Жаза тағайындау үкімдердің жиынтығы бойынша қосымша жаза мен жаза тағайындау кезінде соттың заңды бұзуы сот актілерінің өзгеруіне әкелді
Ақмола облысының қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотының 2012 жылғы 25 мамырдағы үкімімен И., бұрын сотталған: 2011 жылғы 16 наурызда Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің (бұдан әрі – ҚК) 178-бабы 2-бөлігі "а, в" тармақтары (1997 жылғы редакцияда) ҚК-нің 63-бабын қолдана отырып,3 жылға бас бостандығынан айыру, шартты түрде, 2 жылға сынақ мерзімімен, - ҚК-нің 179-бабының 2-бөлігінің "а, в, г" тармақтары бойынша (1997 жылғы редакцияда) мүлкі тәркіленіп бас бостандығынан айырудың 9 жылына, ҚК-нің 96-бабының 2-бөлігінің "ж, к" тармақтары бойынша (1997 жылғы редакцияда) 15 жылға бас бостандығынан айырыла отырып, мүлкі тәркіленіп,"а " ҚК-нің 187-бабының 2-бөлігі (1997 жылғы редакцияда) 3 жылға бас бостандығынан айыру, ҚК-нің 58-бабының 4-бөлігі негізінде мүлкі тәркіленіп, 17 жылға бас бостандығынан айыру жазасын ішінара қосу жолымен. ҚК-нің 60-бабының 1-бөлігінің негізінде алдыңғы үкім бойынша жазаның өтелмеген бөлігін мүлкі тәркіленіп, жазасын ерекше режимдегі түзеу колониясында өтей отырып, 18 жылға түпкілікті бас бостандығынан айыруға ішінара қосу жолымен. ҚК-нің 13-бабы 3-бөлігінің "в" тармағына сәйкес (1997 жылғы редакцияда) і.әрекеттерінде қылмыстардың аса қауіпті қайталануы танылды. Осы үкіммен к. сотталды, оған қатысты сот актілеріне дау айтылмайды. Ақмола облыстық сотының қылмыстық істер жөніндегі апелляциялық сот алқасының 2012 жылғы 11 шілдедегі қаулысымен үкім өзгеріссіз, сотталғандардың апелляциялық шағымдары қанағаттандырусыз қалдырылды. Ақмола облыстық сотының кассациялық сот алқасының 2013 жылғы 7 ақпандағы қаулысымен өткен сот актілері өзгеріссіз, сотталған И. – ның кассациялық шағымы қанағаттандырусыз қалдырылды.
Наразылықта Бас Прокурор и. - ға қатысты 2011 жылғы 16 наурыздағы Соттың алдыңғы үкімі 2011 жылғы 29 сәуірде апелляциялық сатыдағы сотта қылмыстық іс қаралғаннан кейін ғана заңды күшіне енгендіктен және ол 2011 жылдың 18 сәуіріне дейін қайталама қылмыс жасағандықтан, сот оның іс-әрекеттерінде аса қауіпті рецидивтің бар екенін қате мойындады қылмыстар. Осыған байланысты прокурор сотталған адамның іс-әрекетінде аса қауіпті қылмыстардың қайталануын мойындаудың күшін жоюды, осы мән-жайды оның жауапкершілігін ауырлататын деп тануды жоюды және оған ҚК-нің 55-бабы 2-бөлігінің ережелерін қолдана отырып жаза тағайындауды сұрайды. Сондай-ақ, прокурор сот сотталушыға үкімдердің жиынтығы бойынша жазаны ҚК-нің 64-бабының 5-бөлігінің талаптарына сәйкес, яғни қылмыстық заңды бұза отырып, үкімнің 60-бабының ережесін қолданудан бас тартуды сұрайтынын атап өтті. Прокурордың и. - ға қатысты 2011 жылғы 16 наурыздағы Соттың алдыңғы үкімі 2011 жылғы 29 сәуірде апелляциялық сатыдағы сотта қылмыстық іс қаралғаннан кейін заңды күшіне енгендіктен және ол 2011 жылғы 18 сәуірде қайта қылмыс жасағандықтан, сот оның әрекеттерінде аса қауіпті қылмыстардың қайталануының бар екенін қате мойындады деген наразылығының дәлелдері негізсіз. Мәселен, қылмыстық іс материалдарынан и. және оның ағасы К. Астана қаласы Сарыарқа ауданының № 2 аудандық сотының 2011 жылғы 16 наурыздағы үкімімен сотталғаны шығады. Осы сот үкімін Астана қаласының апелляциялық сатыдағы соты К. - ға қатысты ғана тексерді, оның апелляциялық шағымы және осы соттың 2011 жылғы 29 сәуірдегі қаулысы бойынша өзгеріссіз қалдырылды. И. қатысты соттың 2011 жылғы 16 наурыздағы үкіміне шағым жасалмады, осыған байланысты Қазақстан Республикасы қылмыстық іс жүргізу кодексінің (бұдан әрі-ҚІЖК) 447 – бабы 1-бөлігінің талаптарына сәйкес (1997 жылғы редакцияда) и. - ға қатысты бұл үкім апелляциялық шағымдану мерзімі өткеннен кейін заңды күшіне енді, содан кейін 2011 жылдың 1 сәуірі бар. Өйткені И. 2011 жылдың 18 сәуірінде жаңа қылмыс жасады, яғни соттың бірінші үкімі заңды күшіне енгеннен кейін, бірінші сатыдағы сот бұл жағдайда үкімдер жиынтығының болуын және сотталған адамның іс-әрекетіндегі қылмыстардың аса қауіпті қайталануын дұрыс мойындады.
