51-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің ҚР ҚК мүлкін тәркілеу
1. Мүлікті тәркілеу-сотталушының меншігі болып табылатын мүліктің барлығын немесе бір бөлігін мемлекет меншігіне мәжбүрлеп өтеусіз алып қою.
Сыбайлас жемқорлық қылмыстар жасағаны үшін сотталған адамның меншігінен басқа, заңдарда белгіленген тәртіппен Қылмыстық жолмен алынған не Қылмыстық жолмен алынған қаражатқа сатып алынған, сотталған адамның басқа адамдардың меншігіне берілген мүлік те тәркіленуге жатады.
2. Мүлікті тәркілеу пайдакүнемдік ниетпен жасалған қылмыстар үшін белгіленеді және осы Кодекстің Ерекше бөлігінің тиісті баптарында көзделген жағдайларда ғана тағайындалуы мүмкін.
3. Қылмыстық-атқару заңнамасында көзделген тізбеге сәйкес сотталған адамға немесе оның асырауындағы адамдарға қажетті мүлік тәркіленуге жатпайды.
Қылмыстық жаза ретінде мүлікті тәркілеу бірінші Қылмыстық кодекс қабылданған сәттен бастап Республикалық заңнамаға белгілі.
ҚР ҚК 51-бабына сәйкес мүлікті тәркілеу-сотталғанның меншігі болып табылатын мүліктің барлығын немесе бір бөлігін мемлекет меншігіне мәжбүрлеп өтеусіз алып қою. Осы ұйғарымнан көрініп тұрғандай, тәркілеудің екі түрі бар: а) сотталған адамға тиесілі барлық мүлікті алып қоюдан тұратын толық тәркілеу (сотталған адамға немесе оның асырауындағы адамдарға қажетті мүлік ҚР Қылмыстық-атқару заңнамасында көзделген тізбеге сәйкес тәркіленуге жатпайды, бұл тізбеге киім, аяқ киім, тамақ өнімдері кіреді және тұруға қажетті басқа заттар мен заттар);
б) үкімде көрсетілген мүліктің белгілі бір бөлігін алып қоюдан тұратын ішінара тәркілеу.
ҚР Жоғарғы Соты Пленумының 1999 жылғы 30 сәуірдегі "соттардың қылмыстық жаза тағайындау кезінде заңдылықты сақтауы туралы" қаулысында соттардың назарына мүлікті тәркілеу түріндегі қосымша жаза сотталушы кінәлі деп танылған ҚК бабының диспозициясы оларды қосымша жаза ретінде қарастырған жағдайларда ғана тағайындалуы мүмкін екендігі айтылады
Қылмыс сараланған ҚК-нің 51-бабының 2-бөлігінің санкциясында көзделген талаптарға сәйкес, осы қылмысты жасағаны үшін мүлікті тәркілеу түріндегі қосымша жаза оны жасаған кезде пайдакүнемдік ниет белгіленген жағдайда ғана тағайындалуы мүмкін. Соттар ҚК-нің 79-бабының мәні бойынша мүлікті тәркілеуді кәмелетке толмаған жаста қылмыс жасаған адамдарға қолдануға болмайтынын есте ұстаған жөн.
Мүлікті тәркілеуді қолданған кезде оның мөлшері үкімде нақты айтылуы керек, ал тәркілеудің өзі сотталушыға тиесілі немесе оның басқа адамдармен ортақ бірлескен меншіктегі үлесі болып табылатын мүлікке ғана қолданылуы мүмкін. Тәркілеу Қазақстан Республикасының Қылмыстық-атқару заңнамасында көзделген тізбеге сәйкес сотталған адамға немесе оның асырауындағы адамдарға қажетті мүлікке қолданыла алмайды. Сотталушының осы уақытқа дейін мүлкінің болмауы тәркілеуді қолданбауға негіз бола алмайды.
Мүлікті тәркілеу туралы сот үкімін орындау тәртібі 9-тараумен реттеледі. "Қосымша жазаларды орындау". Мәселен, ҚР ҚИК 57-бабының 2-бөлігі мүліктің орналасқан жері бойынша сот орындаушысының мүлікті тәркілеу түріндегі жазаны орындауы көзделген.
Мүлікті тәркілеуді орындау тәртібі ҚР Әділет Министрлігінің 1997 жылғы 18 желтоқсандағы N 2-2/117 бұйрығымен жарияланған атқарушылық іс жүргізу туралы нұсқаулықпен де регламенттеледі.
Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері, заң ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Ұлттық Жаратылыстану ғылымдары академиясының академигі И. Ш. БОРЧАШВИЛИДІҢ Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексіне 2007 жылғы түсініктемесі
Актінің өзгертілген күні: 02.08.2007 актінің қабылданған күні: 02.08.2007 қабылданған орны: жоқ актіні қабылдаған Орган: 180000000000 әрекет аймағы: 100000000000 норма шығарушы орган берген НҚА тіркеу нөмірі: 167 акт мәртебесі: new құқықтық қатынастар саласы: 028000000000 акт нысаны: COMM Заң күші: 1900 акт тілі: rus
Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
