Қылмыс не қасақана қылмыстық теріс қылық жасағаны үшін қызметкер жұмыстан шығарылуы мүмкін
Заңның 80-бабы 1-тармағының 15) тармақшасына сәйкес қызметкер жұмыстан шығарылуы мүмкін:қылмыс жасағаны үшін соттың айыптау үкімінің заңды күшіне енуіне, қылмыс туралы қылмыстық істің Қазақстан Республикасы Қылмыстықпроцестік кодексінің 35-бабы бірінші бӛлігі 3), 4), 9), 10) және 12) тармақтарының немесе 36-бабының негізінде тоқтатылуына байланысты; (ескі редакция)қылмыс не қасақана қылмыстық теріс қылық жасағаны үшін соттың айыптау үкімінің заңды күшіне енуіне, қылмыстық істің Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 35-бабы бірінші бӛлігі 3), 4), 9), 10) және 12) тармақтарының немесе 36-бабының негізінде тоқтатылуына байланысты (№ 136-VII Заңмен өзгерістер енгізілгеннен кейінгі редакция).
Л. Қостанай облысы Қарабалық ауданы ІІБ тергеу бӛлімінің тергеушісі қызметін атқарды.
Бала күтімі бойынша демалыста болған кезеңде Л. жол жүрісі қағидаларын бұзып, нәтижесінде жәбірленушінің денсаулығына орташа ауырлықтағы зиян келтірген.
Сот үкімімен Л. ҚК-нің 345-бабының 1-бӛлігінде кӛзделген қылмыстық теріс қылық жасағаны үшін кінәлі деп танылып, оған айыппұл түрінде жаза тағайындалған.
Полиция департаментінің бұйрығымен Л. «Құқық қорғау қызметі туралы» Заңның 80-бабы 1-тармағының 15) тармақшасы негізінде ішкі істер органдарынан шығарылды.
Жергілікті соттар талап қоюды қанағаттандырудан бас тарта отырып, Л. қатысты заңды күшіне енген айыптау үкімі және оның қылмыстық жазаланатын іс-әрекет жасау фактісі құқық қорғау қызметінде одан әрі жұмыс істеуге кедергі болып табылады деп тапты (Қостанай қалалық сотының 2021 жылғы 13 қазандағы шешімі, Қостанай облыстық сотыныңазаматтық істер жӛніндегі сот алқасының 2021 жылғы 09 желтоқсандағы қаулысы).
Сот актілерінің күшін жоя және Л. талаптарын қанағаттандыра отырып,Жоғарғы Соттың азаматтық істер жӛніндегі сот алқасы (2022 жылғы 15 маусымдағы 3гп-205) келесіні негізге алды.ҚК-нің 10-бабының 1-бӛлігіне сәйкес қылмыстық құқық бұзушылықтар қоғамға қауіптілік және жазаланушылық дәрежесіне қарай қылмыстар және қылмыстық теріс қылықтар болып бӛлінеді.
Осы баптың 2 және 3-бӛліктерінде қылмыс және қылмыстық теріс қылық ұғымы берілген.Атап айтқанда, ҚК-нің 10-бабының 2, 3-бӛліктерінің диспозициясындаайыппұл салу, түзеу жұмыстары, қоғамдық жұмыстарға тарту, бас бостандығын шектеу немесе бас бостандығынан айыру түріндегі жазалау қатерімен тыйым салынған айыпты жасалған, қоғамға қауіпті іс-әрекет (әрекет немесе әрекетсіздік) қылмыс деп танылатыны кӛзделген.
Қылмыстық теріс қылық деп қоғамға зор қауіп тӛндірмейтін, жеке адамға, ұйымға, қоғамға немесе мемлекетке болмашы зиян келтірген не зиян келтіру қатерін туғызған, оны жасағаны үшін айыппұл салу, түзеу жұмыстары, қоғамдық жұмыстарға тарту, қамаққа алу, шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерге шығарып жіберу түріндегі жаза кӛзделген, айыпты жасалған іс-әрекет (әрекет не әрекетсіздік) танылады.
ҚК-нің 10-бабына сәйкес ҚК-нің 345-бабының 1-бӛлігінде кӛзделген қылмыстық құқық бұзушылық абайсызда жасалған қылмыстық теріс қылықтарға жатады.Жоғарғы Сот осындай негіздермен Т. жұмысқа қайта алу туралы «Алматы қаласы Тӛтенше жағдайлар департаментінің Ӛрт сӛндіру және авариялық-құтқару жұмыстары қызметі» ММ-ге қойған талабына қатысты іс бойынша Алматы қаласы Медеу аудандық сотының 2021 жылғы 29 қазандағы шешімінің, Алматы қалалық сотының азаматтық істер жӛніндегі сот алқасының 2022 жылғы 24 ақпандағы қаулысының күшін жойды (2022 жылғы 06 қазандағы 3гп-364).
Кӛкшетау қалалық соты К. Мамандандырылған күзет қызметі басқармасына қойған талабын қарап, (2022 жылғы 26 қазандағы шешім) ӛзге ұстанымда болды. Талап қоюшыға қатысты тараптардың татуласуына орай ҚК-нің 345-бабының 1-бӛлігімен қылмыстық істі тоқтату туралы қаулы шығарылғаны анықталды. Талап қоюшыға бұйрықтың күшін жою туралы талапты қанағаттандырудан бас тарта отырып, сот ӛз уәжін қылмыстық теріс қылықтар қылмыстық құқық бұзушылық болып табылатынымен, қылмыстық заңнамада бұл санат қылмыспен қатар танылатынымен уәждеді. Демек, соттың пікірінше, қылмыстық теріс қылық бұл, ең алдымен, қылмыс.
Тараптар сот шешіміне шағымданбаған. Алайда сот қылмыс пен қылмыстық теріс қылық арасындағы айырмашылықты кӛрмегенін атап ӛткен жӛн.
Сонымен бірге сот «Құқық қорғау қызметі туралы» Заңның 6-бабы 2-тармағының 6-1) тармақшасына сәйкес қызметке тұрғанға дейін ӛзіне қатысты үш жылдың ішінде қылмыстық теріс қылық жасағаны үшін соттың айыптау үкімі шығарылған немесе қызметке орналасқанға дейін үш жылдың ішінде қылмыстық теріс қылық жасағаны үшін қылмыстық жауаптылықтан Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 35-бабы бірінші бӛлігі 3), 4), 9), 10) және 12) тармақтарының немесе 36-бабының негізінде босатылған адам құқық қорғау қызметіне қабылданбайтынын ескермеген.
Осы норманың мазмұны заң шығарушы, егер осындай іс-әрекет үшін айыптау үкімі шығарылған күннен бастап үш жылдан астам уақыт ӛтсе, қоғамға зор қауіп тӛндірмейтін, жеке адамға болмашы зиян келтірген ісәрекетті жасаған адамның құқық қорғау қызметінде болу мүмкіндігін жоққа шығармайтынын кӛрсетеді.
Назар аударыңыз!
«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, Бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкендігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық кеңесті, құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.
Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.