Мұндай жағдайларда сотталған адамның іс-әрекетінде қылмыстардың аса қауіпті қайталануының бар екенін тану туралы сот шешімінің күшін жою туралы, қылмыстардың аса қауіпті қайталануын үкімнен ауырлататын мән-жай ретінде алып тастау туралы және оған ҚК-нің 55-бабы 2-бөлігінің ережелерін қолдана отырып жаза тағайындау туралы мәселе қойылған бөліктегі прокурордың наразылығы қанағаттандырусыз қалдырылуға тиіс. Сонымен қатар, прокурордың үкімді өзгерту және оны сотталған И-ге тағайындау бөлігінде жою қажеттілігі туралы наразылығының дәлелдері. ҚК-нің 60-бабының негізінде үкімдердің жиынтығы бойынша жазалар негізді болып табылады. Осылайша, ҚК-нің 64-бабы 5-бөлігінің талаптарына сәйкес (1997 жылғы ҚК редакциясында) шартты түрде сотталған адам сынақ мерзімі ішінде қасақана ауырлығы орташа қылмыс, ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасаған жағдайда, сот шартты соттаудың күшін жояды және оған ҚК-нің 60-бабында көзделген қағидалар бойынша жаза тағайындайды. Осыған ұқсас ереже Қолданыстағы ҚК 64-бабының 5-бөлігінде де бар. Төменгі сот сотталған И. - ны тағайындағандықтан. алдыңғы үкім бойынша шартты соттаудың күшін жоймай, үкімдердің жиынтығы бойынша жаза, содан кейін сотталған адамға ҚК-нің 60-бабын қолдану және оған үкімдердің жиынтығы бойынша жаза тағайындау күшін жоюға жатады. ҚК-нің 6-бабы 1-бөлігінің талаптарына сәйкес сотталған И. - ға тағайындалған мүлікті тәркілеу түріндегі қосымша жаза күшін жоюға жатады, өйткені іс бойынша сотталушының қылмыстық жолмен алынған не Қылмыстық жолмен алынған қаражатқа сатып алынған тәркіленуге жататын мүлкі бар екені анықталмаған.
Сондай-ақ қылмыстық заңның кері күші туралы ережеге сәйкес Қылмыстық кодекстің 14-бабы 2-бөлігінің 2) тармағының негізінде қылмыстардың аса қауіпті қайталануының орнына қылмыстардың қауіпті қайталануының бар екенін мойындау керек. Жоғарыда айтылғандардың негізінде Жоғарғы Соттың қылмыстық істер жөніндегі сот алқасы и. - ға қатысты жергілікті соттардың сот актілерін өзгертті және сотталған И. - ға ҚК-нің 60-бабының қолданылуын және оған үкімдердің жиынтығы бойынша жаза тағайындауды үкімнен алып тастады. Мүлікті тәркілеу түріндегі қосымша жазаның күшін жойды. Сотталған И. Қылмыстық кодекстің 14-бабы 2-бөлігінің 2) тармағының негізінде қылмыстардың аса қауіпті қайталануының орнына қылмыстардың қауіпті қайталануының бар екенін Тану. Қылмыстық кодекстің 58-бабының 4-бөлігінің негізінде қылмыстық-атқару жүйесінің төтенше қауіпсіздік мекемелерінде жазасын өтей отырып, 17 жылға бас бостандығынан айыруды тағайындады. Қалған бөлігінде и. - ға қатысты сот актілері өзгеріссіз қалды. Астана қаласы Сарыарқа ауданының № 2 аудандық сотының 2011 жылғы 16 наурыздағы і. қатысты үкімі ҚІЖК-нің 476-бабының 12) тармағының тәртібімен орындалсын. Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының наразылығы ішінара қанағаттандырылды.
Назар аударыңыз!
«Заң және Құқық» адвокаттық кеңсесі, бұл құжаттың жалпылама екендігіне және нақты сіздің жағдайыңыздың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкіндігіне көңіл бөлуіңізді сұрайды. Біздің заңгерлер сіздің нақты жағдайыңызға сәйкес келетін кез келген құқықтық құжатты әзірлеп көмектесуге дайын.
Қосымша ақпарат алу үшін Заңгер/Адвокат телефонына хабарласуыңызға болады: +7 (708) 971-78-58; +7 (700) 978 5755, +7 (700) 978 5085.
Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
