92-бапқа түсініктеме. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің ҚР ҚК психиатриялық стационарында мәжбүрлеп емдеу
1. Психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу осы Кодекстің 88-бабында көзделген негіздер болған кезде тағайындалуы мүмкін, егер адамның психикасының бұзылу сипаты тек психиатриялық стационарда жүзеге асырылуы мүмкін емдеу, күту, күтіп ұстау және байқау жағдайларын талап етсе.
2. Жалпы типтегі психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу өзінің психикалық жай-күйі мен жасалған әлеуметтік қауіпті іс-әрекеттің сипаты бойынша стационарлық емдеуді және бақылауды қажет ететін, бірақ қарқынды бақылауды қажет етпейтін адамға тағайындалуы мүмкін.
3. Мамандандырылған типтегі психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу өзінің психикалық жағдайы мен жасалған әлеуметтік қауіпті әрекеттің сипаты бойынша үнемі бақылауды қажет ететін адамға тағайындалуы мүмкін.
4. Қарқынды бақыланатын мамандандырылған типтегі психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу өзінің психикалық жай-күйі мен жасалған әлеуметтік қауіпті іс-әрекеттің сипаты бойынша өзіне немесе басқа адамдарға ерекше қауіп төндіретін және тұрақты және қарқынды бақылауды қажет ететін адамға тағайындалуы мүмкін.
Психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу ҚР ҚК 88-бабында көзделген негіздер болған кезде тағайындалуы мүмкін, егер адамның психикасының бұзылу сипаты тек психиатриялық стационарда жүзеге асырылуы мүмкін емдеу, күту, күтіп ұстау және байқау жағдайларын талап етсе. Адамды психиатриялық стационарға орналастыруға байланысты мәжбүрлеу шаралары психиатрдың амбулаториялық мәжбүрлеп бақылауы мен емделуіне қарағанда адамның құқықтары мен бостандықтарын шектейді, өйткені бұл шараларды қолдану айналасындағылардан оқшауланумен қатар жүреді, бұл адамның құқықтары мен бостандықтарының елеулі шектеулеріне әкеледі.
Жалпы типтегі психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу, егер оның психикалық бұзылуының сипаты тек психиатриялық стационарда жүзеге асырылуы мүмкін емдеу, күтім, күтім және бақылау жағдайларын қажет етсе, адамға тағайындалуы мүмкін.
Жалпы типтегі психиатриялық стационарға орналастыру үшін келесі негіздер қажет:
а) ауруханаға жатқызылатын адамның өзіне де, айналасындағыларға да қауіптілігі;
б) егер адам психиатриялық стационарға орналастырылмаса, психикалық жай-күйдің елеулі нашарлауы мүмкін деген қорқыныштың болуы. Мұндай қорқыныш психиатриялық сараптаманың нәтижелерімен негізделуі керек.
ҚР ҚК жалпы үлгідегі психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу өзінің психикалық жай-күйі мен жасалған қоғамдық қауіпті іс-әрекеттің сипаты бойынша стационарлық емдеуді және бақылауды қажет ететін, бірақ қарқынды бақылауды қажет етпейтін адамға тағайындалуы мүмкін екенін айқындайды.
Жалпы типтегі психиатриялық стационар психикалық бұзылулардан зардап шегетін адамдарды тексеруді, емдеуді және әлеуметтік еңбекті оңалтуды жүзеге асыратын емдеу-профилактикалық мекеме болып табылады. Мұндай стационарлар облыстық, қалалық мемлекеттік денсаулық сақтау органының қарамағында болады. Жалпы типтегі психиатриялық стационарларда, яғни ауруханаларда ұстау режимі өте еркін, бұл емдеуді тиімді жүргізуге мүмкіндік береді. Алайда, мұндай науқастардың психикалық жағдайы қарқынды бақылауды қажет етпеуі керек. Жалпы үлгідегі психиатриялық стационарға жіберу үшін неғұрлым егжей-тегжейлі клиникалық-әлеуметтік белгілер Денсаулық сақтау органдарының ведомстволық нормативтік актілерінде баяндалған. Осылайша, жалпы типтегі стационарға жасалған іс-әрекеттің сипаты бойынша және олардың психикалық жай-күйі бойынша ауруханада ұстау және мәжбүрлеп емдеу қажет болатын адамдар орналастырылады.
Мамандандырылған типтегі психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу өзінің психикалық жай-күйі мен жасалған әлеуметтік қауіпті әрекеттің сипаты бойынша үнемі бақылауды қажет ететін адамдарға тағайындалуы мүмкін. Мұндай стационарларға ауыр санатқа жататын (бірақ азаматтардың өміріне қол сұғумен байланысты емес) қауіпті іс-әрекеттер жасаған, қоғамға қайтадан қауіпті іс-әрекеттерге бейім және олардың тұрақты байқау жағдайында болу қажеттігін куәландыратын жай-күйі мен мінез-құлқының осындай ерекшеліктерін көрсеткен әртүрлі психикалық бұзылулары бар адамдар жіберіледі. Тұрақты бақылауды ауруханаларда құрылатын қауіпсіздікті қамтамасыз ету қызметінің қосымша медициналық персоналы мен қызметкерлері қамтамасыз етеді.
