163-1-бапқа түсініктеме. Тауарларды сатып алуды ұйымдастырушылардың, сатып алу және сауда-саттық операторларының сатып алуды жеткізушілердің, Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексінің сауда-саттыққа қатысушыларының қызметін үйлестіруі  

     1. Тауарларды сатып алуды ұйымдастырушылардың, сатып алу және сауда-саттық операторларының сатып алуды жеткізушілердің және сауда-саттыққа қатысушылардың қызметін үйлестіруі, егер мұндай әрекет бәсекелестікке жол бермеуге, шектеуге немесе жоюға әкеп соқтырса немесе әкеп соғуы мүмкін болса және қылмыстық жазаланатын іс-әрекет белгілері болмаса, -

     лауазымды адамдарға жүз айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады.

     2. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, әкімшілік жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде қайталап жасалған іс-әрекет, -

     лауазымды адамдарға жүз елу айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады.

     Түсіндірме мақала тауарларды сатып алуды ұйымдастырушылардың, сатып алу және сауда-саттық операторларының сауда-саттыққа қатысушылар мен жеткізушілердің қызметін үйлестіруі үшін әкімшілік жауапкершілікті белгілейді.

     Түсініктеме берілген бап бойынша құқық бұзушыны әкімшілік жауаптылыққа тарту құқық бұзушының іс-әрекетінде қылмыстық жазаланатын іс-әрекет белгілері болмаған жағдайда ғана жүзеге асырылады. Әйтпесе, құқық бұзушылар - сатып алуды ұйымдастырушылар мен сауда-саттық операторларының лауазымды адамдары ҚК нормаларына сәйкес сатып алуды ұйымдастыру және сауда-саттықты өткізу кезіндегі заңсыз әрекеттері үшін қылмыстық жауаптылыққа тартылуға жатады. Аталған байланыста бастапқыда адамның тауарларды сатып алуды үйлестіру және сауда-саттық жүргізу жөніндегі құқыққа қайшы әрекетін құқық қорғау органдары онда қылмыстық құқық бұзушылық белгілерінің болуы немесе болмауы және оны жасаған адамды қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін негіздемелер тұрғысынан тексеруге тиіс.  

     ӘҚБтК-нің 163-1-бабында көзделген құқық бұзушылықтардың рулық объектісі ҚР заңнамасында белгіленген және Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырудың мемлекет қорғайтын тәртібі болып табылады.  

     ӘҚБтК-нің 163-1-бабында көзделген құқық бұзушылықтардың тікелей объектісі адал бәсекелестік қағидатын сақтай отырып, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырудың ҚР заңнамасында белгіленген тәртібі және сатып алуды жеткізушілер мен сауда-саттыққа қатысушылардың қызметін үйлестіруге тыйым салу болып табылады.

     ӘҚБтК-нің 163-1-бабында көзделген құқық бұзушылық субъектілері тауарларды сатып алуды ұйымдастырушылардың, сатып алу және сауда-саттық операторларының сатып алуды жеткізушілер мен сауда-саттыққа қатысушылардың қызметін үйлестіруді жүзеге асыруға заңнамалық тыйым салуды бұзған лауазымды тұлғалары болып табылады.

     ҚР ӨК 169-1-бабының 2-тармағына сәйкес тауарларды сатып алуды ұйымдастырушылар деп:

     1) ҚР Ұлттық Банкін, оның ведомстволарын қоспағанда, мемлекеттік органдар, мемлекеттік мекемелер;

     2) дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі мемлекеттік кәсіпорындар, заңды тұлғалар және олармен үлестес заңды тұлғалар, ұлттық басқарушы холдингтер, ұлттық холдингтер, ұлттық компаниялар мен акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тікелей немесе жанама түрде ҚР Ұлттық Банкінің құрылымына кіретін ұйымдарды және заңды тұлғаларды қоспағанда, Ұлттық басқарушы холдингке, ұлттық холдингке, ұлттық компанияға тиесілі, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы ҚР Ұлттық Банкіне тиесілі немесе оның сенімгерлік басқаруында болады;

     3) пайдалы қазбалардың ірі кен орындарында өндіруді жүргізетін және ҚР Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен тауарларды сатып алуды жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар;

     4) табиғи монополиялар субъектілері.

