Неке бала және отбысы істері бойынша Заңгер Сот іске қатысушы тараптардың біріне сот отырысының уақыты мен орны туралы тиісті түрде хабарламай оның қатысуынсыз істі қараса шағым наразылық дәлелдеріне қарамастан сот шешімінің күші жойылуға тиіс
А. сотқа талап арыз беріп, онда жауапкер С.-мен 2003 жылғы 17 маусымда заңды некеге тұрғанын, екеуінің мінездері жараспай, жиі ұрыс-керіс шыға бергендіктен бірге тұрмайтындарын, екі баласын жауапкермен қалдыруға қарсы еместігін көрсетіп, некені татуласу мерзімінсіз бұзуды сұраған. Шымкент қаласы Әл-Фараби аудандық сотының 2011 жылғы 31 қазандағы шешімімен А.-ның талап арызы қанағаттандырылған. Тараптардың арасындағы неке бұзылып, кәмелетке толмаған екі бала анасы С.-ның тәрбиесінде қалдырылған. Іс апелляциялық және кассациялық сот алқаларында қаралмаған. С. қадағалау сот алқасына берген өтінішінде өзі сот отырысына қатыспағанын, соттан ажырасу жөнінде істің қаралып жатқаны туралы шақыру қағаз алмағанын, некені бұзуға қарсы екенін көрсетіп, сот шешімінің күшін жойып, А.-ның талап арызын қанағаттандырусыз қалдыруды сұрайды. Сонымен қатар, ол сот актісіне өтініш беру мерзімін қалпына келтіруді сұраған. Қадағалау сот алқасы С.-ның дауланып отырған сот шешіміне өтініш беру мерзімін қалпына келтіруге негіздер бар деп есептейді, себебі, көрсетілген мерзім дәлелді себептермен өткізіліп алынған. Қадағалау сот алқасы іс бойынша жауапкер С.-ның өтінішті қолдаған түсінігін, прокурордың сот актісінің күші жойылып, іс қайта қарауға жолдануға жатады деген қорытындысын тыңдап, іс құжаттарын тексеріп, төмендегі негіздерге байланысты дау айтылған сот актісінің күшін жойды.
Неке бала және отбысы істері бойынша Заңгер Сот іске қатысушы тараптардың біріне сот отырысының уақыты мен орны туралы тиісті түрде хабарламай оның қатысуынсыз істі қараса шағым наразылық дәлелдеріне қарамастан сот шешімінің күші жойылуға тиіс
Қазақстан Республикасы Азаматтық iс жүргiзу кодексiнің (бұдан әрі –АІЖК) 387-бабының 3-бөлігіне сәйкес, материалдық нормалардың немесе іс жүргізу құқығының едәуір бұзылуы соттың заңды күшіне енген шешімдерін, ұйғарымдарын, қаулыларын қадағалау тәртібімен қайта қарауға негіз болады. Аталған азаматтық істі қараған кезде бірінші сатыдағы сот Қазақстан Республикасының қолданыстағы материалдық және іс жүргізу заңдарының талаптарын сақтамаған. «Соттардың некенi бұзу туралы iстердi қараған кезде заңды қолдануы туралы» Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2000 жылғы 28 сәуір № 5 нормативтік қаулысының 22-тармағына сәйкес, соттың некенi (ерлізайыптылықты) бұзу туралы шешiмi, сондай-ақ ажырасудан бас тарту жөнiндегi шешiмi заңды және сот мәжiлiсiнде жан-жақты тексерiлген дәлелдерге негізделген болуы тиiс. «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» Қазақстан Республикасы кодексінің 22-бабына сәйкес, неке (ерлі-зайыптылық) сот тәртібімен бұзылған кезінде ерлі-зайыптылар кәмелетке толмаған балалары кіммен тұратыны туралы, балаларды және (немесе) еңбекке қабілетсіз мұқтаж жұбайын күтіп-бағуға қаражат төлеу тәртібі, осы қаражаттың мөлшері туралы, не ерлі-зайыптылардың ортақ мүлкін бөлу туралы келісімді соттың қарауына ұсына алады. Неке (ерлізайыптылық) бұзылғаннан кейін ерлі-зайыптылар өзінің тегін таңдауды некенің (ерлі-зайыптылықтың) бұзылуын мемлекеттік тіркеу кезінде шешеді. Егер ерлі-зайыптылардың арасында осы баптың 1-тармағында көрсетілген мәселелер бойынша келісім болмаған жағдайда, сондай-ақ келісім балалардың немесе ерлі-зайыптылардың біреуінің мүдделерін бұзатыны анықталған жағдайда, сот: неке (ерлі-зайыптылық) бұзылғаннан кейін кәмелетке толмаған балалар атааналарының қайсысымен тұратынын айқындауға; ата-аналардың қайсысы және қандай мөлшерде балаларды күтіп-бағуға алимент төлейтінін айқындауға; кәмелетке толмаған балалардың және (немесе) ерлі-зайыптылардың өздерінің мүдделерін ескере отырып, ерлі-зайыптылардың талап етуі бойынша олардың бірлескен ортақ меншігіндегі мүлікті бөлуге; жұбайынан ақша қаражатын алуға құқығы бар екінші жұбайдың талап етуі бойынша осы қаражат мөлшерін айқындауға міндетті. Алайда, сот аталған заң талаптарын орындамай, заңды әрі негізді шешім қабылдауға әсерін тигізетін мән-жайларды толық, объективті түрде анықтамай, біржақты шешім қабылдаған.
Жауапкер С. сот отырысына қатыспаған және сот отырысының болатын күні туралы хабарлама алмаған. Іс бойынша жиналған құжаттарға сәйкес, жауапкер талапкермен бас араздығына байланысты, 2011 жылы екі жасөспірім баласымен Өзбекстан Республикасында тұратын әке-шешесінің үйіне кетіп қалған. 2011 жылғы 31 қазанда өткізілген сот отырысына шақыру туралы хабарламаны сот талапкердің мекен-жайына ғана жіберген. АІЖК-нің 366-бабының 1-бөлігінің талаптарына сәйкес, сот істі сот отырысының уақыты мен орны хабарланбаған, іске қатысушы адамдардың біреуі болмаған жағдайда қараса, шағым, наразылық дәлелдеріне қарамастан бірінші сатыдағы сот шешімінің күші жойылуға тиіс. отырған сот шешімінің қарар бөлігінде тиісті баж төлемін сот іске қатысы жоқ Б. деген азаматтан өндірген. Бұл жағдай соттың істі қарау кезінде заң талаптарын бұрмалағанына дәлел болады. Істің мұндай тұрғысында, осы іс бойынша қабылданған сот шешімін заңды және негізді деп тануға болмайды. Сондықтан оның күші жойылуға, ал іс сотқа қайта қарауға жолдануға жатады. Істі қайта қараған кезде сот аталған кемшіліктерді жойып, тараптардың уәждерін жан-жақты тексеріп, іс бойынша жиналған дәлелдерге заң тұрғысынан баға беріп, заңды және негізді шешім қабылдауға тиіс.
Назар аударыңыз!
«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.
Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.
Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