Психиатриялық стационардың мамандануы емдеу мекемесінде пациенттерді ұстаудың арнайы режимі бар екенін білдіреді. Осы бөлімшелердегі науқастардың клиникалық және әлеуметтік ерекшеліктері мекеменің жұмысын ұйымдастырудың ерекшелігін анықтайды. Бұл, біріншіден, күшейтілген бақылау-бақылау шараларына қатысты: күзет дабылы, оқшауланған серуендеу аулалары, берілістерді бақылау және т. б.; екіншіден, емдеу-оңалту іс-шараларының, еңбек терапияларының және т. б. үлкен көлемін жүргізумен байланысты.
Қарқынды бақыланатын мамандандырылған типтегі психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу өзінің психикалық жай-күйі мен жасалған әлеуметтік қауіпті іс-әрекеттің сипаты бойынша өзіне және басқа адамдарға ерекше қауіп төндіретін және тұрақты және қарқынды бақылауды қажет ететін адамға тағайындалуы мүмкін. Осылайша, мәжбүрлеп емдеудің бұл қатаң шарасы адамның психикасы өзіне де (өзіне-өзі қол жұмсау әрекеттері, өзіне зиян келтіру) және айналасындағыларға (шабуыл жасау, денсаулыққа зиян келтіру, кісі өлтіру әрекеті, өртеу және т. б.) қауіпті әрекеттерді жасауға мүмкіндік беретін жағдайда қолданылады.). Сонымен қатар, мұндай мүмкіндіктің көрсеткіші-мұндай адам жасаған қылмыстың немесе әлеуметтік қауіпті әрекеттің сипаты (кісі өлтіру, бандитизм, қарақшылық, денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру, зорлау және т.б.). Мұндай адамдар психикалық бұзылыстың тұрақтылығымен және оның жиі қайталануымен, айқын агрессивті мінез-құлқымен, кенеттен ашуланшақтықпен және т.б. бұл адамдар мәжбүрлі емдеуді қажет етеді, бірақ оларды күшейтілген және қатаң бақылау жағдайында. Оларды стационарда ұстау шарттары адамның өзіне, дәрігерлік және қызмет көрсетуші персоналға, сондай-ақ кез келген басқа адамдарға елеулі зиян келтіруі мүмкін не осындай зиян келтірудің нақты қатерін төндіруі мүмкін іс-әрекеттер жасау мүмкіндігін болдырмайды. Қарқынды бақыланатын стационарларда пациенттерді ұстауға барынша қауіпсіз жағдайлар жасалады. Мұндай стационарлардың сыртқы күзеті ғана емес, сонымен қатар бөлімше ішіндегі науқастардың мінез-құлқын қадағалау.
Мамандандырылған үлгідегі стационарларда күзетуді ішкі істер органдарының әскери емес бақылау құрамының күштері жүзеге асырады. Олар сондай-ақ медициналық персоналмен бірге психикалық ауытқулары бар адамдарды қабылдауды, серуендеу, танысу және т. б. кезінде оларды бақылауды жүзеге асырады.
16 жасқа толмаған кәмелетке толмағандар қарқынды бақыланатын психиатриялық стационарларға жіберілмейді.
Психиатриялық стационарларда психиатр-дәрігердің пікірінше, ауруханаға жатқызылған адамның қоғамдық қауіпті әрекеттерін басқа әдістермен болдырмау мүмкін болмаған кезде жеке науқастарға физикалық күш қолдануға тура келеді. Физикалық әсер ету шараларын қолдану нысандары мен уақыты туралы медициналық құжаттамаға жазба жасалады. Психиатриялық стационардың пациенттеріне қатысты жеткілікті негізсіз физикалық ықпал ету шараларын қолдану, сондай-ақ оларды қолдану туралы заңсыз өкімдер беру қылмыстық жауаптылыққа әкеп соғады. Адамды жеткілікті негізсіз психиатриялық стационарға орналастырғаны үшін кінәлі адам тәртіптік немесе қылмыстық жауапкершілікке тартылады (ҚР ҚК 127-бабы).
Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері, заң ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Ұлттық Жаратылыстану ғылымдары академиясының академигі И. Ш. БОРЧАШВИЛИДІҢ Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексіне 2007 жылғы түсініктемесі
Актінің өзгертілген күні: 02.08.2007 актінің қабылданған күні: 02.08.2007 қабылданған орны: жоқ актіні қабылдаған Орган: 180000000000 әрекет аймағы: 100000000000 норма шығарушы орган берген НҚА тіркеу нөмірі: 167 акт мәртебесі: new құқықтық қатынастар саласы: 028000000000 акт нысаны: COMM Заң күші: 1900 акт тілі: rus
Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы Заң компаниясы
