Әкімшілік жаза қолдану туралы қаулылар бойынша айыппұлдарды мәжбүрлеп өндіріп алу жөніндегі салық органының әрекетін заңсыз деп тану
Әкімшілік жаза қолдану туралы қаулы шығарған адам қаулының орындалуын тоқтатады және әкімшілік жауаптылықты белгілейтін заңның немесе оның жекелеген ережелерінің күші жойылған жағдайларда әкімшілік жазадан босатады. "П" ЖШС (бұдан әрі – серіктестік, ЖШС) сотқа әкімшілік жаза қолдану туралы 2012 жылғы 6 тамыздағы № 003329, № 003330 қаулылары бойынша айыппұлдарды мәжбүрлеп өндіріп алу жөніндегі салық органының әрекетін заңсыз деп тану туралы өтінішпен жүгінді. Павлодар облысының мамандандырылған ауданаралық экономикалық сотының 2014 жылғы 26 наурыздағы шешімімен өтінішті қанағаттандырудан бас тартылды. Павлодар облыстық сотының апелляциялық және кассациялық сот алқаларының қаулысымен бірінші сатыдағы соттың шешімі өзгеріссіз қалдырылды.
ЖШС шағымында баяндалған дәлелдерді талқылай отырып, ҚР Жоғарғы Сотының азаматтық және әкімшілік істер жөніндегі қадағалау сот алқасы іс бойынша жаңа шешім шығарумен өткен сот актілерінің күшін жойды, өйткені жергілікті соттар заңсыз сот актісін шығаруға әкеп соқтырған материалдық құқық нормаларын елеулі бұзуға жол берді. Іс материалдарынан 2012 жылғы 6 тамызда салық органы серіктестікті әкімшілік жауапкершілікке тартқаны шығады: - № 003329 қаулысымен – Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 30 қаңтардағы № 156-II Заңымен (бұдан әрі – ӘҚБтК) қолданысқа енгізілген Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексінің 206-бабы 7-бөлігі бойынша әкімшілік жауапкершілікке тартыла отырып 242 700 теңге сомасына 150 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл; – № 003330 қаулысымен-ӘҚБтК-нің 206-бабының 1-бөлігі бойынша 72 810 теңге сомасына 45 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде әкімшілік айыппұл салумен. Аталған қаулылар орындалғанға дейін "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне салық салу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 26 желтоқсандағы № 61-V Заңымен (бұдан әрі – 2012 жылғы 26 желтоқсандағы Заң) ӘҚБтК-нің 206-бабынан 7-бөлім алынып тасталды, ал 1-бөлім жаңа редакцияда жазылды, санкция онда тек ескерту бар. Осыған байланысты Серіктестік салық органына № 003329 және № 003330 қаулыларын орындауды тоқтату және ӘҚБтК-нің 702-бабының 1) тармағының негізінде әкімшілік жазадан босату туралы өтінішпен жүгінді, өйткені әкімшілік жауапкершілікті белгілейтін Заңның жекелеген бөліктері жойылды (2013 жылғы 27 мамырдағы № 39, 2013 жылғы 9 шілдедегі № 4 хаттар жыл). Салық органы жасалған құқық бұзушылықтар үшін әкімшілік жауаптылықтың күші жойылмағанын дәлелдей отырып, ЖШС өтінішін қанағаттандырудан бас тартты, ӘҚБтК-нің 206-бабының 1-бөлігі 2012 жылғы 26 желтоқсандағы Заң редакциясында ӘҚБтК-нің 206-бабының 1 және 7-бөліктерінде көзделген құқық бұзушылықтардың құрамын ЖШС-ге айыппұл салу туралы қаулы шығарылған күні редакцияда қамтиды. 315 510 теңге айыппұлдардың жалпы сомасы салық органының 2013 жылғы 8 қарашадағы № 132279 инкассалық өкімі бойынша серіктестіктен өндірілді.Соттар салық органының әкімшілік айыппұл салу туралы қаулыларды орындау жөніндегі әрекетін заңды деп таныды. Жергілікті соттардың пікірінше, ӘҚБтК-нің 702-бабының 1) тармағын сөзбе-сөз түсіндіру бұл норма әкімшілік жаза жойылған жағдайда ғана қолданылуы мүмкін деген қорытынды жасауға мүмкіндік береді; 2012 жылғы 26 желтоқсандағы Заңмен ӘҚБтК-нің 206-бабының 1-бөлігі бойынша әкімшілік жауаптылықты жеңілдететін, бірақ құқық бұзушылық үшін жауаптылықты жоймайтын өзгерістер енгізілді; ӘҚБтК-нің 206-бабының 7-бөлігін алып тастау серіктестік жасаған құқық бұзушылық үшін әкімшілік жауаптылықтың күшін жоюды білдірмейді, өйткені ӘҚБтК-нің 206-бабының 7-бөлігінде бұрын көзделген құқық бұзушылықтың құрамы 206-баптың 1-бөлігінің диспозициясымен қамтылады ӘҚБтК жаңа редакцияда. Соттардың ұстанымы Заңға және іс үшін маңызды мән-жайларға сәйкес келмейді. № 003329, № 003330 қаулылар шығарылған күні Серіктестік жасаған құқық бұзушылықтар үшін әкімшілік жауапкершілік әртүрлі нормалармен реттелді: ӘҚБтК 206-бабының 1-бөлігі және санкцияларында айыппұл көзделген ӘҚБтК 206-бабының 7-бөлігі. 2012 жылғы 26 желтоқсандағы Заңмен екі норманың диспозициясы біріктіріліп, ӘҚБтК-нің 206-бабының 1-бөлігінің жаңа редакциясында баяндалды. Осыған байланысты, шынында да, Серіктестік жасаған құқық бұзушылықтар үшін әкімшілік жауапкершілік жойылған жоқ. Алайда, ӘҚБтК-нің 206-бабының 1-бөлігінің жаңа редакциясы санкция ретінде ӘҚБтК-нің 45-бабының 1-бөлігінің 1) - тармағына сәйкес әкімшілік жаза түрлерінің бірі болып табылатын ескертуді ғана көздейді. Демек, әкімшілік жаза ретінде айыппұл салуды көздейтін санкция жойылды. Санкция әкімшілік жауапкершілікті белгілейтін норманың құрамдас бөлігі болып табылады. ӘҚБтК-нің 702-бабының 1) тармағы әкімшілік жаза қолдану туралы қаулы шығарған органның (лауазымды адамның) қаулының орындалуын тоқтататынын және заңның немесе оның әкімшілік жауаптылықты белгілейтін жекелеген ережелерінің күші жойылған жағдайларда әкімшілік жазадан босататынын тікелей көздейді.
Қаралып отырған іс бойынша ӘҚБтК-нің 206-бабы 1-бөлігінің жеке ережесі болып табылатын айыппұл түріндегі санкцияның күшін жою осы норма 2012 жылғы 26 желтоқсандағы Заң бойынша жаңа редакцияда жазылғанға дейін орын алады. Демек, салық органы № 003329 және № 003330 қаулыларын орындауды тоқтатып, серіктестікті әкімшілік жазадан босатуы керек еді. Белгіленген жағдайларда іс бойынша сот актілері талап қоюды қанағаттандыру туралы жаңа шешім шығарумен жойылды, өйткені дау шешілген кезде соттар әкімшілік заңның нормаларын дұрыс қолданбады.
Назар аударыңыз!
«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.
Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.
Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
