4-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі уақытында азаматтық заңнаманың қолданылуы
Азаматтық заңнаманың уақыт бойынша қолданылуы туралы ереженің практикалық маңызы бірнеше принципті ережелерге дейін азаяды:
а) егер азаматтық құқықтар мен міндеттерді туғызатын, өзгертетін немесе тоқтататын заңды актілер жаңа заңмен құқықтық қатынастар пайда болғанға дейін басқаша анықталса, онда мұндай құқықтық қатынастардың заңдылығы пайда болған күні қолданыста болған заңнама бойынша бағаланады;
б) заңнаманың өзгеруі азаматтық құқықтық қатынастардың автоматты түрде өзгеруіне әкеп соқтырмайды және олар заңды пайда болған сәттегідей сақталады;
в) егер заң бұрын тыйым салынбаған қандай да бір әрекеттерді жасауға тыйым салса, онда мұндай әрекеттер тоқтатылуға тиіс.
Бұл ережелер "Заңның кері күші жоқ"қағидатының мазмұны ретінде қызмет етеді.
Бірақ аталған қағидаттан заңнамада (бірақ тараптардың келісімінде емес) белгіленетін ерекшеліктер болуы мүмкін:
а) заңға кері күш беру және оны қабылдағанға дейін туындаған қатынастарға тарату. Мысалы, "Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексін (жалпы бөлім) қолданысқа енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің 1994 жылғы 27 желтоқсандағы қаулысының 4-тармағында АК қолданысқа енгізілгенге дейін пайда болған коммерциялық заңды тұлғалардың ұйымдық-құқықтық нысандары 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін АК көздеген нысандарға қайта құрылуы тиіс деп көзделген;
б)кейде заңнамалық актіде азаматтық заңнамадағы өзгерістер құқықтық қатынастардың кейбір түрлеріне қолданылмайды, егер мұндай өзгерістер құқық субъектісінің жағдайын нашарлатса. Мұндай ереже, мысалы, шетелдік инвестициялар туралы Заңның 6-бабында қамтылған;
в) жаңа заң қабылданғанға дейін туындаған қатынастар сақталатын, бірақ олардың мазмұны өзгеретін ережені белгілеу. Мысалы, пәтер ақысының, коммуналдық төлемдердің және т. б. мөлшерін өзгерту.
Көбінесе жаңа заңнама құқықтық мәні бар мерзімдерге, мысалы, сатып алу ескіру мерзімдеріне кері күш береді. Керісінше, "Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексін (жалпы бөлім) қолданысқа енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің қаулысының 5-тармағына сәйкес АК көзделген талап қою мерзімдері АК қолданысқа енгізілгеннен кейін туындаған мән-жайлар негіз болған дауларға қолданылады.
Commentsарии Азаматтық кодекс қылмыстық іс жүргізу кодексі Қылмыстық кодекс Жоғарғы Соттың нормативтік қаулысы қылмыстық заңнама Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілері
Түсініктеме Қазақ мемлекеттік заң университетінің Жеке құқық ғылыми-зерттеу орталығының ғылыми-практикалық зерттеулер бағдарламасы аясында дайындалды.
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің жобасын дайындау жөніндегі жұмыс тобының жетекшісі Қазақстан Республикасы Ғылым Академиясының корреспондент-мүшесі, профессор М. К. Сүлейменов
Басшының орынбасары профессор Басин Ю. г.
Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
