында қайта ұйымдастырылған кезде кооператив мүшесінің пайының абсолютті мөлшері (яғни оның сомасы) сақталады, алайда оның жаңадан құрылған кооператив мүлкінің жалпы массасындағы пайызбен көрсетілген үлесі өзгереді.
Кооперативті таратудың нақты негізі оның мүшелерінің санын ең төменгі шектен төмен, яғни екі адамнан аз азайту болып табылады.
Өндірістік кооператив туралы Жарлықта егер кооперативте басқа мүшелердің кетуі нәтижесінде жалғыз мүше қалса, ол алты ай ішінде не жаңа мүшелерді қабылдауға және кооперативті сақтауға не оны АК-ға сәйкес бір адам құра алатын осындай шаруашылық серіктестік етіп қайта ұйымдастыруға құқылы (АК-нің 58-бабына түсініктемені қараңыз). Көрсетілген талаптар алты ай өткеннен кейін орындалмаған кезде кооператив таратылуға жатады.
Кредиторлардың талаптары қанағаттандырылғаннан кейін қалған таратылатын кооперативтің мүлкі ("тарату квотасы" деп аталатын) оның мүшелері арасында олардың пайларына барабар бөлінеді.
Кооперативті шаруашылық серіктестікке айналдыру тек кооператив мүшелерінің бірауыздан шешімімен ғана орын алуы мүмкін деген ережені енгізу (түсініктеме берілген баптың 2-тармағы) әрбір мүшенің мүдделерін қорғау ниетімен туындауы мүмкін, өйткені мұндай қайта құру тұтастай алғанда заңды тұлғаның мәртебесін де, ондағы әрбір қатысушының құқықтық жағдайын да айтарлықтай өзгертуге әкеп соғады.
Өндірістік кооператив кез келген түрдегі шаруашылық серіктестік (АҚ, ЖШС, толық серіктестік және т.б.) болып қайта құрылуы мүмкін, алайда заң актілерінде осы түрдегі заңды тұлғаларға қойылатын талаптарды сақтай отырып. Мысалы, ЖШС қатысушыларының саны елуден аспауы керек, сондықтан мүшелерінің саны осы саннан асатын кооператив бұл серіктестікке айнала алмайды.
Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
Түсініктеме Қазақ мемлекеттік заң университетінің Жеке құқық ғылыми-зерттеу орталығының ғылыми-практикалық зерттеулер бағдарламасы аясында дайындалды.
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің жобасын дайындау жөніндегі жұмыс тобының жетекшісі Қазақстан Республикасы Ғылым Академиясының корреспондент-мүшесі, профессор М. К. Сүлейменов
Басшының орынбасары профессор Басин Ю. г.