     Сатып алу және сауда-саттық операторларының астында, баптың 3-тармағына сәйкес. 169-1 ҚР ӨК, сауда немесе ақпараттық жүйелерді, тауар биржаларын және сауда-саттықты ұйымдастырушылық және техникалық қамтамасыз етуді сауда немесе ақпараттық жүйелерді, тауар биржаларын және сауда-саттыққа арналған өзге де сауда алаңдарын пайдалана отырып жүзеге асыратын тұлғаларды қоспағанда, сауда немесе ақпараттық жүйелерді, тауар биржаларын және сауда-саттыққа арналған өзге де сауда алаңдарын пайдалана отырып, оларды тікелей өткізу жолымен сатып алу мен Сауда-саттықты ұйымдастырушылық және техникалық қамтамасыз етуді өз мүлкін өткізу және (немесе) тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өз мұқтаждары және (немесе) олармен бірге тұлғалардың бір тобына кіретін нарық субъектілерінің мұқтажы үшін сатып алу.

     Сатып алу және сауда операторларына мыналар жатады:

     1) дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі мемлекеттік органдар, мемлекеттік мекемелер, мемлекеттік кәсіпорындар, заңды тұлғалар және олармен үлестес заңды тұлғалар, ұлттық басқарушы холдингтер, ұлттық холдингтер, ұлттық компаниялар мен ұйымдар, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы Ұлттық басқарушы холдингке, ұлттық холдингке, ұлттық компанияға тікелей немесе жанама тиесілі;

     2) тауар биржалары және нарық субъектілері арасында, мемлекеттік органдар немесе мемлекеттік мекемелер мен нарық субъектілері арасында тауарларды сату шарттары жасалатын өзге де сауда алаңдары мен жүйелері.

     ӘҚБтК - нің 163-1-бабында көзделген құқыққа қайшы әрекеттердің субъективті жағы құқық бұзушы-лауазымды адамдар үшін ниет түріндегі кінәсімен сипатталады. Адамның кінәсі оның жасаған заңсыз әрекеттеріне және олардың зиянды салдарына психикалық қатынасы арқылы анықталады.  

     ӘҚБтК-нің 163-1-бабында көзделген әкімшілік құқық бұзушылықтардың құрамы ресми болып табылады. Оларды жасағаны үшін әкімшілік жауапкершілікке тарту үшін құқық бұзушының материалдық залал келтіру фактісін анықтау талап етілмейді.  

     Түсініктеме берілген баптың 1-бөлігі тауарларды сатып алуды ұйымдастырушылардың, сатып алу және сауда-саттық операторларының сатып алуды жеткізушілердің және сауда-саттыққа қатысушылардың қызметін үйлестіруі үшін әкімшілік жауапкершілікті белгілейді, егер мұндай әрекет бәсекелестікке жол бермеуге, шектеуге немесе жоюға әкеп соқтырса немесе әкеп соғуы мүмкін болса және қылмыстық жазаланатын іс-әрекет белгілері болмаса.

     Түсіндірме баптың 1-бөлімінде көзделген құқық бұзушылықтың объективті жағы құқық бұзушының сауда-саттыққа қатысушылар мен сатып алуды жеткізушілердің қызметін заңсыз үйлестіруде көрініс тапқан және бәсекелестікке жол бермеуге, шектеуге немесе жоюға әкелген (келтіру қаупін тудырған) құқыққа қайшы әрекеттер жасауымен сипатталады.  

     ҚР ӨК 169-1-бабы 1-тармағының императивті талабы бойынша тауарларды сатып алуды Ұйымдастырушыларға, сатып алу және сауда-саттық операторларына, егер бұл әрекет бәсекелестікке жол бермеуге, шектеуге немесе жоюға әкеп соқтырса немесе әкеп соғуы мүмкін болса, сатып алуды жеткізушілер мен сауда-саттыққа қатысушылардың қызметін үйлестіруге тыйым салынады.

     Тауарларды сатып алуды ұйымдастырушылардың, сатып алу және сауда-саттық операторларының лауазымды адамдарының аталған тыйымды бұзуы түсініктеме берілген баптың 1-бөліміне сәйкес әкімшілік жауаптылыққа әкеп соғады.

     ӘҚБтК-нің 163-1-бабының 1-бөлігінде көзделген құқық бұзушылық жасағаны үшін құқық бұзушы айыппұл түрінде жазаланады.

     ӘҚБтК-нің 163-1-бабының 1-бөлігінде көзделген құқық бұзушылық жасағаны үшін айыппұлдың мөлшері 100 АЕК құрайды, тіркелген болып табылады және оны жүктейтін орган өзгертуге жатпайды.  

     Түсініктеме берілген баптың 2-бөлігі бойынша әкімшілік жазаны құқық бұзушыға монополияға қарсы орган немесе сот, іс сотта қаралған жағдайда қолданады.

     Түсініктеме берілген баптың 2-бөлігі әкімшілік жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде түсініктеме берілген баптың 1-бөлімінде көзделген әрекетті жасағаны үшін неғұрлым қатаң жаза белгілейді.  

     Бұл ретте түсіндірме баптың 2-бөлімінде көзделген құқық бұзушылық құрамының объектісі, субъективті жағы және субъектілері өзінің сипаттамасында ӘҚБтК 163-1-бабының 1-бөлімінде көзделген құқық бұзушылық құрамының объектісімен, субъективті жағымен және субъектілерімен сәйкес келеді.  

     ӘҚБтК-нің 163-1-бабының 2-бөлігінде көзделген құқық бұзушылықтың объективті тарапының сипаттамасында түсініктеме берілген баптың 1-бөлімінде көзделген әрекетке қайталану белгісі қосылады.  

     Егер адам ӘҚБтК-нің 163-1-бабының 1-бөлігінде көзделген әрекетті бұрын жасаған болса, ол үшін әкімшілік жазаға тартылған болса және адам әкімшілік жазаға тартылған деп есептелетін бір жылдық мерзім әлі аяқталмаған болса, құқық бұзушылық қайтадан жасалған деп есептеледі.

     Құқық бұзушылықты қайталап жасау ӘҚБтК 163-1-бабының 2-бөлігі бойынша құқық бұзушылықтың дербес құрамы ретінде құқыққа қайшы әрекеттің саралануына әкеп соғатын дербес саралау белгісі болып табылады.  

     Біліктілік белгісі ретінде қайталану құқық бұзушының бір жыл ішінде жасаған құқыққа қайшы әрекеттерінің саны мен сипатын анықтау арқылы ғана емес, сонымен қатар заңды түрде – ӘҚБтК-нің 163-1-бабының 1-бөлімінде көзделген құқық бұзушылық жасағаны үшін осы адамды әкімшілік жауаптылыққа тарту фактісін, заңды күшіне енген және әкімшілік жаза қолдану туралы соттың күші жойылмаған қаулысының болуын анықтау арқылы белгіленеді. 1 ас қасық. ӘҚБтК-нің 163-1-і, оны жариялау, құқық бұзушыға тапсыру немесе жіберу және жаза қолданылған сәттен бастап бір жылдық мерзім өтпеу фактісі.

     Егер адам құқыққа қайшы әрекетті бірнеше рет жасаған болса немесе оны жасау басталғаннан кейін және ол анықталған сәтке дейін жалғастыра берсе, бірақ осы уақытқа дейін ол ӘҚБтК-нің 163-1-бабының 1-бөлігі бойынша бұрын әкімшілік жауапкершілікке тартылмаған болса, онда бұл жағдайда оны ӘҚБтК-нің 163-1-бабының 2-бөлігі бойынша жауапкершілікке тарту мүмкін емес, өйткені қайталанудың біліктілік белгісі жоқ. Мұндай жағдайда адам әкімшілік жауапкершілікке тартылуы және 1-бап бойынша жазалануы тиіс. ӘҚБтК-нің 163-1-і, тіпті егер бір жыл ішінде бұзушылықты қайталап жасау және жасалған бұзушылықтардың біртектілігі белгілері болса да.  

Жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде ӘҚБтК-нің 163-1-бабының 1-бөлігінде көзделген құқық бұзушылық жасағаны үшін құқық бұзушы айыппұл түрінде жазаға тартылады.

     ӘҚБтК-нің 163-1-бабының 2-бөлігінде көзделген құқық бұзушылық жасағаны үшін айыппұлдың мөлшері 150 АЕК құрайды, тіркелген болып табылады және оларды салатын орган өзгертуге жатпайды.  

     Түсініктеме берілген баптың 2-бөлігі бойынша әкімшілік жазаны құқық бұзушыға монополияға қарсы орган немесе сот, іс сотта қаралған жағдайда қолданады.

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне ғылыми-практикалық түсініктеме (мақала) авторлық ұжымнан:

     Бачурин Сергей Николаевич, з.ғ. к., доцент - 48-тарау (Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған);

     Ғабдуалиев Мереке Трекович, з.ғ. к. – 11, 21, 22, 23-тараулар;

     Жүсіпбекова Айнұр Маратқызы, з.ғ. м. – 13-тарау (а. в. Карпекинмен бірлесіп жазған); 33, 39-тараулар (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған);  

     Карпекин Александр Владимирович, з.ғ. к., доцент - 13 тарау (А. М. Жүсіпбековамен бірлесіп жазған);

     Корнейчук Сергей Васильевич-2 тарау; 6 тарау (О. Т. Сейтжановпен, Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған); 8 тарау; 25 тарау (е. м. Хакимовпен бірлесіп жазған); 457-470, 488, 488-1, 491-506 баптар; 28, 30, 52 тараулар;

     Корякин Илья Петрович, з.ғ. д., профессор-49 тарау;

     Кысықова Гүлнара Бауыржанқызы, з.ғ. к. - 20 тарау;

     Омарова Ботагөз Акимгереевна, з.ғ. к. – 17 тарау; 18 тарау (Б. А. Парманқұловамен бірлесіп жазған); 26, 31 тараулар; 32 тарау (Б. А. Парманқұловамен бірлесіп жазған);

     Парманқұлова Баян Асханбайқызы - 18-тарау (Б. А. Омаровамен бірлесіп жазған); 19, 32-тараулар (Б. А. Омаровамен бірлесіп жазған); 43-тарау (А. С. Тукиевпен бірлесіп жазған);  

     Подопригора Роман Анатольевич, з.ғ. д., профессор-24 тарау, 489, 489-1, 490 баптар;

     Порохов Евгений Викторович, з.ғ. д. - 14, 15, 16, 29-тараулар, 471-475-баптар;

     Сейтжанов Олжас Теміржанұлы, з.ғ. к., доцент, – 4-тарау; 5-тарау (Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған); 6-тарау (С. В. Корнейчукпен, Е. М. Хакимовпен бірлесіп жазған); 9-тарау; 10-тарау (В. В. Филин Б. Е. Шаймерденовпен бірлесіп жазған); 33-тарау (А. М. Жүсіпбековамен бірлесіп жазған); 36-тарау (б. е. Шаймерденовпен бірлесіп жазған); 39-тарау (А. М. Жүсіпбековамен бірлесіп жазған);

     Смышляев Александр Сергеевич, PhD докторы. – 38, 40, 42, 43-1-тараулар (А. С. Тукиевпен бірлесіп жазған); 44-тарау;

     Тукиев Аслан Сұлтанұлы – з.ғ. к., доцент-1, 3, 35 тараулар; 38, 40, 42 тараулар (А. С. Смышляевпен бірлесіп жазған); 43 тарау (Б. А. Парманқұловамен бірлесіп жазған); 43-1 тарау (А. С. Смышляевпен бірлесіп жазған); 44-1 тарау (бірге жазған Шипп Д. А.); 45-тарау; 46 (бірге жазған Шипп Д. А.); 47-тарау;  

     Филин Владимир Владимирович, з.ғ. к., доцент - 10 тарау (О. Т. Сейтжановпен, Б. Е. Шаймерденовпен бірлесіп жазған);  

     Хакимов Ержан Маратұлы, м. з. н. - 5-тарау (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған); 6-тарау (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған, С. В. Корнейчук); 7-тарау; 25-тарау (С. В. Корнейчукпен бірлесіп жазған); 34, 41-тараулар; 48-тарау (бірлесіп жазған С. Н. Бачуринмен); 53-тарау;

     Шаймерденов Болат Ерденұлы, з.ғ. м., – 10-тарау (О. Т. Сейтжановпен, В. В. Филинмен бірлесіп жазған); 12-тарау; 476-487, 507-509-баптар; 36-тарау (О. Т. Сейтжановпен бірлесіп жазған); 37, 50, 51-тараулар.  

     Шипп Денис Алексеевич-44-1, 46 тараулар (А. С. Тукиевпен бірлесіп жазған).

Актінің өзгертілген күні: 01.01.2020 актінің қабылданған күні: 01.01.2020 қабылданған орны: 1000500000000 актіні қабылдаған Орган: 103001000000 қолданылу аймағы: 10000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000: 029000000000 / 028000000000 / 029002000000 / 028004000000 / 029001000000 / 026000000000 / 001000000000 / 001008000000 / 030000000000 акт нысаны: COMM / code заңды күші: 1900 акт тілі: rus  

Назар аударыңыз!  

«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.  

Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.    

Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы  Заң компаниясы